Ա Ն Ա
տեղ
մը կը. բոն է Գառնիկ
Ֆնտդլեանի
Կորիւնի
«
Վարք
Մ ա շթ ոցի » ին քննական
Հրատարակու­
թիւն
ր։
Գառնիկ
Ֆնտգլեան
մեր ամենէն
լայն
ու
բազմակողմանի
Հմտո
ւթ իւն
ո ւն եց ող մտքեր
էն
մին է։ Անգլիոյ մէջ Համալսարանական
ամուր
կրթութիւն
մր ստացած, ան յետոյ
տարինե–
րու
րնթացքին,
Հակառակ
որ իր
ժամանակին
մէկ
կարեւոր
մասը
ստիւղուած
ըլլար
վաճա–
կանութեան
նուիրելու,
ինքնաշխատութեամբ
IՀանգուցեալ
՛
հուր եան Ա ր բա զանին պէս) սոր­
ված է Հին ու նոր մէկէ
աւելի
լեզուներ, խո–
րապէս
ծանօթ
դարձած է մեր Հին
զասական
լեզուին
ու մատենագրութ
եան։
Խանդավառ
սիրող ու խորաթափանց
րմբռնող
գրական
ու
գեղա րուեստ ական
բարձրագոյն
արտադրու–
թեանց,
եւ ինքն իսկ բանասէր
ըլլուլէ աոա^
գրագէտ,
տուած է մ եղի
ամբողջ
Հ
ա
բք
՚
^Ը
սլա ա մա կան , բանասիրական
աշխատութեանց,
գր ա կան քննադատութեան
էջերու,
եւ Շէքս–
վ՚իրէ,
^էլէէ եւ այ
լ բանաստեղծներէ
թարզ–
ման ո ւ թ ե անց
։ ՝1–
առասո ւն տարի է ի վեր իր
դրած
յօդուածներ
ր կըՍեան ցրուած
դանազան
թ երթերու եւ Հանդէսներու
մէջ. եւ
ցանկալի
է որ Հեղինակը
զանոնք
օր մր ամփոփէ
քանի
մը Հատորներու
մէջ, որ Հմտական
գրականու­
թեան
մեծարժէք
ու Հիւթեղ
Հաւաքած
ուներ
սլիտի
կազմ
էին։ Յարդ ան Հատորով
Հրատա­
րակած է միայն
ճէվչսվւիրի
«
Անտոնիոս
եւ
Կղէոսլատրա
))
ին եւ Խայեամի
.
քառեակներուն
թ ա րգմանութ
իւնները
.
որ նախ
«
ԱնաՀիտ
»
ի
մ էջ երեւցան,
մ ե կն ա բան ո ւա ծ ՝
քնն ա դա տ ա–
կ ան ընտիր
յ ա սա ջա բ անն եր ո վ։
Այ ժմ ի լոյս
կ րնծայէ,
Երուսաղէմի
Ա. Տակոբեանց
տպա­
րանին
միջոցաւ,
Կորիւնի
<(Վար,չյ
Մաշթոցի»
երկին
«
ուղղեալ
եւ լուսաբանեալ
»
Հրատարա­
կութիւն
մը, մեծադիր
գիրք
՛՛՛՛
լ*՝
Ա
1
ա
յ ^ ՚ ւ
ո ւ
է .
տ պադրո
ւթ ե ա մբ
։
Հ այ գր ին ու Հ՚՚՚յ գրաւ որ
մատ
են ագրո
ւթ եան
պան
ծ ալ ի
Հի ւ/հ աղիր Ս ա շ -
թոց-Ս* եսրոպի
«
Վարքը »
լ կենսասգրութիւնը
յ,
շա բա դրուած
Մեծ Վ ար պետին
անդրանիկ
ա–
շա կեր տներ
էն մէկուն՝ Կ որ իւն ի ձեռքով, աոա–
ջին
ինքնագիր
Հայերէն
արտադրութիւնն
է որ
ի լոյս եկած է գրի գիւտէն
յետոյ
եւ
իրեն
նիւ թ ո ւն ի Հ այ քեղի պատմո
ւթ եան մեծագ
ոյ ն
դէպքը*
Հասկանալի
է ուրեԱե ա ր տ ա կա ր գ կ ա֊
րեւորութիւնր
այս գործ
ին, անոր
գերագանցա–
պէո սրտաշարժ
ու նուիրական
Հ ան գա մանք
ր։
Այդ գործր Հրատարակուած
է Վենետիկ՝
բազ–
ՀԻ Տ
103
մաթիլ
սխալներով,
որ Հեղինակին
արդէն
իսկ
խրթին ու մանուածոյ
լթէեւ
ա՛յնքան
կուռ,
կորովի եւ ինքնատիպյ
ոճը շատ տեղ
բոլորո­
վին
անհասկանալի
դա րձուց ած կամ իր
բուն
իմաստէն
շեղեցուց ած
էին։
Ֆնտգլեան
քննա­
կան ու վերլուծական
նուրբ աշխատանքի
մր
ենթարկելով
այղ բնադիրր,
ուղղած է
/
ինչքան
Հնարաւոր էր Հեռադիրներն
իսկ աչքին
աոքեւ
չունեցողի
մբ Համար,
բայց
ինչպէս
կ՚երեւայ
արդիւնքէն՝
մեծ յաջողութեամբ
/
ս
՚.1
Դ սխալ–
Գ՚երր, եւ տուած է մեղի
Կորիւնի
բնադիրր,
եթէ ոչ յար եւ նման
Հեղինակէն
ձեոքէն ե–
լածին,
ինչպէս
ինքն իսկ կ՚րսէ. գէթ
անոր
շատ
մօտիկ։
Կորիւնի,
ինչպէս
ոսկեդարէ
ան մեր Հեղի­
նակներուն
մեծ մասին — ու մանաւանդ
ա–
տենով
ոսկեդարեան
Համարուած
եւ այժմ
Հ.
Ակինեանէն
մինչեւ Օրդ դար բերուած
Խորե–
նացիին
—
գործն
ու անձր,
Հանելուկներ
են։
«
Վարք
Մաշթոցիոն
երկու
խմբագրութեա
մբ
Հասած է մեգի,
մին Համառօտ,
միւսն
րնդար­
ձակ,
ո՛րն է Կորիւնին
գործր, եւ միւսր երբ և
որո ւ ձեռքով
շարաղրուած
է։ Որո՞նք են Հե­
ղինակները
Ագաթ անգեղս
սի և Փաւստոս
Բիւ–
զանդացիի
անունով
մեղի
Հասած
պատմական
եւ աւելի եւս բանաստեղծական
կամ վարդա­
պետական
մեծարժէք
երկերուն,
թարգմանու­
թի ւն են թէ ինքնագիր։
;)
ա՝3 սւ |ււ տ սյ ա ս ւ ո լւ/՚ր
գործն է Գր.
Հ
ուսաւորչի
ինչպէս ա ւանդա բա ր
կր կարծուէր, թէ գործն է— րստ
Ֆնտդլեանի
Համոգիչ
թուռդ
փաստերու
վրայ
յեցած
վար­
կածին
Մ ա շթոց-Մ
եսրոպի։
Խորենացի
ա–
նունով
մեղի
ծանօթ
Հեղինակը
ո՞վ էր,
ե՞րբ
ապրած է IԵ. գարո՞ւն,
ինչպէս
ինքն
իսկ՝ իր
Պատմութեան
ինչ ինչ Հատուածներուն
մէ9
կ ուզէ որ կարծուի եւ ինչպէս
Հայ
ժողովուր–
դր Հաւատաց
երկար ատեն եւ ինչ որ
այժմ
այլ եւս անՀնար է Հաւատալ,
թէ
<).
ղարուն
ինչպէս
կը Հաւաստէ
նորայր
Բիլղանդացի,
թէ է, գարուն
ինչպէս կը մտածես
այլ բանա­
սէրներ
ւ որոնց
շարքին մէք կը յամառի
ցարդ
էքեալ
Ֆնտդլե ան 1, թէ ք(ի, գարուն՝
ինչպէս
յայտարարեց
Հ. Ակինեան
՚
էեւոնղ
պատմա­
գրին Հետ նոյնացնելով
Խ ո ր են ա ց ին լ՛ I հ
Կորիւն
(1) 11
յս դգայացունց յայտնու րիւ նր Հ. II–
կինեան առաջին անցաւք նրսադարակ .Գանեց «II.–
նանիտյփն տուած իր ներհուն յօդուածով, ել
այժւք այդ թեցր կր սյսւրցե «Հանդես ԱւքսօՐնսւյ»ի
Fonds A.R.A.M