ԱՆԱՀԻՏ
7 1
Բանասիրական
Հետազօտ
ութի ւններ շ
կշ Հան֊
Մ. Խորենացի
Հա
է
րեւ աս կոներու,
ի. որանին
վշ–
գին
դարան
այ1ւ եզրակացութեան,
որ Մովսէս
իր
բայ կշ յարգուէր
ինչսլէս
սուրբ,
եւ
բարեազաշւո
Տեհ
ձեռնարկութեան
ՀաՏար
շատ
անբաւական
աղ–
Հոգիներու
ՀաՏար
գա
է
թակղական
էր Տաահել
սուր֊
բիւրներ
ունեցահ
է
"՛
չքի
առջեւ
։
Տոյն
եւ Հո ով–
րի Տշ
զրչին
տակ
անսուրբ
տողեր
։
Տէական
Տեհ
սլա ա Տազի բներ շ
անՏաւոչելի
Անաց ահ
Առաջին
անզաՏ
Հ.
8*
Գաթշրճեան
եղաւ
որ
են իրեն,
իսկ
" "
ք ր / " – /
1
^ ՛ ՛ /
1
/
^
Ղ
Ո
լ
էՈ
^՚Ք
հլ\
յ / ՚ 2 .
ա
"
էսռանց
նաիէասլաշարուՏի
կոիւեց
առաթուր
Մ. Խո­
տակէ
յանուանէդ
կա Տ Եւսեբիոսի
՛
Քրոնիկոնի
ճիջ֊
րենացւոյ
Հեղինակութիւն
շ, նա
չփորձեց
անօգուտ
նորզութեաՏբ
հանօթ
եղահ
են իրեն
եւ
կաՏ
ար–
փոբձշ
Հաշտեցնել
զՄովսէո
արտաքին
Տատենա–
զիւնք
եՀւ իր ՀնարաՏտութեան
։
°՜ՐՐ
ցաՏքահ
դիրներու
Հետ,
ա
Ա
իր
^"///՚
ժաՏացոյցշ
ուղղեց
աեսահ
է իր առաջ
ազբիւրներշ
ք
11
ովսիսական
գա–
արեգական
ժաՏացոյցի
վրայէն
:
Լայոց
սլատՏու–
լա
զան ով
ժայռերուն
բղիւուՏ
շնորՀահ
է. 1
1
ս
ձ
"
Ր
ք^է
1
՜"",
հ. ^Ա^ւ
1
"՚
յ
ււոլ
–
" ՚ ՜
դ / ՚ ՚ յ
՜
ճան ա սլա բՀի
վ
ոա
յ
ժողովրդեան
ք"վ
դ
ոո
ձ$ք գաահ
է
ք
դա\)ւ
Հանդերձս։–
( 1 8 5 2 )
= 15.
Պ՛ուտ շՏի տ իր Տան բա կրկիտ
ուսուՁնա*.
ւորահ
Տարածով
եւ արեաՏբ
ներկայացացահ
է
սիրութեաՏբ
( 1 8 7 6 )
կուզար
Հաստատել
Լ. Պ՚ա–
սլատՏազրի
Տշ անուան
տակ
ԼՄար. Արաս՝),
եւ երբ
թշր՜ճեանի
ուղիղ
ընթ
ա
$քբյ
այս
ալ
սլա կ ս ահ է, ան ձնա ւորահ
է իր Տա քի
թե֊
լադրանքներր
(
Ուղիւպ,
Բարդեծան
Ան.)։
Մինչ
5.
ՄՈՎ.ԱԷՆ
ԻՈՐԵՆԱ8ԻՈ8
ԺԱՄԱՆԱԿԻ
ԽՈՆ֊
ա յ ս պ է ս Հ ն ա ր ո ւ ա ծ
պատՏագիրներով
ՀիՏնաւորել
ԳԻՐԸ.
Այսպէս
երբ ՏիանդաՏ
քօղազերծ
եղաւ
՛
ճ՛գնած
է իր ի քսաց
կցկ ցու Յհերր,
Տիւս
կողՏանէ
ք/՛.
խորենացի
ար,1անաՀաւաս։ու
թհան
տեսակէս
ով,
լռած
է
էէշևլ
չականէ
տոՀՏային
Տատենագիրնեբր
այնուհետեւ
»՚//"/(՛
եղաւ,
արտայայտել
ՀաՏարձակ
(
Փաւստոս,
Կորիւն,
՛
Լ. Փարտեցի,
Սերիոս,
եւլն.՝),
կասկահներ
սլատՏսպրին
սաՏանակի
Տասին
ալ։
որոնցՏԷ
օգտուած
է անյագօրէն,
եւ որպէս
դի
իր
կասկահներ,
զորոնք
դարեր
երկնահ
էին,
այմՏ
կաիյուՏլլ
անոնցՏԷ
սքդղէ,
անոնց
աեղեկռւթիւննե
րր
Հասունացած
կր դրուէին
Հրապարակի
վրտյ։
Ա,
խեղաթիւրած,
խարդախած
է անխղ՜ճօրէն
եւ պատ–
ԳատչՏիդ
իր աննպաստ
դատաստանշ
խորենացւոյ
չա՜ճ՛եցուցած
է իր կուսակցական
ՏիտուՄհերուն
:
Պատմութեան
Տասին
տարածեց
նաեւ
օ՚աՏանակի
Այս տեսակէտներով,
կո ներկայանայ
Մովսէս
՚ / / ՚
ա
յ ( 1 8 8 3 )
եւ ՀտՏարեցտւ
անոր
դրութեան
օ՝ա–
անբարեխիղճ,
խարդախ։
Տանակր
6 3 4
6 4 2 ։
Հիչ
յետոյ
երեւան
եկտւգաղ–
Այսպիսի
քՏածին
պատՏագրութեան
արդիւնքն
՚
ւ/
,
ա
#/՛
Չ՛
՚ ՚ ՚ ՚ ՚
ր ր / ՚ է / ՛ , »/>
ուսուՏՆասիրելով
I ոլե–
այն
եղահ
է,
որ
Հայոց
ՊատՏութիւնր
իր
գրչին
նացւոյ
աղրիւրնեբր,
անոնց
թուին
Տէչ տեսաւ
նաԱ.
տակ
վիպական
նկարագիր
Տր ստացած
է.
այո՛,
Աոկրատի
Եկեղեցական
ՊատՏութիւնր
եւ
8
եդբես–
պանծալի
յուչակերտ
Տր
1
լառուցուած
է
Հոն,
կշ
տրոսի
Վարքր.
որոնց
Հայերէն
թարգՏտնութիւնշ
շոյէ
Հայրենասէր
զգացու^երբ,
րայց իրրեւպատ–
Ն՛ գարու
երկրորդ
կէսին
կատարուած
է ։
Տակտն
աղրիւր
գառն
են իր
բղխուՏաերր
եւ
Տա–
Երկար
ել տաք
վի՜ճարանութիւններր,
որսն ք
Հարեր
:
յուգուեցան
այնուՀետեւ,
նպաստեցին
աւելի
աՏրա–
Հակառակ
այս բացասական
կողՏերու՝
Մովսէս
պրնղելու
այս
տեսութիւններր։
8.
Մարկսւարտ
Տի.
խորենացւոյ
ճոխութիւնշ
երկար
դարերով
Նկատ–
տեցաւ
Տինչեւ
անդաՏ
Թ. գարու
երկրորդ
կէսին
ուեցաւ
բացարձակ,
անոր Տատեանշ
յետ Աստուա–
փնտռելու
Հայոց
ՊատՏութեան
Հեղինակ»։
ծաշոլնչին
Տիակ
ս , ուգապատուՁն
ել արսանաՀա–
՚
^իտի աՏփոփեՏ
այստեղ
ՀաՏառօտ
տողերու
ւտտշ։
Հայ պատՏտգիբներշ
սկսեալ
ժ. գարէն
ՏիՆ–
Տէչ
այն պատճ՚առաբանութիլններր,
որոնց
վրայ
չեւ
ԺԹ,
գար
Հայոց
Հնագոյն
եւ
Տիջին պատՏու–
1
ռ
Ց
ա հ
բանասիրութիւնը
աստիճան
առ
աստիճան
թեան
ՀաՏար
բացարձակապէս
անկէ
կրեցին
չուր
բարձրացաւ
Ե. գարէն
Տինչեւ
Թ.
գար,
իրենց
ծարաւր
յագեցնելու
ՀաՏար
ւ Անոնք
չխախ–
1,
—•
Առաջին
կաոկածր
կ՚աբթնցնէ
այն
Հան–
տեցին
իրենց
Հաւատթր
Մ. խորենացւոյ
արմանա.
գաՏանքր^,
որ V ովսէս
Ե. գարու
Տասին
չի
գիտեր՛
Հաւատութեան
Տասին
նաեւ
այն օ՚աՏանտկ,
երբ
աւանդել
աւելի
բան,
քան
որ
ՀաՏառօտութեաՏլլ
եւրոպացի
պատՏագէա—բանասէրներր
սկսան
լսելի
տուած
են Կորիւն
եւ ՛Լա զար Փարպեցի։
Վերջինս
շնել կասկածոտ
ձայներ
այս Հիւանդ
կէտի
շուրջր։
Ե. գարու
առաջին
կէսի քաղաքական
եւ
եկեղեցա–
Fonds A.R.A.M