04
ԱՆԱ
բո վան դա կութ ե անն ըստ էութեան,
այսինքն
դա
ա ռ ա Հ ա դ ր եալ նիւթի
ուս ու էէն ա ս ի ր ու թ
ի ւ ն
չէ , այ
լ մէկ թեթեւ
բան ա սիր ական
֊
սլա ա մա­
կան
ակնարկ։
Այգ բանը
,
էգէ ա ք է ասել
,
Վեր
էր
ք*ա ււ ւո ա մե ան
է։
սլա ա ր ա ս տ ո ւ թ ի ւն ի ո, ք ան
ի
որ նա իրաւաբան
չէ
ձգել,
ինչպէս
ս իւ ա չ՛
մամբ
կար հ ւ ե լ է.այլ բնագէա։
Ա ակ այն Հ այս
Հ անդ ա մանքը
չ ի նսեմացն
ի նրա կա ա ար ած
գործը,
որով նա գ ի տ ա կ ա ն
աշխարՀի
աոաՀ
գրեց
Ս խ ի թ արի դատաստանագրքի
ա
մ–
բոդՀ ական
րն ա գի
ր ը ։
^–/՚ՀԳ
էյնա կարոդ էր
ձեոքի
ա ակ ունեցած
ր.ոլոր
ձեռագրերի
Հա­
մեմատութեամբ
մ ի նոր բնագիր
տալ, Հնա •
գոյն
տեքստը
վերականգնել,
սակայն
դրա
Հա մար նա փ որձա
ռութ
ի ւ ն ը
պիտի
ո ւն են ա ր
բնագրերի
Հր ա տ ար ա կութ
եան
,
որ
դժբախ­
տաբար
չուն
էր։
Այդ է պատճաոը,
որ նա վերցրել
է մէ կ
ձեոագիր,
արտագրել,
եւ առանց
ի
նկատ
առնելու
միւս
գրչագրերի
աւած
նիւթ
ը
Հրա­
տարակել՛. ք՝ա յց միա/ն
այն Հանգամանքը,
որ
նա
հասկաց
ե լ է, է
0
*
է ^ այ
Հի ն իրաւունքը
չ ի
կար
ե լ ի ուսոււէհ ա սի րե
լ , առանց
որ ն ա խ ա պ է ս
Հր ա տար ակ ւէ ի ն գոյ ութ
ի ւ ն ունեցող
գա տաս–
տ ան ա դո քերն ու այլ նիւթ
ե ր ը , որոնք
կան
մեր
Հ ի ն մա տ են ա գր ո ւթ ե ան մէՀ ու
Հրատա­
րակողի
կը սպասեն
ակնապիշ,
արդէն
բաւա­
կան է, որ նրա
/•
ա ս տ ա մե ան
ի
անունը
կապւի
Հայ գ ի տ ա կ ա ն
գր ա կան
ո ւթ ե ան
ը
Հ ետ,
ու նրա կատարած
գործի
Համեմատաբար
թե­
թեւ պա կաս
ութ
ի ւ ն ն երն
անտեսուին։
Ս*խիթար
Գօշի այդ
Հրատարակութիւնն
սպառած
է, եւ իբր բն ա գիր,
ինչպէս
ասա­
ցինք,
պակասաւոր։
ԱնՀրաժեշա
է, որ
լ ի ն ի
նրա
նոր Հրա տար
ակութ
իւնը,
բ ո լ որ
ձեռա­
գրերի
Համեմատութեամբ։
Այգպիսի
մ ի
գործ
անկասկած
եմ թէ լաւ ծ ա ռայ
ո ւթ
ի ւ ն մա առլ­
ցան
էր Հայ իրաւունքի
պա տ մո ւթ ե ան
ը։
Դա ւո ա ս (ո ան ա գի ոք
ո մբսյ ւո
դո ւն գ ս –
գ ա թ վ ի
Կ ի լ ի կ ե ա ն
Սմբատ
իշխանը,
ինչպէս
ինքն
է ասում,
ժ ամանակի
մարգոց
Հասկա­
նալի
անելու
Համար.
դի ւր ա Հա սկան ա լ ի
լեզւով
ձեռնարկում
է տալ մէկ
դատաստա­
նագիրք,
քանի
որ
Հինը,
Է՚Ր&Է*"
լինելու
պա աճառով,
ղառել
էր ժողովրդին
ան Հ աս կա­
նալի
:
Կագմւած
լինելով
4265
թւին,
ասել է
ք՛օշից 84 տարի
յետոյ,
Հ ա մ ա ո օ տ ա բ ա ր
ունի
ն ո յ ն բովանդակութիւնն
Համարեա
, /՚
նչ որ
ՀԻՏ
Գօշի
դ ա տ ա ս տ ա ն ա գ ի ր ք ը ՛
նա
կերտւել
է
Ռուբինեանց
պետութեան
ժամանակ։
Եթէ
լ ե զ ւ ի
կողմից
ռամիկ
է Սմբատի
օրէնսդիրքը,
Համեմատելով
Գօշի Հետ, սակայն,
աւելի
բուն
ազգային
Հ ի ն իրաւունքի
վ։ շր ան քն ե ր է պա–
բունակում,
քան թէ նա, ուստի
եւ այգ տե­
սակէտէն
է ՛ լ աւելի
արժէք՚աւոր։
ԼեՀաՀայոց
ղատաստանագիրքը,
որ Հրատարակել
է
\–՝
Հ\՚.
ԺաւաԺ
Ց ւ Տ Շ հ օ ք ք
Հանելով
Լվովի
դիւանի–,
իր
որոշ
մասերով,
օրինակի
Համար
ժաոան–
գ ա կ ա ն
խնդիրներում,
է ՛ լ աւելի
է
մօտենամ
Սմբատի
քան
Գօշի գատաստանագր
ր ի ն ։
Ս՛ի
բան
Բ
Ո
1
Ո
Բ
ո ւսումե
ա սիր ո ղն/. ր ի, ե–
թէ
աւելին
չասեմ,
ուշա
դր
ո ւթ ի ւ ն ի ;/
վրի­
պել
է ։ Ուսուցչապետ
ր^ա՚Տէ/ք
"
Ր
՛՛
Ր՛–
"՛
ո՛րա­
կել
է Ս մբատի
դ ա տ ա ս տ ա ն ա գ ի ր ք ը
երկու
Հատորով,
առա
Հ ն ի մէՀ Հայերէնի
Հետ
տւած
է նաեւ նրա գերմաներէն
րն տ ի ր
թսյըդմա–
նութիսնբ։
Հայերէն
բնագրին
նա
գուկսէՀեոել
Է Գօշի
դատաստանագրքի
Հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն
յօղւահներըէ
Ուսուցչապետ
1
Հտ11՚տէ
ա
յ ^ ՛
կար­
ծիքի
Է, որ Սմբատի
Համար
Գօշի
դատաս­
տանագիրքը
բնագիր
Է ծառայել,
•
ոլ ի ն նա
Համառօտել
Է։ Նրա ա/ս կարծիքը
իր շատ
մասով
վերաքննելի
Է,
որովՀետեւ
՚
^օհԻ
Ձ
տարբերւող
նիլթերի
աղբիւրն
II
ա
II լ
գ ա ս| Է
-
Ա
չէ
մատնանշւած,
/՛՛՛
կ
ա
յ^՛, Ւ^՛ - արդէն
ար֊
լած է, իրականութեան
Հ ա մ ա պա տ ա ։ խ անե­
լուց շատ
Հեռու է, ինչպէս
օրինակ
աղջիկ­
ների
ժառանգելու
եւ տնվւեսայութեան
մա­
սին որ արդէն
իր տեղում
ցոյց
տւինք։
երկ­
րորդ
Հատորն
ինքն
անւանել
է
«1
Հօ1ՈՈ16Ո–
է<1ք»>
ուր բաց ի ընտիր
ե լ ուշիս՛
ծանօթոլ–
թիւններէ,
տեղաւորած
է նաեւ
Կիլիկեան
տյղ
օրէնսգրքի
ուսումնասիրութիւն
լ։ ։
Գրչա­
գրերի
Համեմատութեամբ
1918
թ.
«
կԼմիա–
ծնում ես Հրատարակեցի
Ս մբատի
ղաս սա­
տ ա ն
աղի
րքր
,
տալով
լաւագոյն
բնագիրը
որ
Հնարաւոր
էր։
5.
Մա տ ենա գրա կ ան նիւԹեր.—
Հին
Հայոց
Մ ատենագրութ
եան
մ է 9 պաՀւած
են Հատ ու
կտոր
տեղեկութիւեներ
Հայ իրաւունքի
զա­
նազան
խնդիրների
մասին։
նոքա
առանձնա­
պէս
շաՀեկան
են ընտանեկան
կազմակեր­
պութեան,
ժառանգութեան,
պետական
դրու­
թեան,
դատական,
վարչական,
պ ա տ ժ ա կ ա ն
ու
այլեւայլ
Հայացի
ըմբոն
ո զութ
իւնն
ե ր ի
էութիւնը
բնորոշելու
Համար։
Հայ
իրաւունքի
Fonds A.R.A.M