ԱՆԱՀԻՏ
63
/
Բ ա գ ր ա տ ո ւ ն ե ա ց
պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
աս
կումէն
շ"
լ
ք՚Լ
440
ւո ա ր ի յ եսայ, եւ որ եւ է ան կա
էս
տ
Հայրենի
իշխանութեան
կողմից
ո չ ընդունւած
եւ ո՝՛չ
է լ գործ ա ղրւա ծ է ։
Մխիթար
Գօշի
գլխաւոր
աղբիւրն
եղել է
Հայոց
կան ոն ա դի ր ք ը , որի մասին
վերր
խօ–
սեցինք
ար գէն ւ
Գօշի
դատաստանագրքի
շ ո ֊ ֊ ր ք կէ
ս
Ը
ք ա դ ւ ա ծ է
Կանոնղրքի
բո վան­
դակ
ութ ի ւ ն ից, որ նրա
ժ ա ման ա կ արդէն
լրիւ
կաղմւած՝
դոյ ո ւթ ի ւ ն ունէր
եւ կր կիր
ա
Ր
կ
լ
էր
եկեղեցու
կողմի
ց
։
Գօշի
Ր
ո
լ
ո
Ր
ուսումնասիրողներս
է լ Հ ա
մա–
ձայն ենք մի կէաում,
թէ նրա աղբիւրն
ե
րն
ր ս ա
մեծի
մասին
օ ա ա ր են, այն է ա
վէ
օտար,
որ ա գդել են դա ա ա ս ա ան ա գր ք ի
ոնղՀանուր
րնոյթի
վրայ
,
ւո ա լո վ
ն ր ան օ ա ա ր
իրաւունքի
գունաւոր
ում ու կնիքէ
Ասաց
ինք
արդէն,
որ
Գ*շը՝
հ.է
ս
Ի
ւ
ա
*
Ի՝
կաղմւած
է
Հայոց
Կանոն֊
գրքի
յ ° գ
լ ա
° ն ե ր ի ց
ա
բայց
այղ Կ ան
ոն գիր
քն
ինքնին
Հա ւ ու օ ա ա ր
կանոն ա խ մբե ր ի ց կա
դ՜
մրւած
միղ ա ա ա ս ա ա ն ա գ ի ր ք
է ։ Եթէ
աղբիւրն
ինքն
օ ա ա ր մեծ նիւթ
է սլարունակում,
բն ա -
կան
է որ նրա
նիւթով
կագմւած
նոր դ ա ֊
ա ա ս ա ա ն ա գ ի ր ք ր
սլիաի
կրէր
իր
ա
ՂԲԻ
Լ
բԻ
^Լ-՚ԻքԸ ք Ւ^*ւ\
ո
V °՝ւ ԻՐ°Ք
աեդի
Է ունեցել
՚.
Եթէ
մէկը
Մ խ է թ ա ր ի ղատա
ստան
ագիր–
քը լաւ է ուսոււ/եասիրել,
Հա սլա նա լուծ
ել է
նաեւ նրա ադբիւրների
խնդիրը։
Եթէ
իր°ք
ուս ո ւ ւ/ն ասիր
ողն սպառել
է այղ ն ի ւթ ր, Հ ա պ ա
նա էի կարող
է ա եսնել
այն
տարբերութիւնը,
որ կայ Հարց
ասի
ր ա Ի նիւթի
աարբեր
մասերի
մէՀ ։ Եթէ
ուսումնասիրածն
իրաւաբան
է, բնա­
կան
օրէն նա պէաք
է բնոյթադծէ
Մխիթար
Գօշն,
եւ պ ա ա կ ե ր ա ց ն է
իրաւունքի
այն սիս -
աեմր,
որին նա Հեաեւել
է ։ Կարողացա
լ
ու
ա
ս ոււ/ե աս ի ր ողն այդ բանն
անել,
այսինքն
վեր­
լուծել
աոաԼաղրեալ
ն ի ւթ
ր ֊ թէ իրար
Հ ե ա
անյարիր
նիւթերի
Հետ է իր գործը/ նա
պէաք
է տեսնի,
թէ սեմիտական
իրաւունքի
առատ
նիւթի
կողքին
կ ա ր կ ա տ ա ն ի
պէ"
կպած են
առանց
մերւելու,
արիական
իրաւունքի
նիւ­
թեր։
Այս դեռ քիչ է.— Արիական
իրաւունքի
նիւթերի
մէԼ է լ իրարից
ակընբախ
գծերով
տարբերութիւնն
եր
կան։
Արդ,
ուսումնասի­
րողն այղ բոլորի
աեղն ու ծ աղումը
պէտք
է
ճշդէ՛։
Այղ բանր
ց ա ր դ տեղի
ունեցած
չէ
Հի սՂ։ ա պ է ս
։
Ընթերցողին
պէաք
է ն ախ ա ղդո ւ շացն ե մ,
որ
ներկայիս
ես
ամենեւին
միտք
չունիմ
Մխիթար
Գօշի
մասին
րսա
էութեան
խորը
գնալ
ու ու նրա թէ
աղբիւրն
երի
ել թէ բո­
վանդակութեան
ա մբոդԼ
ական
ո • սո ւ ն% ա ս ի–
թ
ի ւ ն ը
տալու։
Ա խիթար
Գօշի
վրալ
նայիլ
իբր ա ղդ այ
ին
դա ա ա ս ա ան ա գր ք ի
վ ր այ , սխալ
կր
լինէր։
Արա
Հակառակի
նա
Հայոց
Հինի ր ա ւո ւ ն ք ի
պա տ մութ
ե ան մէԼիր պ ա տ ո ւ ա ւ ո ր
աեղն
ո ւ ն ի,
եւ այդ ո չ
թէ
այն պատճառով,
որ նա
––.
այգ
դ ա տ ա ս տ ա ն ա գ ի ր ք ը
—
մ է կ ե ր եւ ոյթ է Հայ ի–
րաւունքի
կամ թէ Հայ ի ր ա ւա կան
մտքի
դա
ր գա ց ման ել բան ա ձե լման
րն
թ
ա ց քի
տե­
ս ա կ է ա էն ^ այլնրա Հա մար ,
որովՀե տեւ
Գօշի
մէԼ Հայիրաւունքի
ոչ ա ր Հ ա մա ր Հ ե լ ի
ԱՆ ա -
ցոր գներ
կաս։ Խ օսքս չի վեր արերում
*
^՝օշի
դա տ ա ս տ ան ա դր ք ի
՚
^ է լ
տեղ
բռնած
դուա
Հայկական
կանոններին,
որոնք
մենք կր
դրա֊
նենք,
Գօշից
անկախօրէն,
Հալոց
Կ ան ոն -
գրքի
մէԼ>
ասել
է,
այգ կողմից
Գօշր
Հայ
Հին
իրաւունքին
որ եւ
է
ծաոայութիւն
արած
չէ*
Խ օսքս կը վերաբերի
այլ նիւթերի,
որ
պէտք
է
գ ա ն
ել
ա ռ ա ւ ե լ ա պ է ս
Գօշի
իրա
մեկնու–
թիւնների
մ՝ԷԼ,
մեկնութ
իւններ,
որոնք
եր­
բեմն
կցւած
են յ առա
Լ բեր ւա ծ այս ու այն
յօղւածի
առթիւ,
աւեալ
յօդւածի
Հ ա մար իրր
լ ր ա ցուց
ի չ
մասն։
Մ էկ
Հին
ճ շմա ր տ ո ւթ ի ւ ն կրկնած
կըլի­
նեմ, եթէ ասեմ, որ
ազ գ ա յին է ա յ ն իրա.
ւ ունքը, որ մէկ ազգ ի կ ե սն ք է ն կր բղխէ, ո ւ
նր ա
ց ե ո ա կ ան կն իքր կը կըէ
իր վ ր այ:
Ա յ գ
տեսակէտէն՝
Մխիթար
Գօշի
դատաստանա­
գիրքը
աղդային,
Հայկական
չէ իր
ընդՀանուր
բՆո/թով
եւ իր ներկայացուցած
իրաւունքի
դրութե
ամբ։
Մխիթար
Գօշի մէԼ ց եղա
քին–
Հ այ կա կան
ը
գանել
ու Համար՝
պէտք
է
դայն
որոն
ել,
ին չ ֊
պէս
վերն
ասաց
ինք։
(՛
այց թէ
Ի ՞ - ՚ է "
է
ա դ–
ղայ
ին -Հ այ կա
կան
՚
Գօ շ ի
դա
տ ա ս տ ան ա դր ք ի
մէչ, այդ բանը
գանելու
Համար,
ուսումնասի­
րողը
ն ա խ ա պէս ծ անօթ
պիտի
լ ի ն ի Հայ ի -
ր աւունքի
ընդՀանուր
բնոյթ
ին ֊ որ ին նա կա­
րող
է
Հասնիլ
Մխիթար
Գօշի
դա տ ա ս ա ան ա ֊
գրքէն
անկախ,
է
լ
աւելի
Հին
նիւթերի
ուսումս
ասի
րո ւթե ա մ բ ։
Մխիթար
Գօշի դա տ ա ս ա ան ա դի ր քն
Հրա՛
տարակւած
է Ս. է
Լմի ա ծն ի վան ա կան տպա­
րանում,
Վա
Հ ան ծ. վ, հ ա ս ա ա մե ան ի
ձեռքով,
4880
թւին,
որ ին նա կց ել
է
մի
րնդարձակ
ուսումնասիրութիւն,
որ չի վերաբերում
նրա
Fonds A.R.A.M