Ա Ն Ա Հ Ի Տ
25
կր ստիսլուի՚նք
յիշել...
Հայ ազգայիէ։
եր­
գիչ
(
աշուղ)
Սայեաթ
֊
Նովայր
երգերում։
1852
ի
Մ ոսկու ա երեւցան–
գելւազտէւց
Հրա֊
տարակութիւէւր.
Հրատարակութիւն
ւՐր զոր
բժշկութեան։
ւրօքաօր
Գէորգ.
Ախվերգեաէւ–
ցիէ։ պարտակա՛ն
եէւք։
թ՛երեւս
բժշկութ
եաէ։
գօքտօրի
ւ/՚ր բտրբայւաիւօսութե
սհ։
սաՀ–
ւՐաՕներոլքւ
վրայ
ղքւաւլիլ1ւ
լ ՚ ՚ ե լ ր
տարօրի­
՛
նակ
երեւայ,
սակայ՛ն
այգ
երեւոյթէ։
իր
Հիս՛ն
ուէւի։ օՕակաէ։
տարի՛նք, րտէւ
ւմլիզբէւե֊
րր (կաւ/՛ քիչ ւ1՝ր
կտէւուի։)
Հ՚՚՚յ
կրթելոց
մ՚ԷՀ
(
ի՚նտէլիգէէւցիա;
աո ազդն
շաՀագրգռու–
թիւէւ
մ՝ր արի/՛եղաւ
.
ազգայի՛ն
ժոզովրգա–
կա՚ն կհէւաց, սովորուիք
հսհււյ, աւաէւգութ
եսքէւց,
լեզուի
ևայլն
ուսոււաասիրութիւն՚ներ
"
կր­
աւքն. " ազգագրակաէւաոլէո
"
ազգն
ուսում՜­
՛
նասիրելու
ձգտում՝ր
չսաՀմ՚ունավւակուեցաւ
մ՝իա
յն
ա յ՛ն
մ՝արգ1լաէ։ց
ք ՛ " /
որոէւք ա
յււ
ձգտումն
ի մ՛երձուստ
կրէւար
շօշւովւել.
գրեթէ
Հայ " իէւաէլ
իկէէւղիտյի
"
ամ՝էք։
՛
ներկայ
էլրթեալ
ուժերր
Հետաքրքրուեցան
այս
գործով։
Այս
Հոսաէւքէէ։
չէր
կրէւար
|սու.սաւ|Փլ
այ՚նոլիսի
րարձր
կրթ ութիւէւ
րս–
տաղած
մ՚ա/սլէւ,
որպիսիէւ
էր Գ. Աիւվերգ–
հտ՚է։
—
մ՚տսէւազ
իասւթեամ՝բ
բժիշկ։
Աշուղ
Աւսյեաթ
֊
Նովս։յի
երգոց
Հրատարակս։
իք
իւնր
կր՚Ոէոր
սլաւսիլ
րէւել
ո եւ Է
բանասէր-ազ–
գ ա գ ր տ գ է ա ի ։
Հրատարակութիւնս
կար^ճ
բայց
մ՝հ1լնաբսւնեալ
տեսութիւն
մ՚ր
ուքւէր
իՒիՏիլիսի
բտրբսաի
վերս։յ,
սրով
ազգս։յիէւ
երգչիէւ
ա յ ս երզերր
գրուած
ե՛ն, և բաց ի
ասկից,
աւՐԷէւ ե ր գ րէւգարձակ
բանասիրս։
֊
կա՛ն կոմ՚էէւաատէւեր
ունի։
Աակայն
Գ. Աիւ–
վերգեա՚նի
Հա
յ բարբա
ռաիւօսութեաէ։
մ՚ա^
ւոուցտծ
ծառս։յութիւէւէ։
ասով
չսաՀմ՚ունա–
վւակուեցաւ։
իր ՚ներածութեաէ։
մ՚ԷՀ^
Հի՛/՛
Հայ
մ՚աաեէւագրակաէ։
լեղուիէւ
(
գրաբարի)
ե
ազզ
այր՛ն
բտրբւսւճւերու
ազերսիէ։
ի/նւք֊ի֊
րր կր շօշավւէ։
Աի։ վեր գետէ։
գրեթէ
կէս
գար առաՀ Հոս յայսւէւած
է այէւսլիսի ս"ոտ­
քեր,
որոնք
19
րգ գարու
վերՀի
որ եւ է
լեզուագէտ
ւՐր Համ՛արձակ
կր՛նայ
սսւորսւ
֊
ԳՐ
ե
Լ "՚
Լեւււէւ
Մ սերն ա՛ն Աիւվերգեաէւի
գործիք։
այսպիսի
գէւս/Հւսաակաէւ
տալով
էւրտ
լեզ­
ուակս։՛/։
ուսումնս։սիրութիւ1։ից
ՀաէաււՐ Է
Հետեւեալ
թէզիսէւերր.
1.
—
Ազգայիէւ
բարբառք/երր
գրաբարի,
ա յ սի՛նք՛ն
Հի՛" Հա
յեր
էէ։
մ՚աաեէւագրակսւէ։
լեզուի
աղաւազում՝
չեէ։
էւերկւսյւս/լէւեր։
2.
—
Հա
յ բարբառուելու
առաջ եկած
ե՛ն
Հի՛ն գարե շրջա՛նի
մ՚ԷՀ
ապրող
Հասարակաց
կամ՝ րէւգՀաէւուր
՚1։
աի։էւակւս1ւ
լեզուէ
/ / *
ր ։
3.
—
Հէ՛՛՛ հ
ա
յերէէ
1
գրսմլսհ։
լեզուք։
—
գրաբարր
ժողովրղ
ակա՛ն
բարբւսսէւերէէ։
մ՛իք։, որ շէարՀիլ
որոշ
սլայմ՚ա՚նէւերս։
(
էբք
քրւք՚սյկա՚ն,
արրսւ՚հի
ե այգէ։
լեզու)
մ՚ատե–
էսսգրակա՚ն
յղէլում՝
առաւ,
երբեք
իւօսսմլ–
II ա կա՛հ 1լեէ։գոՈ։ի
լեզու
չեզաւ...
4.
Արարտաեաէւ
կլաք՝ Տար ՛՛՛ււ ո յ բար–
բաււներր
գրաբարի՛ն
իբր ՀԷ"՚՚11 գրուած
եէւ՝
՛
նկատելով
այո երկիլքնելաւ
է։շաէւակուիժիւնր
զոր
ուէւեցոա
Հայաստսւնի
պա տ մ՝ ութ
ե սքէ։
֊
ք ԷՀ "։
"
Հ՚՚՚յ^՚ւ՚ե^
բարբառտիւօսութիւքւ,
՛
ներա­
ծակա՛ն
՜
ճառ... Լեւոէ։
Ա՚սելւեունցի
".
քՓարգմ՝. ի ռուսերէ՛նէ
Հ. Ղ՚աբրիէլ
Աեէւե–
վիշեսէն,
Վիէ՚նէ,,,, 1899, ԷՀ 9-11...
9".
Աբյվերգեսքէւի
"՛
յէ։
կարծիքր
թ՜է
• ՚
Ա՛ շեցւոց
մ՛շուշով
սլա տա
ծ
լեզուն,
որի
մ՛էջ
սլաՀուած
ե՛ն գրոց
լ եզուի
բուէ։
՚
նշսա–
ՔԸ.
"՛
յ՛՛ի՛՛՛ք՛՛
էւ տիւ գի րէ։ երր
ղ,
ի, յ ,
եւ
էտւազակաէ։
մ՝ասհի1իւհրր,
իկ, եակ, ակ, ո յ կ ,
քէւէաւէր,
ասրս
մ՛ի օր կարող էր
գաււնւսլ
մ՛եր գրոց
ա՚նոԼշ
լեզուն
"
ւ
Աա.
Նաղարեոար
այսսլիսի
մ՝ աածոզութիւ1։ր
կոչուժ
է " երե­
ւակայութեա՛ն
ծաղիկ
՚՛
և Հետեւաբար
Հար–
ցրնում՝
է. " Մէթէ
" ՚
յ ՛ է պատուելի
սլարոնր
այէւքսւև
աէււիււրձ է ազգերի
սլաամ՚ութեա՚նր,
որ կարող է ս տածել
թէ 19րգ գարու
Հայր
երբ և իցէ ՝>ուսուելու
էր իր աք/ցած
ղէւացած
Հիէւգելարգ
զարու
գրաւոր
լ եզուի՚ն։
(
Ա.
ՇաՀաղիզ,
«
Հրաււլարտկսվսօս
Ձ"՚յ՚՚ւ
>՝>, ԷՀ
124)։
Մեր
Ժամ՛ա՛նակի
լեզուագէտէ։երր
կարող
եէ, րէ։գու1ւել
կ։ս։ք՝ չրէ։գոլք։ել
Գ.
Աիւվերգ–
եունի
թեզիս՛ն
երր,
թ՜՚՚՚յԱ
"
I՛ է։ ո։
մ՚եզա՚նիղ
մ՛օտ 20 տարի
առւսՀ
կարողացել
Է
այգսլի–
սի
իւնդ իրների
վքնէւութեաէ։
մ՝Է9
մ՚աէւել
և
գիտակտէ։
լուծում՝
տալ • ա յգ
Է որ էւրա
Fonds A.R.A.M