Ներ "էս &• Աշտարակէ ցիին (յե տա գային
կաթողիկոս)
դերը մեծ
եղած էր Ար եւելա Հ ա յաս տանի վերակենդանացումին
մէվ։
Ռուսիոյ
յաջորդական
ցարերն ալ* որպէս յետադիմական
բռնա­
պետներ եւ. ազատութեան
թշնամիներ
*
անշնչելի
մթնոլորտ
մը ստեղ–
հեցին Արեւ ելա Հայաստանի
մէվ* սակայն
ռուսական
իշխանութեան
տակ գոնէ պատիւի եւ ինչքի ապաՀովութիւն
կար* եւ Ցարին
բռնա­
կալութիւնը - իբրեւ
երկու չարեաց
փոքրագոյնը - նախընտրելի էր
Սուլթանի
բռնակալութենէն։
ԻՆՉՈ՛՛՛Ւ
ԶԷՆ-ԲԻ ԴԻՄԵՑԻՆ ՀԱ8
ԵՐՒՏԱՍԱՐԳՆԵՐ
ԵՒ ԴԱՐՁԱՆ
ԱՆՋՆՈՒՐԱՑ
ՖԵՏԱ8ԻՆԵՐ
(
Հոս անհրաժեշտ կը նկատեմ տայ համաոօտ պատկերը, 19-րդ դարու երկ­
րորդ կիսուն Դուրան Բարձրաւանդակի եւ յատկապէս Տարօնի աշխարհի քաղաքա­
տնտեսական կացութ՛եան, լաւագոյնս կարենալ ըմրոնհլու համար թ-է Անդրանիկ
եւ իր ընկերները ինչ ո
բ
ւ զէնքը ձհոք աոին պատշպանելու համար հայուն կեանքն
ու պատիւը, ինչքն ումարդկային տարրական իրաւունքները։ Այլապէս, Հայ Յե­
ղափոխական Շարժումը ստեղծող պարագաներուն անգիտակ ընթերցողը կրնայ
սխալ եզրակացութիւններու յանզիլ, թէ ՝ հայերը կոտորուհցան, որովհետեւ
զէ նք բարձրացուցին իրենց բարեխնա՜մ կառավարութեան դէմ* • • :
Ինչ որ ներկայացուցած եմյհտագայ յիսնեակ մը էջերուն մէջ, պարզ ուր–
ւագիծ մըն է հայ ժամանակակից պատմութեան քանի մը տասնամեակներու արիւ­
նոտ անցուդարձերուն, որոնք աղերս ունին Հայ Ֆետայական Շարժման եւ հայոց
անզուգական հերոս Անդրանիկի դիւցազնական խոյանքներուն հետ* արդարեւ,
կարելի չէ Անդրանիկը եւ իր հերոսական մարտնչումները անջատել զինքը անմի–
ջականօրէն շրջապատող դ էմքհրէն ու դէպքերէն, որոնց ծնունդն է ինք եւ իր ղե­
կավարած շա րժո ւմը։)
Հա ւ ֆե տայիներու
Հրապարակ
գալէն
շուրվ
50
տարիներ առավ*
Հայ ժողովուրդի
<ձվէրքի
ռ
Րդէէ՝$> Խաչատուր Աբովեան
*
ակնարկելով
իր Հայրենակիցներու
կրած տառապանքին
եւ թշնամիներու
կողմէ
անոնց վրայ գործադրուած
ամէն տեսակ
կամայականութեանց
*
կը
գրէր իր
Ղէրք Հայաստանի
դիրքին մէվ* «Սար ըլեր
ճ
փուլ կգար* եր­
կաթ ըլեր
ՀՀալչէր
*
ծով ըլեր
ճ
կպակաս էր * կցամաքէր
կ
բայց Աստ–
ւածասէր Հայ ազգը
մինչեւ
էսօր գերօրինակ
Հսկայութեամբ
տա­
րաւ բոլորը
ո լ իր անունը
պաՀեց»™:
6
Հ ՚ 9»՛
Վարդանեան,
Արհւմտահայերի Ազատագրութեան Հարցը,
Երեւան,
1967,
էվ 6 (Տես, Խաչատուր Աբովեան,
վ էրք Հայաստանի, 1955,
էվ
97) :
Fonds A.R.A.M