Մուշեղ
Արք* Սերորեան
Հետեւեալ
դրդապատճառն
երր կու տայ
Հայ յեղափոխութեան
ծ՜նունդին
մասին • -
«
ԻթթիՀատի
Հայածինը
քաղաքականութեան
ծրագրին
գործադ­
րութեան
անրնդՀ ատ
շարունակութիւնը
1
խոստացուած
բարե­
կարգութիւնն
եր ո ւն գործադրուած
ՀյԼէէ
ա
է
ու
֊
պարագան
1
եւ Եւրո­
պական
դիւանագիտութեան
Հակամարդկային,
պողպատէ
սառնու–
թիւնը
,
եւ Հայ տառապանքին
օրրստօրէական
աճումը
միակ
ստեղ­
ծողը եւ դրդապատճառը
եզան Հայ Յեղափոխութեան:
Եթէ մատնա–
նըշուած
պատճառները
գոյութիւն
չունենայինք
յեղափոխութեան
մտածումը
արդէն իսկ լինելութեան
իրաւունքը
պիտի
չունենար*.
Հայ
ժողովուրդը
ակամայ
եւ
աււանօյ
ուզելու
ընդգրկեց
Յեղափո­
խութիւնը
,
իբրեւ իր վերջին
փրկութեան
լաստակը
,
եւ եթէ կան մար­
դիկ ^ որոնք
յեղափոխութիւնը
յանցանք
մը կը նկատենք այդ
յան­
ցանքին
պատասխանատուութիւնը
թող երթան
փնտռեն
Թուրքերուն
եւ Եւրոպացիներուն
մօտ , որովՀետեւ
անոնց
ցոյց տուած
Հակա­
մարդկային
վերաբերումէն
ծնաւ այդ շարժումը
:
Հայը ի ծնէ խաղաղ
զարգացումի
ընդունակդ
երբեք պիտի
չյ°ժարէր
իր ապաՀով
երջան­
կութիւնը
յ
եթէ ունենար
,
վտանգել
յեղափոխական
արկածախնդրու՛­
թի ւններ ո վ\ Եւ֊ եթէ րնդվզեցաւ
,
այս կը նշանակէ
1
թէ
Հարկադրուած
էր
ընդվզելու, ճակատագրօրէն հարկարդրուած։
Այդ
անխուսափելի
եւ կրակէ
լուծը
նախամեծար
Համարեց իր ամենօրեայ
տառապան­
քէն
1
իր ամենօրեայ
լլկումներէն
ու բռնաբար
ո ւմներ էն՝»^*՛:
Սուլթան
Ապտիւլ
Համիտի
վարչապետը
բացէ ի բաց
յայտա­
րարած էր * -
«
Հայ
ազգը
վերացնելու,
ան Հետ եւ անճետ
ընելու
ենք։ Եւ֊ այդ
ի գլուխ
Հանելու
Համար բան չի պակսիր
մեզ*
ամէն
գործիք պատ­
րաստ
ունինք
–
քիւրտ*,
չերքէզ
,
կուսակալ
,
դատաւոր
1
Հար կա Հան ,
ոստիկան,
վերջապէս
ամէն
ինչ»** :
Հայ եւ քիւրտ
դրացիները
իրարու դէմ Հանելու
Համար,
Հնարք­
ներ չէին պակսեր կա ուա վար ո ւթեան մօտ\ «Հայ գի ւղա զրկումը
մեծ
չափ եր ո Լ Հասաւ
\
§–րդ
գարու
վ^ր^երր
,
երբ Սուլթանական
կառա­
վարութիւնը
այգ նպատակին
Համար
սկսաւ օգտագործել
քրտական
վերնա խաւին՛. Օրքանցելով
մինչ այդ եղած
օրէնքներր,
կառավարու­
թիւնը յաճախ
Հայ գիւղացիին
օգտագործման
յանձն ուա ծ Հողը
միա­
ժամանակ
կը յանձնէր
նաեւ քիւրտ
վերնախաւին
ար Հ ես տա կան օր էն
51
62
Մուշեղ Արքեպիսկոպոս,
Հայկ ա կ ան Մղձաւանջը,
ԳաՀիրէ,
1954,
էջ
28։
Կ* Թառոյեան,
ժողո վ րդ ա կ ան Շ ա րժո ւմնե րը Սասունոււք,
Երեւան,
1966,
Կա*
- 85 -
Fonds A.R.A.M