Մինչեւ. 19—րգ գարու, կէսերուն,
Հայ ժողովուրդը,
րայայի
կամ
ճորտի
անկրելի
գոյավիճակին
տակ
չնչաՀեղձօրէն
կքած,
ազատու­
թեան
կամ
ինքն ա պաշտպանութեան
մասին
գաղափար
իսկ
չունէր
^՚ՐԲ եՐ 4.Ր
ա
յ
^իր
ա
Ր^1
ոլ
էին
այնպիսի
բոնութիւններ
որոնք
կեն­
դանիներու
վրայ
նոյնիսկ
չեն
գործագրուիր։
՜\
ՏՕ>0–ական թ՛ուականներու
վերտերուն,
երր Խաչատուր
Արով–
եան կը նկարագրէր
ողբալի
վիճակը
Հայ ազգին,
դեռ.
Հայութիւնը
զինեալ ինքնապաշտպանսւթեան
գաղափարը
միտքէն
անգամ
չէր
ան–
ցուցած։
Հայ
ժողովուրդին
միակ
երազը,
միակ
մաղթանքն
ու
աղօթքը
իբրեւ
մարդկային
էակ
ապրիլն
էր 1 քրիստոնեայ
տէրութեան
մը Հո­
վանիին
ներքեւ:
Հայ
յեղափոխութեան
գաղափարի
ծ՛նունդը,
Հայ
յեղափոխա­
կան
կուսակցութիւններուն
կազմակերպուիլը,
ֆետայական
շար­
ժումներն
ու Սա սնոյ
այսպէս
կոչուած
«
ապստամբութիւններըդ
,
արդիւնքն
էին խաղաղասէր
ու շինարար
Հայ ժողովուրդին
Հանդէպ
թուրք
կառավարութեան
վարած
ՀայաՀալած
քաղաքականութեան:
Այլապէս,
Սեր որ
Աղրի՚֊րի
1
Հրայր—Գժոխքի
1
Գէորգ
Ձաւուշի
եւ
Անդրանիկի
նման
առոզ^
ու կենսուրախ
երիտասարդներ,
իրենց
Հայրենական
տաքուկ
օճախներն
ու Հողագործական
կենսական
աշ­
խատանքը
ետին
ձգելով
լեռները
չէին բարձրանար
,
վայրի
կենդա­
նիներու
նման խոնաւ
անձաւն
եր ու կամ խիտ անտառներու
մէֆ բնա­
կելու
տարինե՛ր
ամբող^,
եւ շատ
անգամ
մինչեւ
մաՀ :
Աասնոյ
ապստամբութիւնները
ուրիշ բան
չէին
եթէ ոչ
զինեալ ինքնապաշա–
պանոնթ-եան փորձեր :
Հայ Յեղափոխական
Շարժումը
«
յեղափոխա­
կանդ էր այն իմաստովդ
որ գարերէ
ի վեր առաշին
անգամն
էր որ Հայ
երիտասարդը
զէնքը
ձեռք
կ՚առնէր
պաշտպան
ելու Համար
Հայ
գիւ­
ղացիին
ինչքն
ու
պատիւը:
Հայ
Տեղափոխութիւնը
ինքնապաշտպան
ո ւթե ան
բնոյթ
ունէր
եւ չէր միտեր
տապալելու
թուրք
պետութիւնը,
որո վՀ ետ եւ
Տարօնի
շ
ՈԼ
֊
ր2
200
Հայ ֆետայիներու
ուժերէն
վեր էր կործանել
Օսմանեան
Հզօր
կայսրութիւնը։
Թուրքը
,
վայրենի
ու բարբարոս
,
Հայութիւնը
կը նկատէր
րայ ա ,
այսինքն
ոչխարներու
Հօտ, որուն տէրը իր կենդանիներուն
բուրգը
կը խուզէդ
կամ
կը մորթէ
երբ որ կամենայ
• • • :
Խրոխտ
սա սուն ցին
մերժած
էր ենթարկուիլ
այգ
գոյավիճակին,
անոր
Համար
նկատ–
ւած էր Հապս տամբ՛դ • • • :
Թուրքերը
«
ապստամբութիւնդ
կը նկատ էին Հայոց
ինքնապաշտ­
պան ո ւթե ան փորձերը։
Օրինակի
Համար,
1909–/՛
Ատանայի
կարգէն
ետք
1
Ց
Հայեր կախաղան
բարձրացուած
էին, որ ո վՀ ետ եւ անոնք
Հա­
մարձակութիւնը
ունեցած
էին զէնքով
պաշտպանելու
իրենց
ընտա­
նիքները
թուրք
շար ղարարն
եր ո ւ դէմ • • • :
- 84 -
Fonds A.R.A.M