՜
ներծծվում
է նրա լա վային
ծածկի
տակ և նորից
աշխարհ
է տեսնում
այնտեղ,
որտեղ
լավաների
հաստ
շերտր
խորը պատռված
է ։ Դարերի
ընթացքում
Գո–
րիսի գետակը
քանդել
սրբել է սարահարթի
փխրուն
ապառները
և
երկարա­
վուն
ձվաձև
հովտանման
իջվածքով
բաժանել
է նրան իր բնական
շարունա­
կությունից՝
Տեղի
սարահարթից։
Անգեղակոթ
գյուղից
ներքև
Որոտանը
(
Բա֊
ղարչայը)
սկսում է խորանալ
իր տաշտի
մեջ և Տաթևի
տակ
մտնում
է
ուղղա­
ձիգ պատերով
սեղմված
կիրճը, որի աջ և ձախ կողմերից
պոկ եկած
քարա­
բեկորներն
իրար
գալով՝
կազմել
են բնական
կամուրջ՝
Ս ա տ անի կ ա մ ո ւ ր ջ ։
Աջ
ափին
բխող
հանքային
ջրերը
իրենց
աղերով
միաձուլել
են քարերի
այդ կ ա ֊
մարր մոտ 50 մետր
լայնությամբ
և կամրջի
տակ կախ են տվել
ստալակտիտ­
ներ։
Անհիշատակ
ժամանակներից
այդ միակ
կամուրջովն
է, որ
երթևեկող֊
ներր
փոխադրվել
են Որոտան
գ ե տ ի մեկ ափից
մյուսը։
Անգեղակոթի
տակից
սկսած
այսօր
պարզ
երևում
է գետի
ձախ
ափով
հին տաշտի
թողած
տեռասր։
Դետը
հասնելիս
է եղել
ավելի
հյուսիսով
և նրա
կազմած
տեռասը
ձգվում
է Շաքի
գյուղի
մոտայքից
գրեթե
մինչև
Սատանի
կամուրջը։
Աղբյուրները
արտահոսում
են սարահարթի
տակից
այդ
տեռասի
վրա, որըհետղհետե
բարձրանում
է դետի
այժմյան
հոսանքից
ավելի և ավե­
լի
վեր։ Մի հորդ
աղբյուր
դուրս է պրծնում
լավային
շերտի
տակից
Աիսիա֊
նում
հենց
Շաքի
գյուղի մոտ և կազմում
մի այնպիսի
ջրաշատ
ջրվեժ, որ այս
վերջին
տարիներում
նրա անկման
ոլժր
գործադրվում
է այստեղ
հաստատ­
ված
էլեկտրակայանի
անիվները
պտտեցնելու
և շրջակա
բնակավայրերին
/
ույս
և էներգիա
տալու
համար։
Ավելի
արևելք
այժմյան
Սիսիանր
(
նախկին
Ղարա֊
քիլիսան֊Սի
ս ավան
ր ) Վաղարշապատի
Հռիփսիմեի
տիպի իր հին
տաճարով
ծվարած
է այդ տեռասի
վրա միշարք
հորդաբուխ
աղբյուրների
մոտ՝ հին
•
ափի
պատնեշով
Եռաբլուրի
(
Ո ւչթա փա
լա
րի)
քամիներից
պաշտպանված։
Ավելի
ներքև
ն ո ւ յ ն տեռասի
վրա մի լեռնային
վտակ
ներկայացնող
աղբյուր­
ների
ակունքների
մոտ զետեղված
են Աղուդին
իր գեղեցիկ
հին
մահարձանով
և Վաղուդին
իր դիմացի
Որո տնա վ ա ն ք ո վ ։
Այսպես
է շարունակվում
մինչև
Ցայջի
դյուղր;
Բոլորն
էլ ընդհուպ
կպած են հին տաշտի
բարձր
եզրին՝
մտնելով
նրա
հովանու տակ՝
քամիներից
ա զ ա տ
մնալու
համար;
Հին ճանապարհը
անց­
նելիս է եղել այդ տեռասի
վրա
յով;
Այժմյան
խճուղին
Սիսիանի
(
Բիչանաղիյ
լեռնանցքից
իջնելով
և Մ ելի ք-Բ՝ անգու
վերին
կամրջի
վրայով
տեղափոխվելով
գետի ձախ ափն՝
ուղղվում
է Եռաբլուրի
սարահարթի
տափակ
մակերեսով։
Ուղևորը
չի կասկածում,
որ խճուղուց
մ եկ֊մ
եկուկես
կիլոմետր
հարավում
հարթությունը
կրկնակի
հատվում
է՝ կազմելով
նախ մի Լայն տեռաս,
մյուս
անգամ
Որոտան
գետի խոր
տաշտր։
Մոտենալով
Գորիսին՝
սարահարթի
ապառները
դառնում
են ավելի
փըխ֊
րուն։
Լավային
շերտի
տակից
բխող
ջրերը
հեշտությամբ
խորացնելով
իրենց
Հունը,
փորել են խոր-խոր
ու երկար
ձորեր,
սրանցից
Գորիսինր
նաև շատ
լայն
է։ Այնտեղ,
որտեղ
կոնգլոմերատները
դեռ ամբողջովին
չեն մաշվել
ջրի և
քամու
գործունեությունից,
կանգնած
են՝ հողմնահարությունից
քմահաճ
ձևեր
րնդունած
խումբ֊խումբ
և առանձին
դասավորված
քարաբոլրգեր,
որոնք
Բուն
Զանգեզոլրին
տալիս
են առանձնահատուկ
գեղեցկություն
և
գրավչություն։
Մեկ-մեկ
այդ բուրգերի
գլխին
պահպանվել
է նախկին
սարահարթի
վրա պառ­
կած
մեծ
պ ա լ ը
(
քարաբեկորը
—
ււցլյլյս.),
որի տակ
հողր,
ենթարկվելով
հող֊
85
Fonds A.R.A.M