Բ Ն Ա Կ Ա Վ Ա Յ Ր Ե Ր
Ե Վ
Շ Ե Ն Ք Ե Ր
Բ Ն Ա Կ Ա Վ Ա Յ Ր Ե Ր Ի Բ Ն Ո Ւ Յ Թ Ն Ո Ի Տ Ե Ղ Ա Բ Ա Շ Խ Ո Ւ Մ Ը
Բնակավայրերի
տեղաբաշխումր քէանգեզուրում
էլ ենթարկվել
է
աղբյուր֊
ների
դասավորության,
իշխող
քամիների
ուղղության
և թշնամական
հարձա­
կումներից
ապահովության
պայմաններին։
Այս
հանգամանքները
տարբեր
կերպով
են զուգորդված
գավառի
զանազան
մասերում։
Սիսիանում
գերիշխոււք
են գրեթե
միշտ
կլորացած
գագաթների
մոտից
մեղմ
խոնարհվող
լանջեր,
որոնց
մեջ բացվող
համեմատաբար
լայն
հովիտներր
լավ են
պաշտպանված
քամիներից,
այն է՝ Արիքլոլի,
Այրիչայի,
Սիսիանի,
Լոր-Դարաբասի
հովիտ­
ներր, և ծածկված
են ճոխ մա րզա դե տ ինն ե րո վ։ Ոչ մի տեղ
սևին չի տալիս
պու­
րակի
որևէ
խումբ։
Աղբյուրները
բխում
են լեռնալանջերից։
Բուն
Զանգեզուր
կոչվող
գավառում
Եռաբլոլրի
(
Ո ւչթա փա լարի
)
սարահարթի
շարունակությու­
նը բաժանվում
է լայն
փռվող
Գորիսի
գետահովտով
Տեղի
սարահարթից։
Երկու
սարահարթերր
կտրտված
են խոր ձորերով։
Քամին
անպակաս
փչում
է
երկուսի
տափակ
մակերեսով՝
ուժեղանալով
մանավանդ
աշնան
վերջին
և
ձմեռվա
ամիսներին,
երբ քամին
այնքան
սաստկանում
է, որ փոշու
հետ
քշում
է և
հեռու
գլորում
քարեր,
իսկ ձմեռը
բարձրացնում
է և պտտեցնում
օդի մեջ
այս­
տեղ մեծ քանակությամբ
նստող
ձ յ ո լ ն ր ։ Այդ ժամանակ
երթևեկությունը
դառ­
նում է վտանգավոր,
ճամփորդին
սպառնում
է հաստ
ձյան տակ
թագված
մնա֊
լր։ Այդ վտանգի
առաջն
առնելու
և ճանապարհր
ցույց
տալու
համար
հին ժա­
մանակներից
կանգնեցրած
մնում
են
քարակույտեր
սյուների
փոխարեն,
որոնք
հեռվից
լավ
աչքի
են ընկնում։
Յայջի
գյուղի
մերձակայքում
դեռևս
պահպանվել
են Օրբելյան
իշխանների
կառուցած
հոյակապ
ք արվւս ն ս ս ւ ա ւ յ հ
ավերակները,
որտեղ
ճամփորդներն
իրենց
գրաստներով
ապաստան
էին գբա­
նում
ձմեռվա
այդ քամիներից
և սարսռեցնող
ցրտից։
Աղբյուրներով
շատ աղ­
քատ
են երկու
սարահարթերն
էլ, դրանք
բխում
են այնտեղ,
որտեղ
Եռաբլոլրի
(
Ուչթափալարի)
սարահարթը
հատվում
է Որոտան
(
Բազարչայ)
գետի
արագ
վազքով,
նույնպես
և Տեղի
սարահարթը
ակոսող
ձորերի
հատակին։
Ղարաբաղի
կենտրոնական
Հրաբխային
բարձրավանդակի
վ
րա
իջնող
անձրևների
և մանավանդ
ձմեռվա
ամիսներին
ձյան
հաստ
սավանի
հալոցքի
ջրերր
միայն
մի փոքր
մասով
են հեռանում
վերգետնային
հոսքի
միջոցով՝
հավաքվելով
Որոտան
(
Բազար֊չայ)
և Հա գարու
գետերի
մեջ։
Մեծագույն
մասթ
84
Fonds A.R.A.M