13.
Ասատ֊բեկն
խոտատեղի
ունի մեր
ս ա ր հ ա տ ի ց ն
(
սահմանիցն)
բ ա վ ա ֊
կան
միջոցավ
հեռու՝
Շոլշվո
քաղաքին
մոտ, նրա խոտն
հարել
տալուց
հետո
ուրիշի
ձեռքով՝
մեզանից
50
ո ւ լ ա խ
մեր մարդովն
տանում
է ու կրել
տալիս
Շուշի
քաղաքն,
հացն ու ամեն
բանն
մեզանից։
14.
Ամեն
տարի
Ասատ֊բեկի
թ ա լ ո ւ ղ
(
ղրամովոր)
հարկն
հավաքելիս
ժա­
մանակն
30
մանեթ
Ասատ֊բեկի
դ ա ր ղ ա ն
կառնե
յիւր
համար
և 16
մանեքէ
Ա՝ իրզա-Լ
յոլսե
յինն՝ ոչ թե սովորական
հարկի
պես, այլ
զոռով։
15.
Այս երկու
անձանց
առաջինն
ի տարին
միշտ և երկրորդն
երբեմն եր­
բեմն
կմնար
մեր գյոլղումն,
նրանց
հացն,
ճուտն,
արաղն,
որ կխմե
միշտ
երկրորդն
ի նոցոլց,
բրինձն
և ձիանուն
դարին
և
դ ա ր մ ա ն ն
մեզանից
կառնեն
նմանապես
և քնելի
շորն
նոցա
կտանք։
16.
Ամեն
տարի
մեզանից
տասն
հատ
ոչխար
կառնե
Ասատ֊բեկն
զոռով։
17.
Անցյալ
1849
թվականումն
Ասատ֊բեկի
մ ա ո ա ս ի լ
Կյուլափլոլ
Մուս֊
տաֆան
մեկ քանի
ամիս
մնաց մեր շինումն
և մեզանից
56
մ ա ն է թ
փ"Դ
առավ
իզուր և զոռով,
բացի
յուրյան
հացիցն
ու
թ ա ց ի ց ն ։
18.
Մեկ տարի
կա որ Ասատ֊բեկն
2
շուն Է պահել
տալիս
մեր
շ է ն ա մ ն ,
նրանց
օրն 6 ֆունտ
հաց կ տալիս
մեզանից
և մածուն
ու
կաթն։
19.
Որովհետև
անցյալ
1849
թվումն
մեր եզներն
իբրև 100 հատ և 50
մարդ
Օւեզղնի
նաչալնիկին
ուղարկեց
մինզրելսկիյ
եգերսկիյ
պոլկի
շտաբն
բանաց­
նելու
համար
և 20 օր ուշացան
այնտեղ,
վասն
որո բարեպատեհ
ժամանակն
անցնելով,
չր կարողացանք
մեք, որ ինչպես
հարկն
Է,
ց ի լ ա ն է լ
կամ
գութան
քշել,
նույնպես
և չկարողացանք
Ասատ֊բեկի
համար,
որ ամեն
տարի
մեգ
անիրավությամբ
ց լ է լ
կը տայը 30 գութանով,
ց լ է լ
կամ
դ ո ւ թ ա ն է լ
յուր
հարմար
ժամանակին,
այլ միայն
ամառն
ժամանակին
ց լ է ց ի ն ք ,
բայց
Ասատ֊բեկն
չհավանեց
այն
ց լ ի &
և վարել
կամ ցանել տվավ,
ուստի
այս պատճառովս
մե­
զանից 50 չեթվերթ
ցորյան
Է պահանջում
այս տարի
նրան
ա վ ա դ ն
(
փոխարեն)։
Այնուհետև
գյուղացիք
մեկ֊մեկ
թվում
են, թե ինչքան
ավել որդ
ցորեն
և
գարի,
դրամ իր օգտին
և պետության
գանձարանին
հանձնելու
համար
գինի
Է Ասատ֊բեկը
իրենցից
վերցնում։
Ըստ
Էության
խանական
ժամանակից
այս մնացորդ
կարգերր
պահպան­
վում
Էին մինչև
1860-
ական
թվականների
սկզբները;
1861
թ.
դեկտեմբերի
13-
ի
օրենքով
կացությոլնր
հիմնովին
փոխվեց*
3
։
Նոր կարդադրոլթյոլնր
թող­
նելով
անխախտ
գյուղացիների
նախկին
պարտավորոլթյուններր՝
այդ
պար֊
տավորությունների
կատարման
հսկողությունը,
մ ա լ ո լ ջ ա հ ա թ ի հ ա վ ա ք ո ւ մ ն
և
հողատերերին
հանձնումը,
գյուղի
սահմանում
ապահովության
պահպանում
ր,
հանցանքների
քննությունր,
դատական
իրավունքներր
խլեց
հողատերերից
և
տվավ
ղյուղական
համայնքի
կողմից
ընտրված
տ ա ն ո ւ տ է ր ն է ր ի ն
և դատարա­
նին, մի մասն
Էլ գ ա վ ա ռ ա մ ա ս ի
դ ա ս ե դ ա տ ե լ ն ե ր ի ն ։
Այսպիսով
վերջնականա­
պես
մելիքներր
և բեկերր
ճանաչվեցին
սոսկ
միայն
հողատերեր։
Այնուամենայնիվ
ֆեոդալական
տուրքերր
պահպանվեցին
տեղ-տեղ
բա­
վական
երկար
ժամանակ։
Այսպես,
Օրբելյաններր
մինչև
XX դ.
սկզբներր
պահանջաբար
տոն
օրերին
ստանում
Էին նվերներ
իրենց
Տաթև
և
Սվարանց
Դ Տ ՚ ՚ ֊ ղ ե ր ի բնակիչներից
և դժգոհ
Էին իրենց
երրորդ
գյուղի՝
Լորի
բնակիչներից՝
ո հ ա թ ն է ր ի ց ,
որոնք
օգտվելով
իրենց
գյուղի
հեռավորությունից՝
խույս
Էին տա֊
13
« 8 7 0
թ 0 6 Ո0.՚ա06
Շ օ 6 բ 3 9
« 6
Յ Յ Ճ 0 « 0 8 » , X.
X X X V I ,
>(9
37743.
73
Fonds A.R.A.M