վոր
բացատրությունը
տալիս
է այն անսանձ
կամայականությունների
պատ­
կերը,
որոնց
ենթարկված
էր գյուղացիությունը
բեկական
հողերի
վրա։
Ասատ֊
բեկը
գավառի
ամենախոշոր
ձիաբույծ
կալվածատերն
էր և գտել էր հեշտ մի­
ջոցներ
իր բազմաթիվ
երամակները
պահելու
համար։
Այդ բացատրության
մեջ
նշված
են հասարակութ
յան
ր հասցրած
նեղություններր։
1.
Մեր գյուղի
ցն ու մեր հասարակութ
յունիցն
հասանելի
մ ա լ ո ւ ջ ա հ ա թ ի ց ս
դուրս և ավելի
ամեն
մեկ տարի
25
չեթվերթ
գարի
է առնում
մեր
գյուղումը
պահելիս
յուր
չորս հատ
ա յ ղ ո ր ն է ւ փ ն
(
որձ ձիերին)
ուտացնում։
2.
Ամեն
մեկ տանից
տարին
5
բեռն
դարման
է առնում
յուր
ձիանոցն
համար,
որ թվով
են իբրև 20 հատ, նաև տարեցտարի,
առնում
է մեկ բեռ
խոտ
ոչ թե մեր գյուղի
տ ա փ ի ց ն ,
այլ քրդերի
տ ա փ ի ց ն ,
և այն էլ առնում
ենք
փողով,
ոչ թե
մ ո ւ ֆ տ ա ։
3.
Հիշյալ
ձիանոցն
պահելու
մասին
Ասատ-բեկին
թ ա լ ո լ ց
(
պատկանող)
5
մարդ են լինում
ամեն
տարի
ինն ամիս,
որոց
ամենայն
խարջն
մենք
ենք
տալիս,
այսինքն
օրն մեկ բեռն
փայտ,
երկու
գրվանքա
Արագալույս,
երեք ան­
գ ա մ հաց և քնելու
համար
5
դաստ
շոր, ամեն
օր մեկ մեկ տանից
ն օ բ ա թ օ ւ յ
(
հերթով),
4.
Մեր հասարակությունիցս
մին
մ է հ տ ա ւ ՝
(
ձիապան)
է առնում
առանզ
ս ւ օ ն լ ո ւ ղ ի
(
վարձի),
ինն ամիս
յուր
ձիանքն
պահել
տալիս
մեր
հացովն։
5.
Ինչքան
ձիանքն
կապելու
մասին
փոկ կամ, որ ն ո ւ յ ն է,
չ բ վ ա ն
է հար­
կավորվում,
ամենն
մեզանից
է առնել
տալիս։
6.
Յուր
ի լ խ ի ն
(
երամակ)
սարումն
եղած
ժամանակէ
Ասատ֊բեկը
մեր
հասարակությունիցն
ամեն
տարի
4
մարդ
Է տանում
և չորս
ամիս
այնտեղ
յուր
իլխին
պահել
տալիս
մեր հացովն
և մեր ամեն
բանովն։
7.
Յուրյան
մեր գյուղի
հողին
վերա
եղեալ
բաղին
մասին
մեզանից
տա­
րին 100
ւ ի ա հ լ ա
(
մշակ)
Է տանում,
6
օր բանացնում,
25
հատ
լ ո ւ ծ
եզն 75
մարդով
տանում
Է Էլի բազումն
վար
անել
տալիս,
բ օ ս տ ա ն
անելով
և
ուրիշ
հարկավորության
մասին։
8.
Եվս և ամեն
տարի
հրամայում
Է Ասատ֊բեկն
և մեք Էլ ամեն
տուն
մեկ
բեռն
ք ի լ ի ս ա ւ ՝
(
ձողեր)
ծ մ ա կ ի ց ն
կտրում
ենք, մեր
ա լ ա խ ա վ ր
(
բարձկան)
տանում
նրա
բ ա ղ ս
մեր
հացովն։
9.
Մեր հասարակության
միջիցն
ով որ հարսանիք
Է անում,
յուրաքանչ­
յուր
հարսանիքի
տիրոջիցն
1
ռուբլի
20
կոպեկ
արծաթյա
փող Է
առնում
Ասատ֊բեկն
և 2 ջուխտ
գուլպա։
10.
Մեք մեր գյուղի
հողին
վերա
ամենքս
մեզհամար,
մեր թ ա գ ա վ ո ր ա կ ա ն
ա ս յ ա թ
(
հպատակ)
եղած
ժամանակն,
մեծ
ջ ա փ ա վ
և պատուհասով
բ ա ղ
եմք
շինել,
որ վայելենք
նրա բերքերն,
բայց
քանի
ժամանակ
կ
ա
որ
Ասատ֊բեկն
այն
բ ա ղ է ր ի
հասույթի
մասին
մեզանից
այնքան
դ ա խ օ ա
(
եկամուտ)
Է պա­
հանջում,
որ միանգամայն
այս տարի
աչքից
գցել եմք որ
փչանա։
11.
Ամեն մեկ տարի
Ասատ-բեկր
30
հատ
գութան
մեզանից
կտանե
մեր
հողի վրա
ց լ է լ
(
վարել)
կտա,
յուրյան
պատկանյալ
ցորենովն
ցանել
կտա,
մեզ
հնձել և թակել
կտա
ու մեր
ո ւ լ ա խ օ վ ն
տանել
կտա
Ղ ա լ ա ն
(
Շուշի)
լոլո
տունն՝
ոչ թե մեր կամքովն,
այլ նրա
զոռովն։
12.
Ամեն
տարի ութ անգամից
ավելի
ձու կը հավաքե
և ճուտ, որ
ամենե֊
վին
սովորություն
չկա այս
կողմերումս։
72
Fonds A.R.A.M