հում, իսկ
ղ մ ո ւ զ
խմելը
բոլորովին
մոռացվել
էր։ Զարմանալի
արագությամբ
Անդրկովկասում
թաթարներր
ձիաբուծությունից
անցան
խոշոր և մանր
ա ն ա ֊
սունների
բուծման,
որի ՚^ամար
ավելի
նպաստավոր
էին մեր
ստորադիր
դաշտերր
և բարձրադիր
լեռնային
արոտավայրերր։
Ս նալով
միշտ
ք օ ^ վ օ ւ ՝
անասնապահ՝
թուրք
տարրր
իր տնտեսության
ծանրությունր
տեղափոխել
է
ձիուց
խոշոր և մանր
անասուններին,
որի արտաղրանքր՝
միսը,
մորթին,
կաթը
մշակում
է և գործ է ածում րստ տեղական
եղանակների։
Ի միջի
այլող
լայնորեն
տարածվել
է մածուն
մերելր,
կարագ
հարելր,
պանիր
պատրաստևլր
և կովի ու ոչխարի
կաթի
բազմազան
գործածոլթյունր,
որտեղ
տեղական
ձևե–
րր բացառապես
հաղթող
են հանդիսացել։
Բրդի
օգտագործման
եղանակներն
էլ ձևափոխվել
են րստ տեղական
տեխնիկայի
և
ք է չ ա յ ի
կողքին
ավելի րն­
դարձակ
տեղ է գրավել
գորգը,
կարպետը
և նրանց
հարակից
գործվածքներըէ
Ամբողջապես
փոփոխության
Է ենթարկվել
զբաղմունքի
բնույթի
փոփոխու­
թյան
առնչությամբ՝
զգեստր.
ոտքից
գլուխ
թուրքը
թողել
Է իր չոր տափաս­
տանին
հատուկ
զգեստր
և փոխ Է առել
տեղական
զգեստր,
նրա նյութը,
բաղ­
կացուցիչ
առանձին
մասերը՝
չ ո ւ խ ա ն , ա ր խ ա լ ո ւ ղ ը , շ ա լ վ ա ր ը ,
փարթամ
փ ա ­
փ ա խ ը , տ ր է խ ր - շ ա ր օ խ ր
և
ա յ լ ն ։
Թե տնտեսական,
տեխնիկական
գործիքներն
ու ամաններր
և թե՛
զգեստը
նա
հարմարեցրել
Է իր գերազանցորեն
ք օ չ վ օ ր
տնտեսության
պահանջներին։
նրա
խ ն օ ց ի ն
կաշվե
թ ո ւ լ ո ւ ղ ն
Է, կարասների
տեղ գերադասվում
են
կաշուց
շինած
պարկերն
ու մոըթոլց
շինած
տ ի կ է ր ր ,
կավեղենը
փոխարինված
Է մեծ
մասամբ
պղնձեղենով,
օրինակ՝
կավե
կ ո ւ ժ ը ՝
պղնձե
գ ո լ գ ո ւ մ օ վ ։
Դեռ
վերջնա­
կ ա ն ա պ ե ս
չհրաժարվելով
վրաններից
և չփոխարինելով
դրանք
տնային
հաս­
տատուն
շենքերով՝
իր մշտական
բնակարանի
համար
նա օգտագործում
Է
տ ե ղ ա կ ա ն ղ ա ր ա դ ա մ ի
ձևը, որր սակայն
մեծ մասամբ
կառուցում
Է
Տ ա յ տ ր -
հ ե ս տ ա ժ յ ո ր ն ե ր ի ձ ե ւ ւ ք ո վ ։
Արհեստներից
ավելի
զարդացել
Է
փ ա լ ա ն դ ո ւ զ –
ո ւ թ յ ո ւ –
նր՝
ձիու,
Էշի համետ
պատրաստելր,
որը այնպես
նրան
անհրաժեշտ
Էր
ք օ չ վ օ ր
կյանքում,
մանավանդ
ղ շ լ ա ղ ն է ր ի ց ՝
ձմեռանոցներից
յ ա յ լ ա ղ ն է ր ր ՝
լեռնային
արոտ ավա
յրերր
տեղափոխվելիս։
Թրքական
ամբողջ
ժողովրդական
բանւսհյուսոլթյունր
Աանդեզոլրումն
Էլ
ներծծված
Է հարևան
ժողովրդի
սիրած
մոտիվներով
և եղանակներով։
Մահ­
մեդական
աշխարհի
և խանական֊բեկական
պարսկասեր
ճաշակին
ենթարկ­
վելով՝ այդ ամենն
իր վրա
կրում
Է, ինչպես
և տեղական
հայերի
մեջ,
իրանա­
կան
բանավոր
դրականության
և արվեստի
ուժեղ
ազդեցոլթյունր։
ժողովըր–
դական
հավատալիքներով
թուրքի
մերձեցումը
տեղական
միջավայրին
ար­
տահայտվում
Է նրանով,
որ թուրքերն
Էլ հայի հետ
ն ո ւ յ ն սրբավայրերին
են
ուխտ
գնում,
նրանցից
են սպասում
թե՛ իր մուրազների
կատարում
ր, թե՛ իր և
իր
անասունի
առողջության
և երկարակեցության
ապահովում
ր։ .
Յուրացնելով
տեղական
մ ա գ ի կ ե ղ ա ն ա կ ն ե ր ը ՝
թուրք
տարրն
ավելացրել
Է իր
հայրենիքից
բերած
կախարդելու
հմտությոլնր՝
«
կանայք
նոցա
կախարդ
Էին և
զամենայն
ինչ
հմայէին,
և առանց
հրամանի
կախարդացն
և դիւիցն
ոչ
երթային
մի
ճանապարհ
ուրեք,
բայց թէ նոքա
հրամայէին»։
Այս հմտությունը
նոր
միջա­
վայրի
մեջ անցել
է առանձնապես
մոլլաներին։
Նրա գործադրոլթյունր
տալիս
էր
վերջիններին
և՛ հայ, և՛ թուրք
հասարակությունից
ստացվող
խոշոր
եկա­
մուտ և թե մեծ ազդեցություն
հասարակայնոլթյան
մեջ։
€2
Fonds A.R.A.M