Տեղական
միջավայրից
ղարԱոր
տնտեսական
փորձի,
սովորությունների,
բա­
րոյական
Հասկացողությունների
ք
աշխարՀարմբռնման,
ճաշակի
փոխադըր–
վելուն
կ ա ն ա ն ց մ ի ջ ո ց ո վ
թրքական
միջավայրր
ոչ թե արգելք,
այլ րնդհակա
-
ռակը
նպաստավոր
Հանգամանք
Հանդիսացավ
հեթանոսությունից
մաՀմեղա­
կան
կրոնի
հաստատվելուն
թաթարների
մեջ։ Այղ միաստվածական
ուսմունքը֊
ավելի
էր դյուրացնում
թաթարների
համար
նույնպես
միաստվածական
բա­
րոյախոսության
Հիման
վրա ձևավորված
կենցաղի
փոխառում
ր
տեղական
քրիստոնյա
միջավայրից,
քան թե իրենց Հետ Ասիայի
ներքին
երկրներից
բե
րած
հեթանոսությոլնր։
Բայց
անվիճելի
է, որ մահմեդական
կրոնր իր մի
քանի
պահանջներով
մի քանի
դեպքերում
որոշ և նեղ սահմանների
մեջ դրավ այդ
փոխառում
ր։
Այդպիսի
պահանջներիցն
են քրիստոնյաների
պատրաստած
կե­
րակուրն
ուտելու,
խոզի միս գործածելու,
գինի
խմելու,
կանանց
երեսբաց
շրջելու և տղամարդկանց
աչքին
երևալու
և այլ արգելքներր։
Սակայն
կյանքր
հետզհետե
սովորեցրեց
այդ արգելքների
վրայից
անցնելու
ձևերր։
Կարևոր էր
այն հան գամ անքր, որ նոր կրոնը
խրախուսում
էր հողագործական
աշխատան­
քը, մանավանդ
նրա ուսմունքը,
որին
հետևում
էինԶան դե զուրի
գրեթե
բոլոր
թուրքերր։
Դրանով
ուժեղանում
էին քոչվորությունից
նստակյաց
կյանքին
անցնելու
դրդա պատճա
ոնե ր ր, և արագանում
էր տեղացի
նստակյաց
ժողո–
վոլրդներից
երկրագործական
գործիքների
ձևերի ու գաշտամշակոլթյան
եղա­
նակների
յոլրացոլմր։
Մեր այս աշխատության
հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն
մասերում
պիտի
օգտվենք
ամեն
պատեհ
առիթից
ցույց
տալու թե որպես
հայկական
կենցաղի
այս կամ
այն
առանձնաՀատկոլթյունր
ձևափոխվել
է թուրքական
միջավայրի
մեջ։
Այս­
տեղ
կանգ
կառնեմ
մի քանի
բնորոշ
երևույթների
վբա,
որոնք
վկայում
են,,
թե ինչ
ա ր մ ա տ ա կ ա ն հ ե ղ ա շ ր ջ ո ւ մ ն ե ր ե ն կ ա տ ա ր վ ե յ
X I I I դ. հ ե տ ո
այն թա­
թարական
նիստ ու կացի մեջ, որր Կիրակոս
Դանձակեցուն
այնչափ
տարօրի­
նակ էր թվա
ցե լ, որ նա կարևոր
է Համարել
նրա նկարա
գրության
ր
նվիրել
առանձին
գլուխ։
«
Վասն
զիյօժարեցաք
մեք յիշատակ
թողուլ
յազգս՝
որ
գալոց
են»"։
Հատվածր
վերնագրված
է՝ «Վասն
ցուցման
կերպարանաց
Թաթարին
բա ցահ ա յտն
ութիւն
սակաւուք»։
Այստեղ
թաթարներր
ներկայացված
են որ­
պես մի ժողովուրդ,
որր «յորժամ
անկանէր
յաճախ
ուտէին
և րմպէին
անյագ,
յորժամ
ո չ անկանէր,
ժուժկալք
էին»։
XIII
դ. սնունդի
րն դուն ե լութ յան այս
անկանոնությունից
և վաղվա
մասին
չմտածելուց
ոչինչ չէր մնացել,
«.,.
ուտէ­
ին
զամենայն
կենդանիս՝
զսուրբս
և զանսուրբս,
և զմիս
ձ ի ո յ առավել
մեծա­
րէին,
անդամ
անդամ
յօշեալ
և եփեալ, կամ խորովեալ
առանց
աղի, և ապա
մանր
կտրեալ
և թացեալ
յաղաջոլր,
այնպէս
ուտէին...»։
նոր
միջավայրում
թաթարներր
սովորեցին
բազմազան
կերակուրներով
սնվել,
մանավանդ
բու­
սեղենի
և կաթնեղենի
առատ
գործածությամբ
և առանց
աղի վրա
զողալու։
Խմում էին
ղ մ ո պ ՝
2 5
ձիու
կաթր
թթվեցրած։
Սա բնորոշ էր, ինչպես
և ձիու միս
ուտելր,
ձիաբույծ
կենտրոնական
ասիացոլ
համար։
Մեկ դար առաջ,
ինչպես
և
այժմ մեր հարևան
թուրքերի
մեջ ձիու միս ղործածելր
սակավ
էր
պատա֊
34
Անդ.,
գլ
. 32,
էջ
159,
1
Շ0։
2 5
1(
յւաշ.
61
Fonds A.R.A.M