զի լեռնաշղթային։
Ղ,արաբաղում և Զանգեզուրում
նախահնդեվրոպական
էթ­
նիկ տարրի
հայացումը կամ
արմենիզացիան
(
հն դե վրո պա ցում ր ) կատարվել է
Հայկական
լեռնաշխարհի
այլ մասերից
անկախ
20
։
Ընկնելով Որոտան (Բազարչայ) և Հագարոլ
գետերի փակ
ավազանր
հնդեվրոպական
տարրր այղ
լհի
մեջ հավանականորեն
պահպանել է իր նախ­
նական ազգագրական
մնացորդային
վերապրոլկներր
ավելի երկար, քան Հայ­
կական լեռնաշխարհի
այլ մասերում և ինչպես նախորդ դարերում չէր թա­
փանցել այդտեղ ուրարտական թագավորների
զենքն և նրա հետ Վանի ավա­
լ/անում մշակված և Արարատյան դաշտում տարածված
ավելի բարձր կուլտ ու֊
բան, այնպես էլ այնուհետև թե՛ հելլեն֊հռոմեական,
թե՛ Արշակոլնյաց և թե
Ս ասան յան ժամանակներում
Տ,անգեզոլրր քաղաքական,
հասարակական և
ղուլտուրական տեսակէտներով բավականաչափ կտրված էր մնում Արարատ–
/
ան դաշտում
տեղի
ունեցող
իրադարձություններից։
Զանգեզուրր
հեռու էր մնում նաև այնուհետև կատարված
ժողովրդական
բռնի և կամավոր տեղաշարժերից և տնտեսական
խոշոր
հեղաշրջումներից։
Մինչև վերջին դարերր՝ գրեթե մինչև ռուսական տիրապետության
հաստատ֊
վելր, ոչմի տեղ չի հիշատակվում
Զանգեզոլրում,
ինչպես և հարևան
՚
Հաըա֊
բաղում, որևէ քաղաքի
հիմնարկում կամ որևէ
առևտրա֊արդյոլնաբերական
Իլենտրոնի առաջացում, բացի Կապան (՛Լափան)
քաղաքից, որր նայելով իր
ավերակների
տարածությունից՝
եղել է ավելի շուտ մի ամրոց֊ավան։
Նա գրե­
թե կղզիացած էր մնում մեծ առևտրական
ճանապարհներից։
Սրանով է բա­
ցատրվում, որ Զանգեղոլրի
«
կուլտուրականացումը»
համեմատաբար
դանդաղ
էր ընթանում և որՄե
Մաո առցի քարոզչության և դպրոցական
շինարա­
րության
մասին խոսելիս՝ Կորյունր V դարի առաջին կեսին, նկարագրելով
իր
ուսուցչի գործոլնեոլթյոլնր՝
նրա այդ գավառներում հանդիպած
դժվարություն~
ները անհրաժեշտ է համարում բացատրել նրանով, որ այդ կողմերի
բնակչու­
թյունը «առավել
գազանամիտ,
վայրենագոլյն,
ճիվաղաբարոյի
էր
2
Շ
։
ՐՆԱԿ8ՈԻԹՅՈԻՆԸ ՄԻՆՉեՎ ՌՈՒՍԱԿԱՆ ՏԻՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄԸ
Արշակունի թագավորների
օրով և հաջորդ մարզպանական
շրջանում
Սյոլ–
նիք֊Սիսականի
այն մասում, որն այժմ կոչվում է ՀԼանգեզոլր, հայ տարրը
տեղափոխության
չի ենթարկվել և նրա առաջացման
մեջ մասնակցած առան­
ձին էթնիկ խմբերը պիտի կարողանային վերջնականապես
միաձուլվել՝ կորց­
նելով ամբողջովին
իրենց տարբեր ծագման
հիշողությունները։
Արաբական
տիրապետությունն
էլ գրեթե ոչմի փոփոխություն
չմտցրեց նրա ազգագրական
բնույթի
մեջ։ Ոչմի տեղեկություն
չունենք, որՍիսականում հաստատված
լինեն
արաբական
գաղութներ։
Այդպիսի գաղութներ երևացին
ճռրա պահակի
մերձա­
կայքում և
Պարտավ
քաղաքի
շրջանում։ նրանք բա զկա ցած էին
հիմնականում
արաբական
ռազմական
ուժերից, որոնց վրա դրված էր հատկապես
ԿասԱյից
25
Վերը հիշած իմ հետազոտության
մեջ ես ապացուցում եմ, որ Կասպից
դռ
նով
ներխու­
ժած
կիմմերների
երկրորդ
անունը
եղել է
սակ
կամ
սակերը
կազմել են կիմմերական
ազգախմբի
կարևորագույն
հատվածը, որը իր բազմությամբ
անցել է Կարի ստորին հովտում և առավելապես
պատմական
Ուտիք նահանգի
Շակաշեն կոչված գավառում,
այժմյան
Կիրովաբադի
շրջանում,
2 6
Կորյուն,
Վարք Մաշտոցի, գլ. ԺԴ։
Fonds A.R.A.M