Կարնո շրջանից՝ Բարձր Հալքից
6
։
Այդ տարբերությունը
ավելի է
մոտենում
հին գերեզմաններից
հանած գանգերի, ինչպես և հնագոլյն
տեղացի
ժողո–
վուրղների գանգերի չափերին։ Դա հատկանշական է առավել, որ համրնկնում
է բարբառային և կենցաղային
տարբերությունների
հետ։
Թեև, պրոֆ. Բունակն այս տարբերությունր առաջացած է համարում տե­
ղում կատարված
դիֆերենցիացիայից, ես՝ նկատի ունենալով այս տարբերու­
թյան համատարած
լինելն րնդարձակ
տերիտորիայի վրա, որտեղ
ֆիզիկա-
աշխարհագրական
պայմաններր
խիստ հակադիր
ձևերով են
զուգորդված,
հակված եմ ավելի րնդունելի ճանաչել այն եզրակացոլթյոլնր,
որով այս տաթ–
բերությունը
պիտի բացատրել ոչթե ֆիզիկա-աշխարհագրական
պայմաննե­
րով, այլ մի ուրիշ ինչ-որ էթնիկ տարրի հետ միախառնվելով՝
մի տարրի, որր
եղել է և ավելի լայնագլուխ, և ավելի մազոտ։ Արդյո՛ք այդ պրոցեսը կատար­
վել է տակավին հնդեվրոպական
ժողովուրդն երի ներխուժումից առաջ, թե հե­
տո, նրանց երևալու հետ շաղկապված։
Այս հարցին հաստատապես պատաս­
խանելու համար անհրաժեշտ է ունենալ շատ ավելի
մեծաքանակ և կտված
մարդաբանական
տվյալներ, որոնց հավաքման համար պահանջվում են սիս­
տեմատիկ վարած չափումներ։ Սակայն, ե/նելով այն հանգամանքից, որ այդ
մարդաբանական
տարբեր տիպի տարածման
շրջան ր՝ արեալր
ունի և իր
առանձնահատուկ
բարբառային
ու կենցաղային
տարբերությունները և որ այդ
տարբերություններր
պետք է բացատրել,
բացի այլ ազդակների
ներգործու­
թյունից նաև նրանց կազմավորման
մեջ հնդեվրոպական
տարրի
ունեցած
մասնակցությամբ,
առայժմ ինձ հավանական է թվում այն ենթադրությունր ՚,
ւ։ր նաև
վան յան
(
րստ պրոֆ. Բունակի, ուրեմն և
դ արաբաղյան)
մարդաբանա­
կան տիպի կազմավորման
մեջ հնդեվրոպական
շերտն է, որ
առանձնապես
մասնակցել է։ Պրոֆ. Բունակը թերագնահատում
է՛, նույնիսկ
բոլորովին ան­
գիտանում է հնդեվրոպական
մարդաբանական
տարրի այս
մասնակցության
նշանակությունն
առհասարակ
Հայկական
լեռնաշխարհի
հ
ա
յ
բնակչության
ֆիզիկական
առանձնահատկությունների
ձևավորման
պրոցեսում։
Ապ ա ո վքեր են եղել քՀանգեզոլրի նախնական
բնակիչները։
Եվրասիայի ժողովրդական
ո՛ր խմբին է պատկանել
այստեղի
նախահրնդ֊
եվրոպական
էթնիկ
շերտր։
Յէ՛ որ այդ շերտի ներկա յա ցոլցիչներր
թողել ենմեդալիթյան
բերդեր,
օրինակ՝ Ուզում, բազմաթիվ
դոլմեններ՝
Յայջիյում և այլ վայրերում,
օրինակ՝
Գարահող լեռնաշղթայի վրա՝ երկհարկ, ապա ղոշուն֊դաշ*
ընդարձակ քաղաքա­
տեղում՝ Սիս ավան ի (Սիսիան) շրջկենտրոնի մոտ և այլ հուշարձաններ,
որոնց
կառուցում ր վերագրվում է հսկաներին––
Սաղսաղանի
լեռան
Հրոլշանին,
Շնհերցի
Բոլին
9
։
Այդ էթնիկ շերտից մնացել են բրոնզե և երկաթե իրեր, կավե
ամաններ՝՝՝։
6
Այժմյան
էրզրումի և Երզինջանի
վիլայեթները։
՞
Շւ2ւՈ\&
ՅՈ116Ո1ՇՅ,
էչ 211։
8
Առաջացել է հայերեն
Երիւարաց ւյաշտ
ձևից, որից Ղոշուն
֊
դաշտ,
ապա՝
ՂոՀուն-դաշ՝
«
Զորքերի
քարեր» (Ծան.
խմբ.)։
9
Լալայեան Ե.,
Զանգեզուր, էջ
16—17։
–
® Ռեսլերր
այդտեղ կատարել է պեղումներ և փորփրել է բազմաթիվ
դամ
բաբաններ։
•
Նյութերն
անմշակ
մնում են Լենինգրադի և Մոսկվայի
թանգարաններում։
Մեր գիտարշավների
•
ձեռք բերած պատմական
հնագիտական
գույքերր
հանձնված
են Երևանի պետ. պատմական՝
թան­
գարանին։
24
Fonds A.R.A.M