1928—1935
թթ. նրա կատարած
չափոլմներր
հանդիսանում են այդ եզրակա­
ցությունների
լրացում և ճշտում, որնա տալիս է իր վերջին, զեռես
ձեռա՛գիր
վիճակի մեջ մնացող աշխատության
մեջ, որ ներկայացված է մեր թանգարա­
նի Ազգագրական
բաժնին
5
։
Պրոֆ. Բունակր այն կարծիքին է, որ
արմենոիդ,
կամ ինչպես ինքն է ան­
վանում րստ տարածման
տերիտորիայի՝
սլոնտա–ղացրոշյան
մարդաբանա­
կան տիպը մի հատված է կազմում այն
պամիրա-ալսյյսւն
ռասայի, որր տա­
րածված է Միջերկրական
ծովից
մինչև Պամիր։ Այգ հատվածը իր հատկանր֊
շական առանձնահատկություններով
ամենացայտուն
կերպով
արտահայտվա&
է Հայկական
լեռնաշխարհում, թեև պատահում է նաև Փ. Ասիայում,
Հյուսի­
սային Միջագետքում և Պաղեստինում։
Այստեղ նրա մեջ պարզ նշմարվում է
երկու մարդաբանական
տարրերի
առկայությունը։
Մեկը ավելի տարածված է
լեռնաշխարհի
արևմտյան
շրջաններում և վերջին դարում հայ ժողովրգի
զա­
նազան խմբերի տեղափոխության
հետևանքով
երևան է դալիս շատ ակնբախ
կերպով Ապարանի և Լենինականի
հայերի
մեջ։ Դա թելադրում կ պրոֆ. Բու­
նակին այդ տարրր անվանել
աւղարանյան
կամ
արաղածյան։
Երկրորդ տար­
րը գերազանցորեն
գերիշխում է լեռնաշխարհի
արևելյան
գավառներում՝՛
սկսած Վանա լճից
մինչև
՚
Լարաբաղ և այգ տարրր նա կոչում է
վանյս1ն^
Մինչդեռ
արաղա ծյան
տարրի գլխի ցուցանիշն է 84,
վանյանինն
է 86. մի
առանձին
խմբի մոտ նույնիսկ՝ 88։ Այսպիսով
վ անյան
և նրահետ
ղարարաղ–
|1սն
տարրր պատկանում է լայնագլուխ կամ
բրաիփկէֆալ,
նույնիսկ
գերլայ֊
նագլոլխ
—
հիպեր-բ Րաիփկեֆալ
խմբին։
Ընդունելով հայկական
ամբողջ բնակ­
չության համար
միջին հասակր հավասար 165
սմ,
պրոֆ. Բունակի
կազմած
աղյուսակին
նայելով՝ պետք է եզրակացնել, որ ՚Լարարաղում
գերիշխում է
161,5 — 163,4
սմ
հասակր։ Այդ միջին հասակից
ավելի
կարճահասակների
թիվր մեծ է, քան թե ավելի բարձրահասակներինր։
՚
Լարաբաղումն
էլ, ինչպես
Հայաստանի
այլ գավառներում, իսկական
բացգույն
աչքերր
չափազանց
սակավաթիվ են և րնդհանրապես
մուգ
գույներր
այստեղ
էլ գերիշխող
են, այն է՝ շագանակագույն,
կանաչ և բա ց֊շա գան ա կա դույն
երանդա–
վորումր,
բայց
այստեղ
ուրիշ գավառների հետ համեմատած շատ ավե­
լի
մուգ։ 1լխիմազերի
գույնն այստեղ էլ շագանակագույն
երանգա­
վորում ունեցող սևն է կամ մոլգ֊շա գանա կա գույնն է. ուրիշ գավառների հետ
համեմատած շատ են սևահերներր. մորուքի և բեղերի մազերն
րնդհանրապես
՚
ղխի մազերից
ավելի շագանակագույն
են։ Մարմինը, մանավանդ
կոլրծքր,
ավելի մազոտ է, հոնքերն ավելի խիտ։ Ավելի մեծ տոկոս է կազմում
միջին
՛
լ
ստորին երրորդական
հատվածներում
կորացող
քիթը, ինչպես և հաստ
շըր–
թոլնքներր։
Շատ հատկանշական է
դ արաբաղյան՝ վ անյան
մարդաբանական
տիպի
ա
1
ս
շեշտակի
տարբերությունն
արևմտյանից,
այսինքն
արաղածյան-ապա–
ոսնյանից,
որը սակայն, պետք է անվանել
բարձր հայքյան,
քանի որ ապա֊
րանցի և լենինականցի
հայեբր հազիվ մի հարյուր տարի առաջ են դաղթաւէ
5
Տսոռո
3.
Տ.
Ճա՝բօոօյւօւ՝ււ՝ւ60ւա6
գտա. ճ\աշոաւ.
Այս հետազոտության
1934
և
1935
թթ. նյութերը հավաքված են Հայաստանի
պետ, պատմական
թանգարանի
ազգագրական
բաժնի
վարիչի
նախաձեռնությամբ
ե Առժողկոմատի
նյութական
օժանդակությամբ։
/
Վարրչթ
եղել է Աո. Լիսիցյանր
(
Ծան.
խմբ.)։
23
Fonds A.R.A.M