փս տ անի դաշնագրությամբ
պարսկական
կառավարությունը
պաշտոնապես
ճանաչեց Ղարաբաղի խանության
միացումր Ռուսաստանին, որն իրապես
տե֊
զի էր ունեցել 1805 թ., իսկ խանության
հարավային հատվածր,
Չավնդուր֊Ողջի
(
Օխչի) գետի աջ ափից մինչև Արաքսի ափերր, մնաց Պարսկաստանին։
Մեղ֊
բու գավառակն անջատվեց Ղարաբաղի
խանությունից և հանձնվեց
Սևքարի
(
Ղարագաղի)
տեր Աբուլ-ֆետ խանի իրավա ս ութ յան ր։ Մնացած
գավառակները
շարունակեցին
մնալ
մահալների
բաժանված
և կառավարվում
էին րստ ավան֊
գական
սովորության
Շուշում նստող
խանին
ենթակա
կառավարիչներով,
որոնց մեծ մասր կրում էր
մելիք
տիտղոսը։
Զանգեզուրի գավառակր
մտնում
էր Տաթևի մահալի մեջ, որր կառավարում էր Օրբելյանների
մելիքական
տունը։
Մահալական
բաշխում ր պահպանվեց
մինչև Մեհտի֊Ղ
ո
֊
լի
խանի
փախուստը
Պարսկաստան, թեև խանության
այդ մասում նստած էր սահմանի
հանգստու­
թյանը հսկելու համար ռուսական ոչ փոքր կայազոր, որի
հրամանատարներր
միջամտում էին մելիքների
գործուն ե ութ յան ր ։ Այդ բաշխումը պահպանվեց և
Մեհտի֊Ղուլի
խանի 1822 թ, վւախուստից հետո, երբ խանությոլնր
վերանվան­
վեց «Ղարաբաղի պրովինցիա»
—
«1
ՀՅթ363X0X351 ՈբՕՏաաԱՏ»
և խանի իշխա–
նոլթյունր փոխարինվեց Անդրկովկասի վարչապետի
2
կողմից նշանակված
կո­
մենդանտի
իշխանությամբ։
Կոմենդանտը
նույնիսկ աշխատում էր ուժեղացնեք
մահալներում
մելիքների
հ եղին ակութ յուն ր, ենթարկելով
նրանց վարչական և
դատական իրավասությանր
մահալի խոշոր կալվածատերերին,
որոնք մինչ այդ
բավականին
անկախություն
էին վայելում*։
Այդ շրջանայնացումը
չխախտվեց
նաև 1828 թ.
Թուրք մենչայի դաշնագրությունից
հետո, երբ Մեղրոլ գավառակն
էլ անցավ Երևանի և Նախիջևանի
խանությունների
հետ Ռուսաստանին
և ճա­
նաչվեց նրանց հետ միասին Հայկական
մարզի մի մասր
(
պՅՇ1ե Ճբ1\13901<0ւ"ւ
օ6յ13Շ1«)
ենթակա
Օրդոլբադում
նստող կառավարչին։
Դրոլթյոլնր
հիմնովին
փոխվեց 1840 թ. ապրիլի 10-ին կայսեր կողմից հաստատված՝ սենատոր
Հանի
մշակած
օրենքի հրատարակումից հետո, որով Անղրկովկասում մտցվեց նոր քա­
ղաքացիական
վարչություն և նոր վարչական
բաժանում։
Ղարաբաղի պրո­
վինցիան մտավ Կասպիական
նահանգի մեջ որպես նրա «Շուշու
գս՚վաոը»,
իսկ Զանգեզուրի
բոլոր մահալները՝
որպես այդ գավառի
մեկ գավառամաս
(
^ՅՇ ւ Օ Ւ ։ ) :
Գավառապետր
(՝/63,
Ո.Ոեա « Յ ^ Յ ^ է Տ ա ւ )
նստում էր Շուշում, գա­
վառամասի տեղապետր
(
^ցՅՇաՕՔեա ՅՅՇ6,Ա316յ1ե) ՝ ^
ո լ
^ Զանգեզուրի
Գորիս
գյուղում
։
Երբ 1849 թ. առանձնացվեց
Երևանի նահանգը, Գորիսի
գավառամասի
դլխավոր
մահալներր
կցվեցին
նրան։ 1868 թ, կազմակերպվեց
Գանձակի նա­
հանգը
(
ՏյաՇ3861՝Ո0յ1եԸՃՅյ1 դ * 6 6 բ Տ « 5 ւ ) յ
Նրա մեջ մտան
առանձնացրած և՛
Շուշու գավառը (1Ագաա10ած
)/
ՇՅյՀ) , և՛ Զանգեզուրի գավառը
(
ՅՅՏՐՇՅ^թՇՃ»»
^63/1,)»
Վերջինս միացնում էր թե՛
Բուն Զանգեգոլրր
և թե՛
Սիսիանն
ու
Կապանք
իրենց տեղապետներով՝
գասեդատելներով։
Քանի որ նորակազմ գավառի պե­
տը նստում էր Գորիսում,
քուն Զանգեզուրի
կենտրոնում,
Զանգեգուր
անունր
տարածվեց
բոլոր գավառամասերի
վրա։ Այսպիսով
Զանգեգուր
անունր ստա­
ցավ
րնդլայնած
նշանակություն։
1840
թ. օրենքով
մելիքների վարչական և դատական
իրավունքները
վե֊
2
Ա. Պ.
Երմոլովի,
3
ԱօռստոՀՕ
8.
Ւէ.,Բբճառ.ա^օշ \ոբտւը.դշաշ ՅաճատւՅԿՈ, 7սֆյաշ,
1901,
կ
150
և
303։
12
Fonds A.R.A.M