բարբառին
անցած
է իմաստի
թեթեւ
փոփոխութհամբ
մը . քուլ՛
պայ=քիւլպայ,
ցուիք=սուիք,
կամ = կեամ, թմպիկ, ցաք =
սաք,
գոմ=քէօմ,
մաճ,
բոթ =բէօթ,
սիլիկոն=ւսիլիկէօն,
բաղարջ=ւիեա–
զսրջ եւն, որոնց շարքը շատ երկար է ։ Իսկ Հայ բարբառին
տը–
ւած
են՝ սըռուն, Հըպըք* ԳԸէէ Կ
ա
մ
գեաչէ (այս վերջին
Հնչումը
քրդական
Ա առաջինը Հայացած),
կոմայ, քրրվայ
եւ ուրիշ քանի
մը բառեր, այնպէս
որ քրդերէնը գրեթէ զանցառելի
ազդեց ութ
իւն
մը ունեցած
է Հայ բարբառին
վրայ։
Թուրքերը
կը խօսին
թուրքերէն
մը, որուն
Հնչումը
մեծա­
պէս
կբ տարբերի
պո լսական
Նուրբ
Հնչումէն։
Աս ալ
Հայերէնի
վրայ ազդած
չէ
ուղղակի։
Բալուի Հայ բարբառը
սսյն գործիս մէջ ամւիովւելու պարա­
գային
Հետեւեալ
նկատողութիւններէն
առաջնորդուած
եմ,
,
ամ­
բողջական բարբառը
ներկայացնելու
դիտաւորութեամբ.
Ա.— Առած
եմ այն թառերը,
որոնք մատենագրական
լեզ­
ուին
մէջ արդէն
գոյութիւն
ունին, բայց գաւառին
մէջ, ա արբեր
իմասաով
կամ տարբեր առուսՂւերով
ալ գործածուած
են՝ ինչպէս՝՛
մուրճ, ալք, գոց, գորտ, ծեծ,
սող, փոշի, եր դիք
եւ այնպիսի
բա­
յեր ալ որոնց սեռը փոխուելով տարբեր իմաստով
կը գործ ած­
ու ին, ինչպէս
զարնել
(
չէզոք
բայ) = մէկուն Հարուած մր տալ,
մէ՛կ
անգամ
զարնել մէկուն,
զարնել (նհրգ. բայ) = սպաննել։
Օրինակ
Յա կորին զարկաւ
= Յա կորին Հարուած
մը տուաւ։
Տակոբր
զար­
կին =3 ա կորը սպաննեցին
:
Բ.— Այն բառերը՝
որոնք մատենագրական
կամ
ընգՀանուր
լեզուին
Հետ իրենց իմաստի
նոյնութիւնը
պւսՀսւծ են, բայց՝ Հնչա՛­
կան
կամ
ուղղագրական
աւելի կամ նուազ
տարբերութիւներով
կիրարկուած
են, ինչպէս՝
կազ ը շն այ = կաղանչան, բարս
–
բարձր,
աղբիր=աղբիւր
չ ա լիր =• ալիւր, սՂւճիկ = մժղուկ, խոլ=խոյլ
եւն։
Գ»— Այն բառերը,
որոնք բառազրքերու
մէջ գոյութիւն
ու*
նին թէեւ, բայց, իմաստի
ու կիրառութեան
տեսակէտով
աւելի
կամ նուազ բացաւորութիւններու
կը կարօտին։
Այս կարղի
բա­
ռեր են, օրինակի Համար, սամի, ներքնակ, կռան, կորի, կաւ
առ,
կեմ եւն, գիւղացին
ասոնց գործ ածու թեան
Համար, շատ
որող
տեղեր սաՀմանած
է* ինչպէս
կեմ բսւռր Հասարակօրէն
կապ
բա­
ռին տեղ չի գործածեր, ու՝
փոխադարձաբար։
—
Գրական
լեզուին
բոլորովին անծանօթ բառերը,
որոնք
Բալուի
բարբառին
մէջ սովորական
ու անփոխանակելի
են. ինի
պէս
%
սիլիկոն=ջրամբարի
յատակին
վրայ թողուած
անցք, ատըր*
պաս, խճէճ, խուլինճակ,
սալմին, ռատամ
եւն։
Ե—
Այն թառերը
որոնք
թուրքերէնի
դրոշմ
ունին,
բայց
Fonds A.R.A.M