. •*
դեհ֊՛, այդ թուականէն
ասդին, ղխղերէն
դարս
գտնուող
եկեղե­
ցիներ, մէկէ աւելի աղոթատեղիներ
ցոյց կուտան, թէ՝ այժմու
բը–
նակչութեան
Հնգապատիկն
ունեցած են առնուազն, ու կազմած
են անթափանցելի
Հոծ բազմութիւն
մը, որ (քնացած է իբրեւ
ա–
ւանդութեանց
ու լեզուի անառիկ
ամրութիւն
մը;
Ուրիշ պարագայ
մը։ Բալուի բարբառը,
Հ՚եչումի ու բառա­
մթերքի
մերձակցութիւններու,
ինչպէս նաեւ իր քերականական
ձե–
ւերուն
նմանութենէն
դատելով, մաս կր կազմէ՝ այն մեծ
Հալա֊
•
մասին վրայ ապրող Հայցեղին Հատուածներուն
լեզուին, որ Խար֊
բերդէն
սկսելով կը տարածու ի մինչեւ Կարին, իր մէջ բովանդակե­
լով՝ Ակը, Արաբկիր, Ջարսանճագ,
Փղի, Երզնկայ եւն,
գաւառները,
ու դեռ չեմ կրնար վճռապէս
վերջակէտ
դնել կարնոյ
սահմաննե­
րուն
վրայ;
Հարաւայիններու
կամ Աշմուշատի բարբառը,
զոր երկու
լեռ­
նաբնակ
գիւղեր
միայն կը գործածեն,
Սրին ել Պաղին, թէեւ
Հըն–
չումով ու մասամբ
միայն բառերու
մթերքով կը միանայ գաւա–
ռաբարբառներու
այն ճիւղին որ կը տարած ուի դէպի
արեւելք եւ
կը Հասնի Մ ուշ գաւառը, ասիկա սակայն
չի կրնար ազդել
Հիւսի–
սայիններււ
բարբառին։
Բալուի բարբառը,
ուրեւէհ, առաւելապէս
Հնչումի տեսակէ­
տով, երկու գլխաւոր
մասերու կը բաժնուի*
Հիւսիսային կամ Ա–
ջափնեայ, եւ Հարաւային,
Ջախափնեայ
կամ Աշմուշատի
ճիւղը։
Ար ած անիի աջ ափը գտնուող
գիւղերէն մեծ մաւ՛ր, բարբառի տե­
սակէտով
ենթարկուած
ենՀիւսիսային
բարբառին, ասիկա տիրա­
կան ազդեցութիւն
մը ունի
միւսներուն
վրայ, շնորՀիւ
վեւփ <|իս–
ղեոո.
Համեմատաբար
բարձր
մշակոյթին;
՚
Բաղաքին
բարբառը՝
իր Հէւչումովը, եւ իր
բառամթերքովը
երկուքին
միջեւ որոշ դիրք մը կը գրաւէ։
Առօրեայ
շւիման մէջ
գտնուելով
ան թուրք
տարրին Հետ, լեզուական
տեսակէտով,
իր աւ անդապաՀութենէն
բան մը կորուսած է* այսպէս,
առեւ­
տուրի, վաճառականութեան
մէջ ան ներմուծած է շատ մը օտար,
մասնաւորապէս
թուրքերէնի
տարրեր, պաշտօնական
ասութիւն֊
ներ, դատական,
օրինական ու վարչական
բառեր, առանց շատ
բան կորսնցնելու
սակայն իր բնատոՀմիկ
բարբառէն,
որովՀետեւ
ան ենթարկուած
է նաեւ
Վ երի Գ ի ւ ղ ե ա ւ
Հայ բեակչութեան
իմա­
ցական
ազդեցութիւններուն։
՛
Բու բդերը կը խօսին քրդերէն
մը որ Հայերէնին Հետ ունի
որոշ Հանգիտութիւններ։
Դիտելի է ոբ ան իր բարբառը
1
լ ամբող­
ջացնէ Հայ գիւղացիներու
բարբառէն
փոխառեալ
բառերով*
ինչ­
պէս՝ կոտ=քէոտ,
^ւիկ—զլլիկ,
այս քրդացած
ձեւը
դարձեալ Հայ
Fonds A.R.A.M