ՏեՂԱԳՐԱԿ ԱՆ ֊ԼՒՃԱԿ
Բալա ի բնակչու թիւնը
բազմացեղ
ժողովուրդ
մը չի կազմեր՝
ան կը բաղկանաք
Հայ
9
Թարք եւ քարգ
ցեղերէ։
՝
Բուրգերր
մեծ ամա սնութիւն
կը կազմեն,
իսկ
Թ;ււրրերր՝
թիւով
աննշան
փոքրամասնութիւն
մը։ Քաղաքին
Իսլամ բնակցու­
թեան
մեծ մասը՛, ՀՀովրա արուարձանը,
ՍԷյւոիլար եւ ուրիշ երկու,
երեք գիւղեր, կ՝ամբւդչացնեն
ամբողջ թրքական
Հատուածը։
Հա֊
յերը կ՝ամփովւււ
Էին մեծ ու փոքր շուրջ 40 գիւղերու
սէջ,
բոլորո­
վին անխառն, եւ բաժնուած
երեք շրջաններու,
՚
Լ ե ւ ՚ ի <ւ|ւււլեր,
Վա­
րի գ իւղեր, Աշւքուշստ
կամ
Հարաւային « յի լղ ե ր ;
Վերի գիւղերու
շրջանը մեծագոյնն
Է, եւ ընգՀատուած
չէ
քրդական
զխղերէ։
Ասոր բազմաթիւ
գիւղերը կը գրաւեն քաղա­
քին Դւս. կւ ւլմը, Արեւմուտքէն
Արեւելք երկարող դաշտ մը, ու
այս դաշտը
շքջապատող
լեռներա
ն ստորոտները
կամ
կուլերը։
Իսկ
լեռները
կը գրաւեն
քուրդերը։
Այս
ցեղերը
կարելի է մէկ ակնարկով իրարմէ
զանազանել՝
իրենց տարազէն
:
Հայ գիւ գացին
ցոյց կուտայ
շինարար ու
չարքաշ
ժողովուրդի
մը շատ մը արտաքին
յատկանիշերբ
,
իր
պարտէզները,
այգիները,
ծառաստանները,
կալերը,
կամարաւոր
աղբիւրները,
քարուկիր
եկեղեցիները,
աղօրիքները,
սրբավայրերն
ու վանքերը, իր բնակութիւնները
ամէնն ալ ցոյց
կոււոան
լա–
ցառիկ ճաշակ
Հոգածութիւն,
մաքրութիւն
ա խաղաղասէր
ձըգ–
տոււՈւերու
գերազանցութիւն
մը։
Տոյժ բազմանդամ
ընտանիքներու
նա Հա պետ ական
կազ­
մակերպութիւնը
,
եւ
մեծածաւալ
տուներէն
ներս
տիրող
մաքրութիւնք,
կարգն ու պատկառազդու
ներդաշնակութիւնը,
որ
ինքնավար
մեքենականութեան
մը զմայլելի
պատկերը
կը ներկա­
յացնէր
,
գրական փաստը կուտայ
վսւոաՀութեան,
Համագործակ–
ցութեան,
տիլսպետելու
եւ տիրապետուելու
ազնուական
բարո­
յականին,
որ, տրուած
պայմաններուն
տակ
գոյութեան
պա(ւպան­
մահ անխորտակելի
ոյժը դարձած
է։
Հայ գիւղացին
ինքնամփոփ
ապրելու, այս Հարկին տակ
ֆնք
իր մէջ զարգանալու
ազդակներ
ալ ունեցած
է, որոնք զերծ սՂւա–
ցաձ
են օտար աւերիչ
կամ փոխակերպող
Հակազդեցութիւններէ։
Fonds A.R.A.M