«
Գարահիսարի
պաամութիւն
ը գրուած
էր ժամանակէին
,
միՆչսւ
200
տարուան
արձանագրութիւն
բռնուած
է կ՚ըսէին
,
բայց
ինչպէս
ուրիշ տեգեր , բոլորն ալ փճացան
1 9 1 5
^
եգեռնի
օրերուն
։
Հիմակ
մենք ոեւէ պաշտօնական
վաւերագիր
չուն ինք՛, կը մնայ մեր քաղաքի
տարեց
մ արգոց ,
որոնք ականատես
եղած են դէպքերուն
,
որ
իրենց գիտցածը
գրի առնեն։
էս այս տեսակէտին
վրայ
յենլովդ
1 9 3 5
^ –
գործի
ձեռնարկեցի
իմ տկար
գրիչովս
եւ սկսայ
գրել իմ
արծուերո
յե Հայրենիքիս
մասին։ Թ"ղ ընթերցողը
ներողամիտ
ըլլայ
թերութիւններոլս
Համար , որովհետեւ
ես գրեթէ
գպրոց չեմ տեսած
եւ ինչ որ սորված՛ եմ ինքնօգնութեամբ
եղած է
Ֆ :
Ուրիշ ահղ մը, աշուղ Արիստակէսի մասին խօսած պահուն,
հետեւեալ սազերը կը սահեցնէ*
<Հ րմ միտքս
ինչ որ մնացած
էր գրեցի* թէ ի^նչու
գրեցին
որով­
հետեւ
օր մը թուրքերը
«
Սերսերի
»5
ւ
ալ Լայսպէս էր
աշուղին
կեղծանունը)
իրենցմէ
պիտի
գաւանին
,
ինչպէս
ԷՀրին
ճարտարապետ
Աինանի
Համար
։
Ա՛նաց որ, ես իմՀամեստ
ուժերովս
Հրապարակ
նետուեցայ
Հ որպէս
ղի գրիչ
ունեցողները
ամաչենք
ելլեն իմ մոռ­
ցածներս
լրացնեն ու իրենց գիտցածները
Հաւաքելով
գիրք մը կազմեն
^
որ նոր սերունգը
կարգայ եւ մեր փառաւոր
անցեալին
ծանօթանայ
» :
Հակառակ այս խոնարհ տալերա-ն, Սարդիս աղբարը թանկագին
նսլասա մը կը րերէ իր հերոսական հա՛յրենիքի պատմութեան: Ոսկիէ
կամուրջ մըն է ան, ձզուած ընդմէջ անցեալ եւ ներկայ դարաշրջան–
ներուն, որ մեզի կը փոխանցէ մեր երանելի պապերուն րերնէն
քաղուած անսպաււ հում նիւթե ր : Ժողովրդական սկաբազեզ ոճով
մը. մեր աչքին առաջ վախն ի վախն կը պատկերանան Գարահիսարի
հիմնաբկութիւնը,
հայրենի թարքերը, աւսմեւութիւննեբը, հայ
յեղափոխական շարժումին դրդապատճառները, խնկելի դէմքերը
անոր ղեկավարներուն եւ դիւցազնական պայքարները։
Մեր մտքի հորիզոնին առջեւ, օրինակի համար, խորհրդածու­
թեան անսահման հորիզոն մը կը բանան Գարահիսարի աշուղները,
երանելի Խաչտպապը, որ Ս * Սարզիսի հանդէպ իր տածած հաւատքին
ուժով առտու մը ինքզինքը կը զտնէ Պոլիս ահաւոր վաթոբիկին,
հրաշագործն Հեթո ւմ Պապ, որլատին բժիշկներուն փառաւոր գաս
մը կուտայ մահուընէ ազատելով Երուսազէմի Հայոց Պատրիարքը,
անվեհեր Դանիէլ Չավուշը, Յաբեթն ու Գալուստը եւ վերջապէս
արծուեբոյնի երկու հերոսամարտներուն ղեկավար ուղեղը՝ ՚Լուկաս
Տէօվլէթեան, որքաջն Անդրանիկի կորիւնները պիտի սսւաջնորդէր
«
Մահ Իմացեալ » ին :
Չմոռնամ յիշել նաեւ Սուլթան Մահմուտի երազը, որ քիչ մնաց
Փուրքիոյ ամբողջ Հայութիւնը պիտի առաջնորդէր սպանդանոց,
Fonds A.R.A.M