ինքնավար
երկիր , ապա՝
միանգամայն
անկախ
պետութիւն
։
Ան–*
կ ա խ ո ւթիւննե րի ե ւ անջատման այս գ ո ր ծ ո ղ ո ւ թի ւ նը ա պ ացոյց
է ր , որ հպատակները վ ս տ ահո ւթիւն չոՆնէին Օսմանեան պետու­
թե ան վ երա կ առուցման փորձերի վ բ ա յ :
Ազատագրութեան
նոյն
վյաստերի
թուին է պատկանում
նաեւ
Հ ա յ ո ց Ազգ ային Սահմա­
նա դ րո ւթե ան հրա տ արա կ ութիւնը,
որ մէկ անկատար
փորձ էր
Հայերին
րաւ արարելու : \ ո յ ն բնոյթն
ունէր
նաեւ քրգական ա–
պբստամբոլթիւնբ
,
թէեւ սրա ղեկավար
ումերբ
Հիմնովին
տար­
բեր
էին քրիստոնեայ
ազգերի մէջ ղ ո ր հ ո ղ ումեբից
։
Եթէ Համապետական
չափանիշով
բա բենո րոգութիլննե
ր բ ու­
նես ան անյաջող
վախճան
,
բուն
Հայաստանում
նրանք
բնաւ ար­
ձագանգ չգտան եւ նուազագոյն
չափով իսկ չկիրառուեցին
%
Ընդ–
Հակառակը
,
բարենորոգումների
ան յաֆո ղո ւթ իլն բ եւ Բա
լկան–
եան
մողովոլրգնե
րի աղատագրութիւնբ
նո բան ո ր , գմուաբ ու
ծ՛անր պայմաններ
ստեղիերին
Հայութեան
Համար;
Թուրք
ղեկա­
վար
շրջաններում
արմ ատաոաւ ա յն
մ իաքբ , թէ կա յս
րութիլնը
բարենորոգումների
միջոցով
անկարելի է փրկել
Տ
քանի նրա սաՀ–
մ աններում
գոյութիւն
ունեն
ոչ—թուրք
մ եծ՜ամա սնութիւն
կազ­
մող
մողովուրգնեբ
;
Ա*իամամանակ
Բալկաններում
տեղէ
ունե­
ցող ապստամբութիւնները
եւ օտար միջամտութեամբ
ձեռք
բեր­
ուած՛
ազգային
անկա խութ իւննե ր ը , Օսմանեան
կայսրութեան
վարիչներին
բերին այն Համոզման
,
որ կայսրութեան
ապագան
Փոքր
Ասիայի մէջ է) ուր թուրքբ
կազմում է բնակչոլթեան
մե–
ծ՜ամասնութիւնը։
Այստեղից՝
եւ նոր վերաբերում
գէպի
Հայոլ–
թէմ.֊
։
Պատմական այս գէ
ա
քերի
ազգեցոլթեան
տակ
, 1868
թուին
^
թուրք
Հասարակութեան
մէջ հնունգ է առնում
«/՚
թթիՀատ՝^
քա­
ղաքական
կուսակցութիւն
ը) որի շուրջ Համա խմ բլում են
թուրք
մտաւոբականութիւնբ
եւ պետական
գործ՜իչներ
։
<ձՒթթիՀատը^
Հ ետ ա պնգո ւմ էր
0*/
ւ/*
անեան կա յս բութ եան պա Հ պան ումբ ,
թուր­
քի գե րա գաս ութ եան ապա Հովումբ
։
Ն ր ա քաղաքական
ծ՜րագիրն
էր՝
կայսրութիւնը
թուրքերի
Համար։ Այս ծ^րագրի
Հիմքով էլ
մ շակուեց
նոր գա ղափա բա խօսութիւն
,
ո
րի
Հ
ո
է
ո
*
Լ
ռ
յք*^է
երկու
փուլերն են՝
հ ա մի ս լ ա մո ւթիւնը
եւ
հ ա մ ա թ ր ք ո ւ թ ի ւ նը :
Ե*– այս
նոր քաղաքականութիւնն
ու նոր գաղափա
բա խօսութիւն
ը
ամէնէն
դաման ու քայքայիչ
ձեւով
գործ՜ագրուեցին
Հայութեան
վերա–
բերմամբ
;
Հայ Հասարակական
գործ՜ին՛երից
շա ա ե ր բ չՀաս կա ցան
()
ււ–
մ անեան
թուր քերի Հետապնդած՜
նպատակնեբբ
•
նրանք
կարծ՜ում
էին) որ ՀարստաՀաբութիւնները
արդիւնք են միայն ապիկար ու
անբարեխիղճ
պաշտօնէութեան
եւ բարբարոս
քբդութեան
:
ՀՀ,Բա—
33
Fonds A.R.A.M