֊ 479 -
կ՚՚՚թը,
մածունը,
սերը,
արդար
իւղը,
թանն
ու չորթանը
,
ս.
ռատ
կ՚ըլլային,
Տնային
Հալուա
բուծ ութ իւնն ալ զարգացած
էր
Բերրիի
մէչ. Հաւկիթը
չաս։ առատ
և. աժան
էր,
ԱՌՈՂՋսՊԱձՈհԹՒՒն
<ֆա ր ս ան ճ ա գ ս ին ե ր ը բնութեան
ծոռին
մէջ
բնական
կեանքով
ապրողներ
ե՛­
ղած են։ Անոնք
ընդՀանրապէս
չաա
կարեւորութիւն
չէ ին տար
ներկայ
առողջ ապաՀական
ու բժշկական
կանոններուն։
Ասիկա
անչուչա
առաւելաբար
արդիւնքն
էր Հոն տիրող
տգիտութեան։
Անարգիկ
Հոն կը ծնէինք
կ՚ապրէին
ու կր մեռնէին
ըստ
բախտի
1
ւ ճակատագրի։
Անոն ո Համ ա ր կեան
քը
նախասաՀման
ուած
բան
մըն էր։ Ըլլալիքը
պիտի
ըլլար,
որքան
ալ
գուն
արգելք
ը լ ֊
լալ
ֆէսնայիր**.։
կեանքը
այսպէս
կ՛ ըմբռնէին
ու դէպքերն
ու
երեւոյթները
կը պարզաբանէին
նախապաշարեալ
մարդոց
մօ­
տեցումով։
Անոնք
հլու նն ազանդ, կոյր զ կ ո ւ ո ս յ ն
կ*ենթարկուէին
բնութեան
չար պատաՀա
րնե ր ուն էւ
քմայքնեբուն։
Ա ու լթ անն հր ու
«
բ ա րեխնամ 3)
կառավա
ր ութ իւն ը իր
գոյու–
թ իւնն ու ամրացումը
ժողովուրդի
տգիտութեան
մէջ
փնտռե­
լովդ
երբեք
չէ ուզած
ժողոզուրդին
մտքի
ու
ապրելակերպի
մակարդակը
բարելաւել
ու բարձրացնել։
ԸնդՀակառակը.
^ ՚
1 1
* ՛
նա ցած
է զանոնք
պաՀել
նախնական
ե– բնական
վիճակին
մէջ։
Հակառակ
անոր որ կա ր եւո ր
կեդրոններու
մէջ
քաղաքապե–
տութ
իւննե ր Լոլէլէտիէ՝^
կային
թէեւ,
սակայն
անոնց
նպատակը*
ժողովռւրդին
ծառայելէ
աւելի,
զայն
կեղեքելու
ծառայող
պաշ­
տօն եան եր ուն գործ
Հայթայթելն
էր։
Թրքական
միապետական
իշխանութիւնը
խարսխած
էր
տգիտութեան
վրայ,
անոր
Համար
էր որ երբեք
չէ
Հետաքըր–
քըրուած
իր Հպատակներու
մշակոյթովը֊,
կենցաղովը
ե
բարօր
կեանքի
պաՀանջներովհ
ու պայմաններովը։
Տգէա
1
ւ
անուս
Թուրք–
Հայ. ՛Բուրդ
ե կամ այլ Համայնքներ
շատ
ողբալի
վի­
ճակի մէջ ապրած
են. սպասելով
միշտ
ոբ առտուն
ծագող
ա–
րեւը իր մարը
մտնէ
1
ւ
գ ի շեր ո լան
խաւա բ ը գա
յ
անոր
մէջ
ննջելու
1
ւ
իրենց
առօրեայ
տառապալի
կեանքը
մոռնալու
Հա­
մար։
Վիճակագր
ական
տեղեկագր
ութե ան ց
Վր
ա
յ
ՀիսՂւՈւե լով ֊
1873֊
ին–
Բերրին
ունեցած
է
500
աուն
բնակիչ֊
միջին
Հաշ–
ւով
%
2500
Հոգի։
Բնական
աճման
Համեմատութիւնը
նկատի
առ­
նելով֊
1873—1914, 27
տարուան
մէջ
Բերրիի
բնակչութիւնը
կրկնապատկուած
պէտք է ըլլար։
1914–
^
մաբդաՀամարը
չի Հաս**
Fonds A.R.A.M