Հանկարծ մեր մոմը մարում է, և մենք մնում ենք մթության ու խոնա­
վության մեջ թաղված։
Եվ ծանր մտքերը սև ուրվականների նման պտտվում էին գանգիս մեջ։
Ուզեցի շարժել ոտքս... բայց մահասարսուռ մի դող անցավ մարմնովս...
ատամներս կափկափեցին տենդով բոնված հիվանդի նման։ Մահաբեր պ աղ
քրտինքը պատեց ճակատս... Ոտքս չէր բարձրանում, ասես
գերեզմանից
դուրս եկած կմախքացած մի ձեոք ուժգին բոնել էր ոտքս ու քաշում դեպի
իրեն... Միքայելի վաոած
լուցկիները մարում էին մեկը
մյուսի ետևից։
Ինձ թվում էր, թե կմախքացած ձեոքը քաշում է իմ ոտքը։ Վերջապես Մի­
քայելին հաջողվեց վաոել մոմը, և աղոտ լույսի տակ տեսա, որ ոտքս բոնը–
վել է երկու քարի արանքում։
Քայլում ենք։ Վերջապես մի անցք
մեզ առաջնորդում է և մի փոքր
հետո բացվում է մեր առջև ստորերկրյա մի սրահ։ Մոմի աղոտ լույսի տակ
տեսնում ենք այնտեղ մարդկային ոսկորներ ու գանգեր։ Ես
Միքայելին
ցույց տվի այդ խոնավ ու մռայլ սրահի անկյունում մարդկային ազդրի մի
ոսկոր։ Վերցնելով ալդ ոսկորը, զգուշությամբ դուրս քաշեցի նրա դատարկ
միջուկից մի թուղթ, որի վրա կային բազմաթիվ ստորագրություններ, իրենց
թվականներով տարբեր
ժամանակների։ Այդ հուշաթերթիկի
հեղինակը
մայրս էր՝ անվախ Նունեն, որը շատ անգամ առիթ էր ունեցել Անի այցե­
լուներին առաջնորդելու ալդ մեծ խորհուրդների մեջ թաղված ստորերկրյա
լաբիրինթոսը։
Մենք ևս մեր ստորագրությունները իրենց թվականներով դրոշմեցինք
այդ հուշաթերթիկի վրա և թուղթը նորից խնամքով զետեղեցինք ազդրի ոս­
կորի
մեջ։
Ահա այդ օրից անցել է բավական ժամանակ, եթե հուշաթերթիկը չի
փտել, տակավին կարող ենք մեր ստորագրությունները գտնել այնտեղ։
Բայց ո՞վ գիտե, կվիճակվի՞ մեզ բախտ ունենալ և կրկին տեսնել ավերակ­
ների այդ սուրբ քաղաքը։
Մենք շարունակեցինք մեր ուղին, որ այժմ ընթանում է դեպի վեր,
բայց կանգնեցինք փակուղու առջև։ Փլուզման հետևանքով խափանվել էր
ճանապարհը՝ իր մեջ թաղելով ելման կետի առեղծվածը։
Ենթադրության կա, որ այդ ստորերկրյա անցքը գաղտնի ճանապարհ
է դեպի Միջնաբերդ։
Հրաժեշտ տալով փակուղուն՝ ետ դարձանք։ Մի փոքր
շունչ առանք
ստորերկրյա խոնավ ու մութ դահլիճում, ուր մարդկային ոսկորներ ու գան­
գեր էին հանգչում և հեղձուցիչ ծանր օդի ա տհաճ շրջապատի մեջ խոր­
հում էինք, թե այդ գետնափոր, գաղտնի անցքերով ժամանակին, երբ այն
70
Fonds A.R.A.M