թվով ճարտարապետական բեկորներ, արձանագրություններ և քանդակա­
զարդ քարեր։
Քարեդարանի մատքի աջ և ձախ կողմերը (արտաքուստ) կանգնեցրին
երկու խոշոր արձանագրության, որոնք իրենց տեղերից խախտված, քարերը
թափված վիճակամն էին. ա ) վրաց Եփուպան կաթողիկոսի արձանագրու­
թյունը վրացերեն և մի արձանագրության էլ արաբատառ (Ցարլիկ)։
1912
թվականին վերանորոգման ենթարկվեց Փրկիչ եկեղեցին։ Այդ եկե­
ղեցու մեջ էլ հավաքեցին և ամփոփեցին արժեքավոր շատ բեկորներ, եկե­
ղեցու մուտքը ամրացրին փայտե դռնով և փականքով։ Այս բոլոր միջոցա­
ռումները համարվեց նախաքայլ։
Ա Ս Տ Վ Ա Ծ Ա Ն Ա
ՕՐԵՐԸ
ԱՆԻՈԻՄ
շշշշշշշշշշշշշշշշշշշշշշշ;
Աստ վա ծած նա օրերին Անիի անդորրը խանգարվում էր, շունչ ա հոգի էր
ստանում ավերակ քաղաքը ու աշխուժության։ Ցնծում էր Անին, ասես մեռած
քաղաքը կենդանացած լիներ։
Անի էին շտապում հեռավոր ու շրջակա գյուղերի շինականները, նույ­
նիսկ Ալեքսանդրապոլից ուխտավորներ էին գալիս։ Գալիս էին կառքերով,
սայլերով, ձիերով ա հետիոտն, Անիի Աստվածամոր տաճարի մեջ կատարե­
լու իրենց սուրբ ուխտի խորհուրդը։ Ոմանք էլ գալիս էին ուրախության ու
ժամանցի համար։
Քաղաքի հյուսիսային ամրությունների մոտ բացվում էին խանութներ
զանազան պտուղներով ու ըմպելիներով։ Թնդամ էին զուռնաները մեծ թըմ–
բակների ռիթմիկ հարվածների տակ և սահուն շրջան էին գործում հայկա­
կան շարջպարերը պատմական քաղաքի ծանրանիստ կոթողների առջև։
Ահա այնտեղ, Մայր տաճարի մոտ, հրապարակի վրա, բազմերանգ տո­
նական հագուստներով հարսներ ա աղջիկներ, պատանիների հետ միասին,
բռնել էին շուրջպար, տղա ու աղջիկ փոխնիփոխ երգելով։ Ամենուրեք խինդ
ա ուրախություն։ Եվ այդ նվագների, երգի ու ուրախության հնչյուններն ա
ձայները արձագանքում էին հինավուրց քաղաքի կիսակործան տաճարների,
42
Fonds A.R.A.M