Այդ անպատմելի խուճապը, թշվառությունն ու ոչնչացումը տստագիր
հայ ժողովրդի, ուժեղ ցնցել էր Արամ Վրույրի զգայուն սիրտը։
1
սեղճ հայ ժողովուրդ, տնավեր ու բնավեր, քայլիր, քանի ոտներիդ մեջ
ուժ նա դեպի օտար ու անհայտ հորիզոններ։ Ահա ալս էր հոբիցս ստացած
այդ հակիրճ երկտողի ամբողջ բովանդակությունը։
Մի բանի օր անց պրոֆ. Մառը Վանից մենակ վերադարձավ Անի։ Ստու­
գելով այդ տարի Անիում կատարված աշխատանքները՝ եկավ իմ արվես­
տանոցը։
—
Արտաշես, ի՞նչ աշխատանք ե ք կատարել մինչև այժմ։
Ես սեղանի վրա դրի 27 հատ 1 3X1 8 չափի նեգատիվ, որոնց բովան­
դակությունը զանազան կարասների բեկորների վրա եզերված այծա նկար ներ
և այլ զարդանկարներ էինև 7—8 նեգատիվ էլ 1911 թվականին պեղված
8-
րդ դարի եկեղեցուց նկարահանումներ։
Պրոֆեսորը լուսապակիները աչքի անցկացնելուց հետո վրդովված ասաց.
—
Ա՞յս է ամբողջ լուսանկարչական աշխատանքը։
—
Պարոն պրոֆեսոր, պր. Չուբինովի առաջադրանքը սահմանափակվել
է այս կարասի բեկորներով և փլված մինարեի մոտ գտնվող եկեղեցիով։
—
Չեմհասկանում, ինչ տեսակ մարդ է դա։ Մի՞թե դուք չէիք կարող
ինքնուրույն որևէ բ ան ձեռնարկել։ Մի՞թե լուսանկարելու բ ան չկար։ Կարող
էիք այրերը լուսանկարել։
Ես լռեցի, անհարմար դրության մեջ էի։
Պրոֆեսորը ցուցումներ տվեց իմ հետագա աշխատանքների մասին։ Հ ե ­
տո զրուցելով միասին մտանք ճաշասենյակ։ Ն ա բաց արավ պահարանը և
այնտեղ տեսավ մի շիշ կոնյակ, որը Վ ան մեկնելուց առաջ թողել էր պա­
հարանում։
—
Մինչև անգամ մի շիշ կոնյակ խմելու շնորհք չեք ունեցել։ Նա ար­
տահայտում էր զարմանք ու վրդովմունք։
Այդտեղ ես հազիվ կարողացա ծիծաղս զսպել։
—
Ինչ արած, պր. պրոֆեսոր, պր. Չուբինովը կոնյակի շշի բերանը չբա­
ց ե ց ։ — Քաշվելով ասացի ես։
—
Տարօրինակ մարդ է պր. Չուբինովը, ես ուղղակի զարմանում եմ։
Հետևյալ օրը լծվեցի աշխատանքի։ Ծաղկոցաձորի փեշերը քերելով, ընտ­
րում էի կետեր ու լուսավորություններ և լուսանկարում ժայոափորեր։ Ինձ
ուրախություն էր պատճառում, որ նախ՝ աշխատում էի, իսկ երկրորդ, որ
ես աշխատում էի Անիի կատարելագործված գործիքով, որը Վանից ետ էր
բերվել Անի։
90
Fonds A.R.A.M