նայ
մըն է, կը մնայ հայ մամուլի էջերուն մէջ, իբր իր կեղծ աւորա թ իւ նը տաղող
իւարան:
Լսարաններու մէջ խօսած են հայ քաղաքական գործիչներ,
ինչպէս Խաժակ.
Հմայեակ Խոսրովեան. Սապահգիւլեան, Տքթ– Յովհ– Ծովիկեան, Յարութիւն Շահ֊
րիկեան, օահրիմւսն. Տքթ • Պեննէեան եւ ուրիշներ:
Այս շարքին մէջ, պատճառ չկայ չյիշելու որ
1
երեք գրական ուսումնասիրական
ո սուտխօսութիւն ալ կատարած է այս յուշերը գրողը —
Խ՚՚րՀն Ն"*րպէ
,/՚ (
Լսարանի
մէջ),
խաչատուր Արա/եան
(
Ա անուշակ Վարժարանին մէջ),
Արշ՚՚՚կ
Չօ»/՛"
5
՛
^՛"*՛
(
Հայուհեաց Վարժարանին մէջ, նոյնը կրկնուած նոյն տարին՝ Պարտիզակի Բարձ–
րագոյ ն Վարժսւրանին մէջ) : Բեմբտխօսր մտ սնաւ որ գոհունակ ութ ի ւնը ունեցած է
այս
նիւթերը տալու առաջին անգամը ըւլա| ով , առանց նախընթացի :
կեղրոնականի ուսումնական բարօր մակարդակով ծրագիրը, յաջորդական տա­
րիներու իր գոյութեանք ընրագքին. գործադրուած է յաջողապէս, ղասերը ենթար­
կուած ըլլալով մասնագիտական բաժանումներու, դասարանական դրութիւնով :
Յուշերու այս ժապաւէնը կրնայ անեունասլէս եբկարիլ : Երկու պատճառով կը
ստիպուիմ ղեկին հսկել։ Գրաւելիք էջերս սահմանափակել : Զգուշանալ՝ առանց
գիտնալու՝ ուրիշներու հաւանական ըսելիքը կրկնելէ:
Տրուած էջերովն ալ կրցա՞յ փաստել թ է ՝ ի՛րապէս մանրանկար հայաշխարհի
մը մէջ շրջեցանք : Կը յուսամ։
Բա՜յց, եղերակա՛՛ն օր մը. այդ Հայաշխարհին գլխուն Հերքիւլանու մի եւ Պոմ–
պէի լաւան թ ավւեցաւ :
101")
ի դարոցական տարեշրջանին. կեդրոնականի շէնքը գրաւուած էր գինու ո–
րական իշխանութեան կողմէ : Աւերիչ–քանդիչ (Տ՛ուրքը ինք շէնք չունէր որ գրաւէր :
Ջ է՛
9
որ դարաւորապէս աչքը Հայ ուն մթերած ինչ ք ին վրայ եղած է : Փււխադբա ած
էինք հտմեմատապէս րնդարձակ տուն
մը. ուր դ ասախօսութիւնները նաիւկին կա–
ն սնաւ որու թ իւ նով տեղի կ՚ունենային։ Հայը անապատի աւագն ալ ՛լիրքի էջ շինած
կարդալ կր սորվի ու կը սորվեցնէ՛
Բնակարանիս դիմացը.
Հայ ուհեացն ալ կիսովին գրաւուած էր. եւ. փնթ
ի.
ոջլոտ գինուոր մը * «միւէզզին» ձեռնադրուած , ամէն օր հինգ անգամ «Ալ լ ահ էք–
պէր» կր կարդար, շրջափակին մէջ այն շէնքին, որ քրիստոնեայ խաչին անունով
հիմնուած է ր ։ Բայց ի՜նչ «Ալլահ
էք պէր» : Խնդիր էրթ է այդ կարդացուած քով
Աստուած կր փառաբանուէ՞ր, թ է կը նուաստացուէր; «Բարձրեա՞լն» կ՚ըւրսր, թ է
«
բարձեալն»: Երէ մրցում մը րացուէր «Ալլահ էքպէր»ը ամէնէն ծաղրելի սեւ ով
երգելու, այդ «մրւէգգին»ը առաջին կը հանդիսանար իր ոռցած, հոգեվարք եղա­
նակով, որան լալկան մլաւիւններուն մէջ բառերն ալ ծամծմուելով կը հալէին, կը
չքանային : Անգերազանցելի խեղկատակութիւնով ծամածռուած բառի ա եղանակի
ծաւլր մը «Ալլահ է ք սյէր»ի : Պահ մը խռրհեցայ թէ զինուորի քրիստոնեայ ըլ՛լայ եւ
մտած է աւլօթ ք ը խայտառակել : Գնդակի կը ոռնա էր : Հրաժարեցայ մտած ու մէն :
Այն ատեն կըզարմանայի թ է ՝ ի՞նչպէս կը հանդուրժէին այդ գայթակղեցուցիչ ծաղ­
րածութեան։ Գայթակղեցուցիչ ՚Բրիստոսեային համար, մինչ իսլամը չէ՛ր իսկ անդ­
րադառնար գործադրուած հտպիւուս թեան : Թերեւս աղ լռելեայն չարագուշակ ահա­
զանգն էր թէ ՝ Աստուած «թարօեալ» է Հայերու գլախին վրայ էն, քանի որ յաջորդոդ
դէպքերը այդ իմաստը վաւերացուցին:
Պոլիս կատարուածին պէս, քաղաքին զանագան խաւերէն կարգ մը դէմքեր .ձեր–
ր ակ այ ա ելով աքսորուեր էին Ս ուլթանիէ :
Դպրոցական տարեշրջանի փս իւ նանին. Պարտիզակը
խաշելէ
եւ
խաչելկ
ետքը.
14
Fonds A.R.A.M