ԶԳԱ
87
նիյ.,
զգայաւոր
«
իմացական, մտաւոր» Կոչ.,
դգայուն
Ոսկ. ես. Վեցօր. Եզն. Կոչ.,
զգա–
ցուցանել
ՍԳր. Եւս. քր.,
զգացումն
Սկևռ.
լմբ.,
յա նզգ ա փլ
Ել. լր.
18.
Ոսկ. մ. ա.
6,
զգաստ
ՍԳր. Եւս. քր. Եփր. ծն. Լաբոլբ.
40
(
դրուած
սզաստ), անզգ աստ
Ոսկ. մ. ա.
13,
յանզգ աս տ ս
Վեցօր.,
յանզգ ա ս տ ոլց
Փարպ.,
զգաստական
Ոսկ. ես. և մտթ.,
զգաստա­
նալ
Ոսկ. մ.
ա.
15,
զգօն
Եզն. Ոսկ.,
զգօնու­
թիւն
ՍԳր. Կոչ. Ոսկ. մ. բ.
8,
զգօնանալ
Եզն.
Ոսկ.,
զգ օնա բ ա րոյ
Ոսկ. Ես. էջ
2
(
տե՛ս ՀԱ,
1911, 501),
անզգ ամ
ՍԳր. Ագաթ.,
անգ
գա­
միլ
ՍԳր. Եզն. Եւագր.,
անզգ այ
ՍԳր. Վեցօր.
Եզն.,
բ ա ր եզգ այ
Մաշկ, յետին և սխալ
ձևեր
են
անզգ ա ծ
Մագ. (փոխանակ
ասելու
անըզ–
գաց), ան զգարաւ՝, անզգապէս
ԱԲ։ նոր բա֊
ոեր են՝
զգալիօրէն, անզգալաբար, անզգա–
լիօրէն, զգայազուրկ, զգ այա ց ո ւնց
ևն։
֊–.
Կազմուած է
զ
նախդիրով՝
գալ
բայից,
հմմտ.
գալ ի միտս, ի խելս, ի գիտութիւն
ևն
ոճերը, յատկապէս՝
անձին դգալ =
աշխ.
ինք զինքին գալ, խելքի գ ալ » – Զգալ
բայի
հին
կատարեալն
էր
*
^եկի
(
գամ
բայի
եկի
կա՛
տարեալից),
որից կազմուած
են՝
զեկուցա­
նել
(
իբր անցողական)
«
լուր տալ,
իմացնել,
պատմել»
ՍԳր. Կորիւն.,
իրազեկ
«
տեղեակ,
/
ուրը իմացած»
Գծ. իա.
21, 24
(
ինչպէս ու­
նինք
իրազգ աց
հոմանիշը՝ Ագաթ.,
զգ ացա–
ցանել
«
լուր տալ» ՍԳր. Եւս. քր.),
քաջազեկ
Փիլ. լին. շատ յետնաբար
զեկ
«
գիտութիւն,
ծանուցում»
Աբր. կրետ.
93։
Նոր գրականի
մէջ՝
զեկոյց, զեկուցեի զեկուցագիր
ևն։ Նա.
խաւոր
*
զեկի
կատարեալը
այնուհետև կորչե­
լով՝ վախանակոլեց
նորակազմ
զգացի
ձևով։
Գալ
բայի կտր.
գտցի
ձևը նշմարելի չէր այլ
ևս հայ ականջներինէ—Հիւբշ.
1
Ր, 19, 469։
Ուղիղ մեկնութիւնը տուաւ նախ
ՆՀԲ։
—
Լ Ձ
^ . Սք^6ՏԺւ.
94
§ 3
արմատից,
հմմտ. գերմ.
61––
քշ1Մ6Ո
կամ աւելի լալ՝
լտ.
6
,\–
ր61՚ա,
նման կազմութեամբ։
ՓԲ
արմատը համարում Է
զեկ,
որից շի­
նուած Է
զգալ,
իբր թէ
*
զեկալ։
Հիւնք.
զգալ,
զգենուլ
(
իրենց
ածանցներով)
դնում է
ցգ
արմատից, որ գալիս է
զեկ
ձևից (ինչ.
իրագեկ),
իսկ
զեկ
հանում է
պրս.
զիկ,
արաբ,
գին
«
աստղաբաշխու–
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ Զ Գ Ա
թիւն» բառից։
Ռւղիղ մեկնութիւնը
վերի
ձևով տուաւ
Հիւբշ.
՝, 19, 469 — 472,
հայ. թրգմ. ՀԱ, 1907,
248–9,–՝9
ջլԿ\1–
նձպ, ՀԱ, 1907, 249 մեկնում է
ըսա–
գալ։ 1Հցքտէ,
Յուշարձան, 407
զգօն
բա­
ռին է կցում սումեր.
Տ
1
§
Ձ
1
«
ուշադրու­
թիւն»։ Պատահական
նմանութիւն
ունին
հյ.
զգաստ
և լտ.
ՇՁտէսՏ
հոմանիշները։
ԳՒՌ, — Անշուշտ գրական
փոխառոլթիւններ
են՝ Ագլ.
անըզգամ,
Ջղ.
անըս գ ՚ ամ,
Ախց.
Երև. Մշ. Տփ.
անըսկամ,
Ս չ.
անրսքամ,
Սլմ.
անո ս կ ՚ ամ,
Զթ–
անյագ,օմ, անրս գ ՚ ոմ,
Խրբ.
րսգ՚ասդ,
Շմ.
սկալ
«
դգալ», Ստանայի
թըր֊
քախօս հայոց
մէջ՝
սգաՐանք
«
զգացում»,
Սղերդի արաբախօս
հայոց մէջ՝
անսքամ
(
Բիւր. 1899, 116)։
Նո՞յն է արդեօք
նաև
զգալ
Զն. «շատ
լիքը լինել»
(
ինչ՛ Նաւը բե­
ռան տակ
կզգար)։
ԶԳԱԾԻԼ
(–
ծայ,
֊
ծիր,
֊
ծեալ)
«
հագնիլ»
Ոսկ. ես. 180. փոխաբերաբար՝
«
անձի մէջ
կրել, համակուիլ
(
որևէ
զգացումով
կամ
յատկութեամբ)»
Գ. մակ. է. 3. Եբր. ե. 2,
Յոբ. իբ. 12, իթ. 5. Սերեր.,
զգածումն
«
հագ­
նիլը» Ես. իբ. 12,
զգածնուլ
«
համակուիլ,
ըզ–
բաղուիբ
Ոսկ. մ. ա.. 15 և ա. տի մ.,
զգա–
ծուցանել
«
համակել»
Փիլ. այլաբ.,
մթազգ ա ծ
Ոսկ. մ. գ. 4,
խաւարազգած
Ագաթ. Ոսկ. մ.
ա. 20,
խորհրդազգած
Դիոն. եկեղ. Շնորհ.
ս գ ազգ ա ծ
Վեցօր.,
սևադ գ ած
Ոսկ. ես.—յե­
տին գրիչները սրա հետ շփոթելով
զգալ
բա­
յը՝ գրում են
անզգ ա ծ
(
իմա՛
անզգացի
Մագ.,
իրազգ ա ծ
(
իմա՛
իրազգացի
Խոր. Փարպ. Յհ.
կթ.—արդի գրականում
չկայ
զգածիլ
«
հագ­
նիլ» նշանակութիւնը,
կայ միայն
զգածուիլ
«
յուզոլիլ,
համակուիլ»,
որից
բոլորովին
տարբեր է
զգացուիլ
«
զգալի
լինել»։
Այսպէս
արևմտեան գրականի
մէջ։
Ւսկ
արևելեան
գրականը այս երկուսն էլ շփոթելով
իրար
հետ
(
իմաստի
մերձաւորութեան պատճա­
ռաւ), գործածում
է միայն
զգացուիլ
«
զգալի
լինել. 2. զգածուիլ»։
֊
Կազմուած
է
զ
մասնիկով
գա ծ
արմա­
տից, որ առանձին անգործածական
է. բայց
յայտնի
երևում է նաև
աոիգած
«
ղենջակ,
գոգնոց» բառի
մէջ. (
աոի–
թերևս
նոյն է՝
ինչ որ
աո,^երի, երա–
և նշանակում է «առ–
Fonds A.R.A.M