74
ԵՕԹ
*
ԵՔՍՈՐԻ
տե՛ս
Աք
սոր։
ԴՕԹԱՆԱՍՈԻՆ, ի
հլ. «70» ՍԳր. Եւս. քր.
դրուած է նաև
եւթանասան
(
որ հնագոյն ձևն
է),
իւթանա ա սն
Ոսկ. ես. 317, 375, 377, 391,
468,
Եփր. ել. էջ 135, Թուոց 233, Օրին. 283,
Ա. կոր. 79,
ութանասուն
«70»
նշանակու֊
թեամբ և ոչ «80» Ոսկ. ես. 283 (Աւուրք կե­
նաց մերոց Ութանասուն ամ և եթէ ևս զօրու­
թեամբ՝
ութսուն ամ),
օխթանասուն
Ուխտ.
Ա. էջ 16, 19, 20, որից՝
եօթանասնեկին
Ծն.
դ. 20. Մտթ. ժը. 22. Մծբ.,
եօթանասնեմի
Կիւրղ. ծն.,
եօթանասներորդ
Զ
ա
ք. ա. 1 % >
եօթանասնամեայ, եօթանասնամե ա կ
(
նոր
բառեր)
ևն։
֊
Բնիկ
հայ բառ. ցեղակիցներն
ունին
յն.
եֆէգտո^ա
լատ.
Տ6բէԱՅ§1ոէ
.
Յ
(
փխ>
*
Տ€0–
է ա Ո Յ
^ ա է Ձ
^31(16 701),
սանս.
ՏՅթ–
էՅէ1,
զնդ. – ֊ . ^ ֊ . ^ ^
հՅբէ31է1,
պրս.
>է–Ա*
աա,
թոխար.
տ ս ե էԶո եՅ,
լիթ.
տշբէ^աօտ,
հսլ.
տշճտւս,
գոթ.
տւեսո
է 6հս ո ճ ,
հբգ.
տ1–
եսՈ20
ևն, որոնց զանազան
ձևի կազմու­
թեան վրայ տե՛ս Քերականութեան
մէջ։
Առհասարակ
մեկնած
են հյ.
եօթն
բառով կամ նաև վերի
ձևերով։
ԳԻՌ.
—
Մկ.
յօթանա ս ո ւն,
Մշ.
յօսւանտ–
սուն,
Աչ.
օխթանասուն,
Երև.
Շմ. Սլմ. Ջղ.
Տփ,
օխտանասուն,
Ագլ.Գոր.
օխտ անա՚ս–
սուն,
Ղրբ–
օխտրնա՚սուն,
ուխտընա՚սուն,
Մրղ.
օխտանացցուն.
միւսներր
գործածում
են թուրքերէն
՝/6
է11ՈՏ
ձևը։
֊
քԵՕԹՆ, ն
հլ.
(
եօթան,
–
թանց, ֊ թ ա մ բ ,
֊
թ ա մ բ ք ,
յետնաբար
ի
հլ. ինչ.
եօթնի, ֊ ն ի ց ,
֊
ն ի ւ
կամ
եօթեան, եօթեանք,
ե օթ ե ա մբ ք )
«7»
ՍԳր. գրուած է նաև
եաւթն, եւթն՝
որոնք
հնագոյն
ձևերն են,
իւթն
(
օր. Վկ. գէ. 49
ի
յ ի ւ թ ն յ ՝
որ յետին գաւառական
մի ձև է և
եւթ
(
Կրկնագիր Ագաթ. տպ. Յուշարձան էջ 67 ա)՝
որ աշխարհարարի
սկզբնաւորութիւնն է ցոյց
տալիս։ — Ածանցման
մէջ մտնում է երեք ձե֊
ւով. 1.
է^օթսսն–,
ինչ.
եօթանեքին
կամ
եօ­
թանեքեան
ՍԳր,
եօթանեկի
Յս. որդի.֊-2.
Սօթնի–,
որից՝
եօթնեմեան
«
եօթնամեան»
ք < * ե օ թնի – ա մ ե ա նյ
Դատ.
զ. 25,
եօթնեակ
< * եօթնի– ա կ
Յհ. իմ. ատ.
—
3.
Ե օթն ֊ ,
ինչ֊
պէս
ունին ածանցների
ամենամեծ մասր,
օր,
եօթներորդ
ՍԳր.,
եօթնեքին
Մրկ. ժբ. 22, 23,
Լօթնևտասն
ՍԳր.,
եօթնեան
Սերեր,,
եօթնա­
ծին
Երեմ, ժե, 9,
եօթնաձոր
Ես. ժբ. 15,
ե օթ–
նաւդսակ
Մ.
մ
աշտ. 278 բ,
ե օթնօր ե այք
Մ.
մաշտ. 586—98 ևն։
–
=Բնիկ հայ բառ՝ հնխ.
Տ6բէ1Ո
ձևից. հմմտ.
սանս,
քք֊քք
Տ Յ բ է շ ,
զնդ.
•֊•՝֊&» &
ՒաբէՅ,
պրս.
ւ֊ւԱյ».* հ-Յքէ,
սոգդ.
՚8
է,
քրդ.
ետքէ,
աֆ­
ղան.
0
\՝/3,
3
^ 3 ,
օսս.
Յքէ, 3 ՝ ^ ճ ,
թոխար.
ՏՕՅճհ,
քուչ.
ՀԱ1
<ճհ, ^Աե,
յն.
լատ.
Տ Տ բէօա ,
ֆրանս.
Տ6բէ,
իտալ.
ՏՇէէշ,
ռում.
Տ6թէ6,
գոթ.
հբգ.
ՏւեԱՈ,
գերմ.
Տ16ետՈ,
ան֊
գըլսք.
Տ6010Ո,
անգլ.
Տ6\՚6Ո,
հիռլ.
ՏՇՕեէ,
Կիմր.
տշւէհ,
լիթ.
Տ 6 թ է \ ՚ ա ,
լեթթ.
Տ6թէ1հ1,
հսլ.
ՏՇձո\1
>
ռուս.
ՇՇԱե,
ալբան.
տէտԱ
«
եօ­
թը»,
հպրուս.
Տ6թէՈ13Տ
«
եօթերորդ», կամիս.
Տ ւ բ է Զ ա դ ՚ Յ
«
եօթներորդ»
ևն։
Ըստ
ֆիննա–
գէտների՝
հնդևրոպականներից
են փոխա­
ռեալ վոգ.
ՏՅէ, ՏՅէ,
օսթյ.
1 3
ե Յ է ՚ ,
հունգար.
Ւաէ
«
եօթն», (Տե՛ս
Ա Յ1Ճ
6 ,
7 0 0 ,
ՅօւՏՅՇգ, 2 6 9 ,
7
™սեՈՁՈՈ, 2 5 7 , 9օ ա , § 1 0 9 8 , Բօեօբո^,
2,
4 8 7 ,
Տ ա օ ս ա շ ա շ է ,
ՏՏ5) –.֊Հիւբշ.
445,
Առաջին անգամ
ուղիղ մեկնեց
բառս
աՅթքՕէհ, Ճ Տ 1 3 բօ1>՚§1.
էջ 107։ ԳԴ
հա­
մեմատեց
պրս.
Ւաքէ
ձևի
հետ։ Զանա­
զան
հնդևրոպական
ձևերի հետ ուղիղ
համեմ ատութիւննեբ
ունին ՆՀԲ,
Բտ–
է61–ա. 2 0 , աւոԺւՏՇհ.
26
ևն։
Ընդարձակ
խօսում է բառիս ծագման
վրայ
Տէրվի֊
շեան, Երկրագունա, Ա. 48
և
Լեզու, Ա.
177,
ԳԻՌ
Խրբ. Հճ.
յ օ թ ր ,
Ալշ. Մկ. Մշ. Ոզմ.
Վն.
յ օ թ ,
Տիգ.
յ օ ՚ թ թ է ,
Անտ.
յ է օ ո թ ո
^ օ Ա Օ է ՚ Յ ) ,
Զթ.
յ է օ թը ,
Ռ.
օխթը,
Ախց. Երև. Կր. Ջղ.
Սլմ. Տփ.
օ ՚խ տ ը,
Գոր.
Ղրբ.
Ննխ.
օխտը,
Շմ.
օխա,
Մրղ.
օ՚խտա,
Սչ.
՚
օ խ դ ՚ ր
(
բայց
օխ–
ն ամ
«
եօթերորդ»),
Ակն. Հմշ.
Պլ. Սեր.
օ ՚ խ –
դր,
Ասլ.
էօ՝խդր,
Ագլ.
է ՚խ տ ր,
Հլր,
յ է ՚ խ –
աը։ —
Նոր բառեր
են՝
եօթնանուն, եօթնաչք,
եօթնոց = ե օթանո ց ,
եօթնդլխանի, ե օթն եղ–
բարք, եօթնէից, եօթնունկնանի, եօթտւ՚ա–
քանի
ևն։
ՓՈԽ.–ԲճԿսհձպ,
Տ ճ ,
1, 4
հայերէնից
փոխառեալ է համարում
հունգար.
Ւաէ
«
եօ­
թը», որթէև իրօք րստ ֆիննագէտների
հըն–
ղևրոպական
լեզուներից է փոխառեալ,
բայց
հայերէնից
դնել շատ անստոյգ է։
Fonds A.R.A.M