ԵՐԿ
63
ԵՐԿ
յի ՚ ւ պ ին ք ,
Ոզմ.
յ է ր կ է ՚ ն ք ՝ ,
Անտ.
յըւ պ է նք ,
Հճ.
իյգինք,
Զթ՛
իւգէնք, իրգէնք;—Երկնաւոր
թա­
ռը դարձել է՝ Աչ.
յէրգնավօր,
Ոզմ.
յէր գնա –
ուր,
Տփ.
յիրգնաար,
Պ լ.
էյնա վ օր։
ԵՐԿԻՐ, ի-ա
հլ. 0լայ նաև գրծ.
երկրիւ
Կիւրղի ղկ՛) «երկիր, ամբողջ աշխարհը. 2.
երկրի մէկ մասը, գաւառ. Ց. գետին, հող. 4.
երկրի
բնակիչները,
մարդիկ»
ՍԳր. Ոսկ.
մտթ. ա. վերջին նշանակութիւնից
յառաջա­
ցած է «մարդիկ, օտար մարդիկ» Վրդն. պտմ.
էջ 158 (չունի նՀԲ), որից՝
երկիր պագանել
ՍԳր. կամ միացած՝
երկրպագել
նեեմ.
ր.
6,
թ. 6. Եզր. ա. բ. 17. Եփր.արար. 124. Լա–
բութ. 25. Ագաթ.,
երկրպագիլ
Եւս. պտմ. ե.
իր. 409. Ա. գ. 25, Լաբուբ. 20. 23 ևն (տե՛ս
նորայր, Կոր. վրդ. 408),
երկրպագելի
Պրպմ.
260
բ,
երկրաւոր
ՍԳր.,
երկրաբիր
«
հող փո­
րող» Ոսկ. փիլիպ.,
երկրաբուղխ
Ագաթ.,
երկրագործ
Ա. մնաց. իէ. 26,
երկրածին
Ա֊
ռակ. բ. 18, թ. 18. Կորիւն. Եւս. քր.,
երկրա­
կալ
Ադաթ.,
երկրական
Եղն. Ոսկ. ա. տիմ.,
երկրակեաց
Ագաթ.,
երկրաչափ
Զքր՛
Բ՛ 1՛
Վեցօր՛,
եր կ րմայր
«
մի տեսակ
սողուն կամ
նաև բոյս» Բժշ.,
երկրեալ
«
գետնի վրայ պառ­
կեցրած» Կղնկտ. հրար. էմ. էջ 40 (նորա­
գիւտ բառ),
ստորերկրեայ
նոնն.,
երկրատես
«
կէսօրուայ
ժամր՝ երբ արևր հասնում է մի­
ջօրէականի
վրայ»
(
նորագիւտ բառ),
մ ի –
ջերկրեայ
Խոր. Պիտ. նոր գրականում՝
երկ­
րաբան, երկրաբանութիւն, երկրագունդ
ևն։
Հներից
Յովհ. Երզնկացի
մեկնում է
երկու իրք
(
տե՛ս
երկին
բառի
տակ)։
Յայսմ. մարտ 17 և 19 ստուգաբանում է
երկու իր,
կամ
երկու կրող,
և կամ
եր­
կի՛ր
բառից, «երկիր՝
երկու իր,
հող և
ջուր։ Ասի երկիր վասն 4 պատճառաց,
նախ զի երկու երկնիցս ծայր ունի, եր­
կայն զարևելս և զարևմուտս և երկու ի
լայն՝
զհիւսիս և զհարաւ։ Եւ դարձեալ
երկիր ասի, զի կրական է, որ
կրէ
յին֊
քեան
զջուրն համատարած և զորս գո­
յանայ ի ջրոյ ևի հողոյ, և դարձեալ մե֊
ռանին և ի հողոյ պարտակին... և դար­
ձեալ յերկիր կրին և կորնչին։ Եւ չորրորդ
պատճառն
այս է երկիր
ասելոյն, ղի
միշտ յերերմանի և ի տատանման կան
երկրայինքս, ի մէջ նեղութեանց և վըշ–
տաց և փորձանաց, րստ որում և ասէ
Պօղօս, թէ երկի՛ր և կա՛ց ի կասկածի,
գուցե անկանիցիս։
Որպէս և աշխարհ
ասելն այլ զնոյն նշանակէ, որ աշխար
և սուգ է » ։ ֊ ֊ ն ո յ ն մեկնութիւնը տալիս է
նաև Տաթև. հարց. 210 և ձմ. ճժ. «Չորս
են նշանակութիւնք
երկրի ըստ կոչման,
նախ կոչի երկիր՝ իբր թէ երկու իր, այ­
սինքն հող և ջուր... երկրորդ կոչի երկիր՝
զի երկիցս երկու ծայր ունի,
այսինքն
երկայն և լայն, որ է յարևելից
յաըև֊
մուտս և ի հիւսիս ոյ ի հարաւ... երրորդ
կոչի
երկիր՝ զի կրէ զջուր ի մէջ
իւր և յեզերս ևի վերայ երեսաց իւրոց...
չորրորդ կոչի երկիր՝ զի երկիրս
յերեր–
ման և ի տատանման է ևհանապազ
վ՚ո–
փոխի և այլայլի»։ —նորերից Ատեվւ. Ա֊
գոնց, ճարտաս. 96
երր
կրող։ րԱցթ–
1
-
օէհ,
ճտա
բօկ§\.
էջ 100 թրք.
յշւ
և
գերմ.
լՀ,Հձ<ձ
«
հող, գետին»։
նՀԲ «լծ. և
Վ
Ա
1
Ր>
Ի
Վ
Ա
1
Ր>
ոլ
Ր
1
Ն
՚
Ո ւ
տ
՚
էշւ–։֊,
երր.
երդ,
թրք.
եր
«
գետին»,
գարա
«
ցա­
մաք» վերածին առ հյ.
երկիր,
որպէս և
կամիցի ոք ստուգաբանել»։
Գ. Կ., Ար֊
շալ. աբրա. 1843, թ. 130
երկու իր,
իբր
հող ու ջուր, կամքար ու հող, և կամ ծով
ու ցամաք։
\\
^1ոճւՏՇհ.
30
«
հերկել
բառի
հետ է կապւում և գործ չունի
յն.
ճօքՕ^
և լտ. 1\Հ^\\\տւ «կաւ» բառերի
հետ»։
Լ Յ
§ . Բտ6ւ1զգ. շւ՜.
43
ասուր, յ * * ՚ջլղՀ
«
հող, կալուած»
բառի ^..^
՚–
Գ1"Մ
ձևից,
ա1161–, Տ Ա ™ ,
41, 11
ասոր.
՝
^–;\
Ձ1"(|3
բառից
փոխառեալ։
Մսեր
Մագիստրոս,
Խմբագիր
չափածոյ, էջ
118
երր կրէ
կամ
երկու իր։
էմին, Հայ.
հեթ. կրօնը, թրգմ. Յոյս, 1875, 347 և
–1
օ"1՝. ՃՇՕՃ01(Ձ,
276
գնում է
եր-կիր
ձե֊
վից> իթր «իր մէջ նւ\ալ և կամ սաստիկ
տաքութիւն
կրոդյյ. աՐ, եր
արմատն ու­
նին նաև
երկինք, եոալ, արս, այրել,
երդ, Օ Ր ։
Տէրվ.
Ճ Ա շ ա Լ
68
կապ չի
գտնում արաբ.
31
§
և երր.
6
ք6Տ
ձևերի հետ, և կցում է սանս.
ւ՚ՁյԶՏ
«
մութ, գիշեր, փոշի, երկիր»։
նոյն, Նա­
խալ. 102 տե՛ս
երկին։
Մառ,
3 8 0 ,
5,
Fonds A.R.A.M