ԵՐԿ
59
ԵՐԿ
աԱԽւ–, \ / ՚ 0 ք 1 6 Տ Ա Ո § 6 Ո սե61՛ Ճւ6 \ \ ՚ ւ Տ Տ 6 Ո –
ՏՇհՅքէ
ձ&
Տբ1–30հ6,
հտ.
I I ,
էջ 219),...
Արևելեան
ֆինների
«
երկաթ» բա­
ռը, բացառութեամբ
հունգ. ՜ՀՏւՏ-ի, մի է
և ընղհանուր,
վօգ.
1(61՜, 1
ո61՝,
օստյակ.
1
<31՝է1,
ՃՏւքէձ, վօտյ.
1«)
ւ՜է,
սիրի և պերմ.
ևծւ՜է,
չերեմ.
յԱքէու,
որոնց
կարելի Է
կցել նաևմորդվ.
Ատ1Ո6, ե տ ոե
Այս բառի
ծագումն
ու համեմատութիւնը
չենք կա­
րող այժմ որոշել, որովհետև
մեր ծա֊
նօթութիւնր այս արևելեան
ֆիննական
լեզուների
վրայ շատ քիչ Էէ Բայց
այս
բառը րնղհանուր
լինի թէ չլինի, սա՛ մի­
այն յայտնի է
ճ
որ ծագած
Է արևմտեան
ֆինների
իրենց արևելեան
ցեղակիցնե­
րից բաժանուելուց
յետոյ,
որովհետև
արևմտեան
ֆինների մօտ գոյութիւն
չու­
նի»։–^.
ճ ոձ Տ ք Տ Օ Ո , ՏէԱ(116Ո 21Մ \՚՚61՜§1.
(
Խւ՝
ս
^ւ՜օքաո.
ս ո ձ
աճօջտաւ.
Տբւ
՚
Յ–
ՇՈ6Ո, Օ01–թՅէ,
1891,
Էջ 296—312 աշ–
իյատում
Է հաստատել
թէ բոլոր
ֆիններն
էլ
միևնոյն
բառն
ունին
առհասարակ
հունգ.
1
օՐ(1
«
սուր, թուր» սրանց է պատ­
կանում ըստ
00
ՈՈ6Ր,
Հմմտ. բառ.
ուղ֊
րօ֊ֆիննական
լեզուների,
Ւ161տ1Ոց–
ք01՜Տ,
1874
—
6
ւ
—
Էրկաթ
բառին կովկա–
սեան ծագում են տալիս նաև
7
օՈ13–
Տ0հ6ե, Լ՝)6Աէտշհ6 Աէէ. 1890,
էջ 197 և
8
ս ց § 6 ,
որ նախապէս
( 6
է ւ ՜ § .
էջ 14) հա֊
մարելով
*
երվաթ
նախաձևից՝
համեմա­
տում էր գերմ.
61՜2,
հբգ.
6
Ո221,
ՅՈ12
«
արոյր»
բառերի
հետ. բայց
յետոյ
32, 54
և 83) այս կարծիքից հրա­
ժարելով) համարում է կովկասեան վւո–
խառութիւն,
ՏՇւՄՅ-61՜–/»
և
7
օէՈՅՏօ1ւ61<–/»
յիշած
ձևերի վրայ
աւելացնելով նաև
կիւրին. Ո\զ «երկաթ»,
գրծ. ՈւզԱ,
1՝3՛
զա1,
ներդ.
է
՜
ՅգՅ,
է՜ՑՓ՚ՈՅ,
սոսվա֊ վօ֊
գուլ. Տւէ§Խ, չերեմիս
V 6 ^ § 6 Ո ՚ 6 ,
վօտյ.
Մ&ՕՈ,
սիրյ–
աջօո
«
պղինձ»,
հօւ
՚
^ՅՈ)՛
«
ցինկ»։—Հիւնք.
յն.
–0
ք–՚Տ15
«
մշակ,
աշխատաւոր, գործաւոր»
բառից է հա֊
նում,–Մառ, ԱձԱ, 1911,
137-145
լազ.
61՝1
սՈՅ, 61սՈՅ, ւ1«ՈՁ,
վրաց.
«
ոյօՇ*
րկինա, յ օ Շ * կինա
ևն դնում է յաբեթ.
հ1<Ո
արմատից,
որին
կցում է երր.
՜
յ ՛
1
^ ՜ հՅՏէՈՅ,
արաբ.
X^Տ1Ո,
ա֊
սուր.
ՈՅՏՏ1ՈԱ,
ասոր.
ՈՅՀՏւՈԱ,
եթովպ.
Էլք1Տ7Ո
«
երկաթ, սուր ևն». նաև նախա­
ձայնի անկումով
կալէն
արմատր, ա ֊
րաբ.
գ ՅՈ
«
դարբնել»,
Հյ^* զձ՝ՀՈ
«
դարբին»,
երր.
1՜
զ՛
«
ծեծել, տրո­
րել, ճզմել»,
$/՝բ"1
1՜3
տ՚3
«
երկնա­
կամար», որով նաև հյ.
երկինք,
լազ.
երկինաչխա
«
երեքշաբթի
(
օր երկնից)».
Մառ
չի րնդունում սրանց կցել
հյ.
եր­
կաթ
բառը, այլ հանում է
*
շկաթ
ձևից,
հմմտ. սվան,
լիւշկադի
«
դարբնել»,
կա­
ղա
«
կացին»,
լազ.
սկադ
«
գամել»
ևն։
-
Օ տ էՄ, 8էւ–§. 3131
-
օձ.
22
հյ.
երկաթ
կցում է տաբասսարան
ք 0 ^հ6 1
բառի
հետ,–
1
բտ6Ո 1Բ
39(1921), 235
երկաթ
և
արծ աթ
համարում է
վաքր֊ասիական
ծա
զումից։
ԳԻՌ.֊Ալշ.
Ախց. Երև. Կր. Մկ. Մրղ. Սլմ.
Վն. Տփ.
Էրկաթ,
Խրբ. Հմշ. Մշ. Ննխ. Ռ. Սեբ.
Էրղաթ.
Րզմ.
յէրկաթ,
Սչ.
յէրդաթ,
Ասլ.
եր–
դաթ, էրղա*,
Տիգ.
էրղաթ,
Ագլ. Ղրբ. Շմ. Ջ
զ.
արկաթ.
Զթ՛
իյ.գ
օ
թ» իէ՚ղոթ)
Հճ.
ի յ գ ° ր ՛ —
֊ ՛
ո ր
բառեր են՝
երկաթաոտ, երկաթաջուր, երկա–
թակեոիք, թոնրերկաթ
(
Ագլ. արտասանվում
է
թռնա՚կաթ,
ուր
Ր
րնկել է)։
ՓՈԽ.—Հայերէն
խաչերկաթ
«
թոնիրի
բե­
րանը դրուած խաչաձև երկաթր»
գւռ. բառից
ւիոխառեալ են Կեսարիոյ թրք. և յն.
Ճ6611՜§6է,
Եւդ.
թրք. գ֊"–՛
ճ36Ա1
՜
§6է,
արաբ.
գւռ. Սղերդի
X 3 ^ 0 ^ § 6 է
նոյն նշ. (տե՛ս Բիւր.
1898, 712, 1899, 116
և Յուշարձան,
ՅՅՕա)։
Հայերէնից
ևն նոյնպէս ռուս. ՀԼՕԴՇբԲՅւ «ւիու֊
ռի կամ հնոցի կրակր
խառնելու
երկաթնայ
կեռ», ուկր.
1
աՇ61
՝
ՈՅ,
ե ս է ւՄՈՅ,
լեհ.
եօ0231՜–
§ 3 ,
գւռ.
1
<ՕՇ26ւ
՝1
<3,
1
<ՅՇ261
՚1
<3,
Խշ%Շէ%ձ,
Խ
) 0
261"
ՈՅ, &0Տ201", ե0Տ101՜
և Սպիտակ
ռուսիտւէնի
միջոցով
լիթ.
1
<ՅՇ231՜§;3
նոյն
նշ. — այս բա­
ռերի ծագումր
Ք61՜Ո6ե61՜, Տ 13 ՝ ա ՏՇՈ6 Տ 6 ւ \ –
աօ1օց1տշհշՏ \\ք6ւ
՜
ւ61
՚
ե1ւԺւ,
էջ 536
համարում
է մութ և թերևս օտար փոխառութիւն, Փո­
խատուն է հայերէնր կա՛մ ուղղակի և կա՛մ
թերևս թաթարների
միջոցով։ Յատկապէս
նը֊
կատելի է որ հյ. բառի
կ
ձայնը
վերոյիշեալ֊
ների մէջ ներկայանում է թէ՛ \
Լ
և թէ նորա­
գոյն, (արևմտեան)
հնչումով։
—
Արդեօք
Fonds A.R.A.M