կկրզիլ,
Մշ.
կրգդել,
Զթ.
ղո՝ց.ղը՝լ,
Ալշ.
պուո–
ղեյ,
Հմշ.
գուցաղոլշ
«
պպղիլ»։
Նոր բա­
ռեր
են
կկոպիկ, կոկոդիկ, կկղցնել։
ԿԿՉԵԼ
«
ծաղկի
բացուիլր,
փթթիբ
Ոսկ.
ես.
457
«
Որպէս
ծաղիկ
գարնայնոյ,
մինչ­
դեռ կկչեն՝
ուրախ
առնեն
զտեսիլ
երեսաց,
իսկ
յորժամ
անցանիցեն,
բառնան
զբերկ­
րութիւն
յաչաց))։
ԿՂԱԶ.Մ
«
խռովութիւն»,
որից
կղաղմաթիւն
«
երկպառակութիւն,
խռովութիւն)).
առաջին
ձևը
ունի
միայն
ՓԲ (բայց
գրում
է
կղամ
և
ո՛չ թէ
կղազմ
).
երկրորդն
ունին Բառ. երեմ,
էջ
164
և ՓԲ։ — Արդեօք
խաղմ
բառից
սխալ
գրչութի
ւն է։
ԿՂԱՐԹՔ
«
կախարդական
գիր՝ որ
քսակի
մէջ
կաբելով
վզից
են կախում,
հմայեակ,
նուսխա»
Նչ. եզեկ. ուրիշ
վկայութիւն
չկայ։
ԿՂԵԼ
«
մզել,
զտել, քամել»,
առանձին
չէ
գործածուած,
այլ միայն
անցողական
ձևով
կամ
կրկնոլթեամբ.
այսպէս՝
կղեցուցանել
«
մզել,
զտել»
ՀՀԲ, ՋԲ և ԱԲ.
կղկղել
«
քա­
մոցից
անց կացնել,
մզել,
զտել»
Յոբ. իր.
1.
Երզն, մտթ.
157, 281.
կղկղանք
«
արտա­
թորութիւն,
աղբ»
Փիլիպ. գ.
8.
Եփր. փիլիպ.
160։
Բառիս
երկրորդ
նշանակութիւնն
է
«
սիրտր
քամուիլ,
կարօտիլ,
կաթոգնիլ»,
որից
կղկղել
«
իրեն
քաշել,
յանկոլցանել»
Վրդն. ծն.
կղկղումն
«
իրեն
քաշելը,
յանկոլ֊
ցում»
Փիլ. այլաբ.
կղկղալ
Սեբեր. և
կղկա­
թել
Ոսկ.
յհ. ա.
1.
«
կաթոգնիլ,
կարօտով
մէկի
յետևից
նայիլ,
սիրտր
հալիլ»
և սրա
յետին
ռմկ. ձևը
կկթալ
(
փոխանակ
կղկթալ)
«
տեսնել
ուզել,
յետևից
նայիլ»
Յայսմ.
նոյ.
26,
էջ
275
ա. (Կրկթալով
ջանային
տե­
սանել
զլոյս ճրագին... և ոչ կտրէին)
(
չունի
ԱԲ).
կղկղաթ
«
կաթոգին,
կարօտեալ,
սիրա­
կէզ»
Բուզ. ե. 44. Ոսկ.
ես. — Բոլորի
պարզ
արմատը
պիտի
լինի
*
կիղ
կամ
*
կուղ
ձևը։
ՆՀԲ
կուղ
«
կապ»
բառից։
Սագըզեան
ՀԱ 1909, 334 թրք. §6\ «լիճ»,
սումեր.
§Ձ
1
«
լցնել»,
§31§
Յ
1
«
պղպջալ.
2.
Տիգ­
րիս»,
հյ.
կայլակ
ևն։
Բ6ւ6քՏՏ0Ո,
Ա.
ճաւ.
Տէսձ.
էջ 109
կղկղել =
/
ս
.
86
X81X011
«
թրիք»,
$Հ.ճէձ՝>
«
աղբահոր»։
ԳԻՌ. — Նոյն
է թլում
կղկղել
Երզ.
«
սեղ–
մուած
մի բան
բանալ
փուչփուչացնել,
որ դիւրաւ չորանայ»,
Սվ. «մէջտեղ
դիզուած
չամիչի,
կաղինի,
րնկոյզի
և այլ նման
պր–
.
տուղների
միջից
լաւերր
ջոկելով
վերցնել»։
ԿՂԵՄ
«
մի տեսակ
կնիւն»
Ատ. լեհ.
«
ճիլ
մանր
և բոլոր»
Բժշ.
ունի
միայն
ՀԲուս.
§ 1424.
գիտէ նաև Բառ. երեմ, էջ
164
և
165
(
երկու
անգամ)
կղեմն
ձևով,
բայց
րստ
ո֊
բում
ունինք
նաև
հոմանիշ
նղեմ
ձևր՝ որ
մատենագրութեան
մէջ աւանդուած
է, ձևի
կողմից
բառս
մնում
է անստոյգ։
Նորայր
ՀԱ
1923, 497
ուղիղը
համարում
է
միայն
նղեմ։
ԿՂԵՄԱՅ, ԿԵՂԵՄԱՅ
կամ
ԿՐԵՏԱՅ
«
ուղ­
ղութիւն»,
երեք տարրեր
ձևերով
ունի
Բառ.
երեմ, էջ
160, 164
և
169։
*
ԿՂԵ1)ՐԻՐ
«
լեռան կապան,
կիրճ և
այն­
տեղ
շինուած
բերդ», գործածուած
է
հետե֊
վեալ
տեղերր.
«
Զլեառն
Տալրոս,
և Սիմ,
և զկղեսուրն
ամենայն».
Խոր. բ. ը. «Եւ
խոս֊
տանայ
տալ
նմա գԽաղտոյառիճ
կզեսու–
բալն». Ասող, էջ
192.
նոյն բառր
գրուած
է
նաև
կլեսուր
Սամ. անեց.
49,
լեսուր
Արծր.
հրտր. Պատկ, էջ
75
(
Խոյս
տուեալ
գնաց
զկողմամբքն
Մոկաց,
ի խոխոմս
Տորոսա֊
կան
լերինն,
ի լեսոլրս
Ջերմաձորոյ
և բնա­
կէ
յամրոցին)։
= Բիւզ. յն.
%
ճձ.Դ0\ձՀ0.
(
ՏօթհօշԽտ 667),
նոր
յն.
•/.
Ճտւ30\>ր2, %ճշաձռտւօւ
«
երկու
լեռների
միջև գտնուած
նեղ
անցք,
կիրճ»,
այս
յունարէն
բառր փոխառեալ
է լտ.
Շ
1
ՅԱ–
ՏԱւ
՜
Ձ,
օ1սՏ1ՄՅ
«
փակելու
տեղ, դուռ. 2. ամ­
րոց» բառից,
որի արմատն
է շ\ձսձօ,
ՇւՅԱ–
Տ Ա Տ
«
փակել»,
բայց
լատիներէն
բառր
ձե֊
լափոխոլեղ
է
յոյն երի մօտ՝
ժողովրդական
ստո՛ւգաբանութեամբ՝
համաձայն
յն. քճճՀԱ)
«
փակել»
բայի,
իբրև թէ
՚/
Խ՚.Հ
«
փականք»
-
ք–8թ05
«
լեռ»
բառերից
կազմուած
լինէր։
Այնուհետև
յոյն
բառը փոխառութեամբ
ան­
ցել է զանազան
լեզուների,
ինչ, հսլ. սերբ.
1
<11Տ1ՄՅ,
բոլլգար.
և1ւՏԼՄՅ
«
կիրճ»
(8
Շ1>
ՈՇԿ.&
520),
ասոր.
ռ
^
.\.
&
զ31ւտ
՚
ԼՄՁ
«
լեռների
մէջ զարտ
ուղի
անցք
կամ
կիրճ»
(8
ւ–օշ1<61ւՈՅՈՈ,
ԼՇՃ
.
տ^ւ
-
. 323)։
Մեր
բանասէրները
առհասարակ
ըն­
դունել
են
կղեսոլր
իբրև յատուկ
անուն,
Fonds A.R.A.M