ԿԵՂ
570
արիլ
ՍԳր. Ոսկ. մ. ա. 8.
կեղծաւորութիւն
ՍԳր.
անկեղծաւոր ^Հ.
տիմ. ա. 5.
անկեղծիկ
Ոսկ. ա. տիմ։ — նոր
բառեր են
կ եղծ ամ
( ՚
< * կ ե ղ ծ ա ծ ա մ ^ ) , կեղծարար, կեղծմաշկ, ան­
կեղծօրէն, կեղծել
ևն։
—
Կեղծ
բառի
բուն
նր֊
քանակութիւնն
է «ձև»,
ինչպէս
յայտնի
երե­
ւում է
կեղծս ի կեղծս
ասացուածի
մէջ։
Այս
նախնական
նշանա կութիւն
ր պահած է
նոյն
բառի բացասականը՝
տկեղծ
«
տձև,
անձև,
անկազմակերպ»
Ոսկ. եբր. 492
(
Վասն
տկեղծ
հասակի),
մեկնուած
«
գժուարատե֊
սակ կամ թերատեսակ»
Բառ. երեմ. 312.
սխալ գրչութեամբ
էլ
աղեղծ
«
անշնորհք, ան­
վայելուչ»
Առակ. իե. 26 (յն.
ճ՜ՀՕՅյւՕ՝/
«
ան­
կարգ, անպատշաճ»),
Վրք. հց. Ա.4. էմբ.
իմ. Ոսկ. բ. տիմ. 209, հռովմ. 360, Վրք. և
վկ. Ա. 139, որ և «վախկոտ,
անարի»
Մանգ.
217
(
տգեղծ
ի մարտի)։
—
Արմատի
երկ֊
րորգ ձևն է
քսԱդծ,
որ առանձին չէ գործա­
ծուած և կայ միայն
տ
բացասականով,
այս­
պէս՝
տիւեղծ
«
տձև,
անկազմ,
տգեղ»
Ոսկ.
ես. և եբր. Փարպ, «անկատար
տիօք,
տհաս»
Ոսկ. մ. բ. 2.
տխեղծութիւն
Ոսկ. մ ա. 17.
տխեղծանալ
Պիտ.
անտխեղծ
կամ
անտխիղծ
Երգ. ը, վերջ. Նար.
սխալմամբ
գրուած
տհեղծ
Լաստ։ — Սրանց հետ
նոյն է նաև
տկեղտ,
որ մէկ անգամ
գործածուած
է Ոսկ.
պօզ.
Բ. 494 (Մարթի ի
մանկութեանն
զծերութեան
միտս
ունել, որպէս
ծերք ի ծե­
րութեան
խակք
իցեն և
տկեղտ^.—
այս բա֊
ռր Վարդանեան
ՀԱ 1914, 742
սրբագրում
է
տկեղծ,
բայց եթէ ճիշտ է
տկեղտ
ձևր,
կարող է ներկայացնել
աւելի նախնական
մի
ձև,
*
կեղտ
փոխանակ
կեղծ.
հմմտ.
պարծ —
հպարտ
ևն։
ՆՀԲ
«
լծ. ընդ
եղծ,
ղեղծ
կամ
ղեղ
եղծ, ստեղծ»/
Ս. Վ. Պարոնեան,
Արև.
մամ. 1880, 552
եղծ
բառից։
Հիւնք.
եղծանիլ
բայից,
^օՈԽէ ^ Տ Լ
10,
278
համարում
է
ծ
յաւելուածով
կազմուած
կեղ
արմատից, որ գտնում է
կեղա­
կարծ
բառի մէջ (իբր
կ եղծ ա կ արծ )։
8
ս
^ § 6
\\2
32, 51
Հիռլ. <շ<էկ «խորա­
մանկութիւն»,
ն. գաէլ.
06
Յ
1
^
«
կեղծա­
ւորութիւն»
բառերի
հետ։
(
Այս
մեկնու֊
թիւնր
րնդունում
են
8
շ1
՜
Ո61<6ք 166
և
Րօ^Օւ
՜
Ո)՛
7,
447
աւելացնելով
անգսք.
հ^Խ
«
կորութիւն,
ծռութիւն»
և լեհ.
0 2 0 1
§ 3 1 Տ16
«
սողալ,
սպրդիլ»
(
Վհսլ.
ս1§Ձէւ).
հնխ. արմատը
զշ1§.
«
ծռիլ»։
—
Սակայն այս արմատր
պիտի տար
հյ.
*
քեղծ
և ոչ
կեղծ^»
ԲօճտքՏՕՈ,
Հայ.
դր. լեզ. 75, 148 րստ
համա­
րելով արմատր
կեղ,
այս
կեղ
ձևը
նոյն
է դնում
երկու
բառի հետ, իբր = լտ.
եէ՝11սա, (1ս611սա,
Անգրիկեան,
Բազմ.
1907, 448
և 1908, 392--4
նոյն
ընդ
կարծ.
հմմտ. լտ.
0
X6
(10, 0
Ր6Օ
«
կարծել,
անել»։
Նևտոն-խան,
Բազմ. 1908, 163
արաբ.
V
11
Տ,
դան.
\ ՚
Յ
1
Տ Շ Ո ,
գերմ.
քց1տօհ,
լտ.
ք31տԱՏ
հոմանիշների
հետ։
Չօրպա–
ճեան,
անգ՝ 359 պրս.
լյ^~~
Դէյշ
(9),
արաբ. ձձՏ. ՀւՏծՏւ «կեղև»,
լտ.
քՁ1տԱՏ,
անգլ.
ք
Ձ
1
ՏՇ։
Գաբրիէլեան,
Բազմ. 1908, 501
կեղ
«
վէրք»
արմա­
տից։
Թիրեաքեան,
Բազմ.
1908, 504
կարծ
արմատից։
Կեղծ
և
տխեղծ
բառե­
րի յարաբերութիւնր
վերի
ձևով
մեկնեց
Աճառ. ՀԱ 1909, 160, Մ. Ս.
Գաբրիէ֊
լեան,
Բազմ. 1907, 543 դնում է
կ եղ
արմատից,
ո
րից է նաև
կեղեւ,
իբր
կեղԱ-ած։
ԳՒՌ. — Արմատը
պահուած
չէ.
գրականից
վ։ ո խ ա ռո լթեամբ
ունինք
միայն
Վն.
կէղծա–
ւ)որ,
Ջղ.
կեղծավոր,
Մկ.
կէղծաար,
Ախց.
կէղծավօր,
Ալշ. Մ շ.
կէղձավոր,
Ննխ. Պ լ.
Սեբ,
ղէղձավօր,
Սլմ.
կեխծավոր,
Ոզմ.
կեղ–
ծավուր,
Երև.
կէխցավօՐ,
Ղրբ.
կէղծա՚վրէր,
Գոր.
կ՚րղծավօր,
Մրղ.
կէխծավՒր,
Տփ.
կիխծավոլր,
Զթ–
գէղ^ավիւյ,
ղէղձռւվիււ՛,
Շմ.
կէխծօօր։
ՓՈԽ. — Սղերդի
արաբախօս
քրիստոնեա
-
ները
ունին
§9՝ք23\^Օք
«
կեղծաւոր»
(
Բիւր.
1899,
էջ 116),
ԿԵՂՏ, ո
հլ. (յետնաբար
նաև
ի
հլ.) «աղտ,
կեղտ,
անմաքրութիւն»
Ոսկ, մ. բ, 12 և յհ.
ա. 9.«աղտոտ,
կեղտոտ,
անմաքուր»
Բ.
մակ.
զ. 25. Ոսկ.
յհ. ա. 2. որից
կեղտալից
Շնորհ,
յուդ.
կեղտեալ
Անան. զղջ,
կեղտա–
նուն
ԱԲ.
կեղտաշոր
ԱԲ.
չարակեղտ
Յհ. կթ։
ՆՀԲ
«
յն.
՚/–
ք^ւ<;,
7.–
ղճ(օ՚Հ է կեղ և
կեղտ», Ս.Վ. Պարոնեան,
Արև. մամ
Fonds A.R.A.M