569
ք լ է պ
(
<*կհպ).
9.
ՂՐԲ.
քլէվ ք < * ք լ ՛ ֊ ; –
10.
Արբ. Ելդ. Երզ.
քլէֆ ( < * քլ ե ֆ ; .
11.
Սեբ.
ք է –
լէֆ ք<*քելեֆ^.
12.
Տր.
ղա լ ա բ ։—
Այս բո­
լորը կարելի
է
վերածել 4 խումբի, — 1.
կեղն.,
կեղեր, կեղոփ.
2.
քեղԱ, քեղեբ, քեղեփ.
3.
կլեպ.
4.
քլեպ, քլև, քլեֆ, քելեֆ, ղալաբ։
Երբեմն
երկու
ձևերն էլ գործածական
են
միևնոյն
բարբառում,
տարբեր
առումներով,
օր. Սեբ.
գէղէբ
«
ընկուզի կամ ծառի
կեղև)),
քէլէֆ
«
ձոլի
կեղև))։
Բայական
ձևով
ռւնինք
ի
մէջ այլոց՝
Ակն.
ղէղվիլ,
Պրտ.
ղէղբէլ,
Ասլ.
գ է ղ բ է
՝ 1 ,
Սվ.
ղէբէղէլ
(
շրջուած
*
գնղե–
1'
կձևից),
Ալշ.
ք էղբել,
Մշ.
քէղւիել
«
կեղե֊
լել, ստկել,
կեղևր
հանել»։
Նոր բառեր են
կեղուել, կեղևուիլ, կեղեւաոան, կեղվտոլք,
կլպել, անկլպել, կլպաոան, կլպոտել։
Նկա­
տելի
է
որ բառիս
հոմանիշ
խեսեպ
ձևն էլ
ներկայ
բարբառների
մէջ այսքան
զանազան
կերպարանքներ
ստացել
է
և տարակոյս չր֊
կայ՝ որ
խեճեպ և. կեղև,
իրար
վրայ փոխա­
դարձաբար
ազդած և իրար
կերպարանա­
փոխած
են։ Այնոլամենայնիւ
կեղև
և
կլեպ
այնպէս
հեռու են իրարից և այնպէս ան­
վերածելի,
որ անհրաժեշտ
է
ընդունիչ
թէ
սրանք
ասորի
բառի
զանազան
տառադար­
ձութիւնն ե րն են՝ տարբեր
շրջաններում
փո­
խառեալ։
—
Կլևպ
ձևի
վկայութիւնն
ունին
ք
1788
թուից, Կ, Սարաֆեան,
Բանալի գի֊
տոլթ.
Ս. Պետերբ. էջ 68։
ՓՈԽ.-Ր
ստ
Գ, Փառնակ,
Անահիտ
1906,
233
հայերէնից
է
փոխառեալ
ալբան.
1
<6–
՚
եբհ,
որ նշանակում
է
«
պատեան»։
(
Սա֊
կայն րստ
իս
պարզապէս
թրք.
գտԽք,
ռմկ.
խրլըֆ
«
պատեան»
բառն
է.
հայերէնի մէջ
կեղև
կամ
կլեպ՝
«
պատեան»
նշանակու֊
թեամբ
գոյութիւն
չունի)։ — Հայերէն
բառի
հետ
համեմատելի
են սակայն
լա զ.
ղլեպա
«
րնկոյզի
կանաչ
կեղև»,
վրաց.
ղ՚վլեւրա
«
կեղևր
հանել, ստկել, կլպել. 2.
կողոպտել»
քխիլիփա
«
Փգ֊յւոբ՚ե
Ամա պռՏ., աղեղի
պատեան»
թրք.
գտ1ցք
բառից
է
),
որոնք
հա­
ւանաբար
հայերէնի
միջոցով
անցած են
Կ
ո
վկա սեանն
երին։
ԿԵՂԵՔԵԼ
տե ս Կեո,
*
ԿԵՂԹ (ի, ո
հլ. րստ ՆՀԲ, բայց
առանց
վկայութեան)
«
կողով,
ցամ աքեղէնի մի
չափ»
էլ. արիստ. 64. Արիստ, ստոր. Արծր.
հրտր. Պատկ. էջ 219։ (Հին բռ. և Բռ. երեմ,
էջ 152, 160 սխալմամբ
գրում են
կեղթ
«
չափ
ցորենոյ կամ գինւոյ»,
կաղթ
«
շալակ կամ
վաշխ
)»։
= 3ն. աճ%նկՀ
«
կողով»,
7.
Աճ%կ՚.(յ՝ւ
«
կո֊
զովիկ»,
նյն.
7.7.
ճ01ւ «կողով»
բառից,
որից
փոխառեալ
է նաև լտ.
Շ313էհսՏ
«
կողով»։
Նմանութիւնը
աւելի
պայծառ
կերպով
ցոյց
են տալիս
գալա ռա կանն երր
(
ինչ.
կաղաթ
Ակն.,
կաղարթ
Սեբ.,
կալաթ
Արտ, Հմշ. Տր.,
կղաթ
Ք, «կողով»)։
Սրանք յայտնապէս փո­
խառեալ
են յունարէնից,
ինչպէս է նաև լազ.
կալաթի
«
կողով»։
Հին բռ.
կաղթ
ձևր՝ որ իբ­
րև
միջին
եզր է ներկայացնում
կաղաթ
և
կեղթ
հոմանիշների
միջև,
ցոյց է տալիս, որ
այս
վերջինն
էլ նոյն յն, բառի մէկ
ձևափո֊
խութիւնն
է։— Յունարէնից
փոխառեալ
են
դարձեալ
ասոր.
Հ –իձ*Տ>
զ Յ Խ է է ՚ Յ
և վրաց.
^ծյյո-օօ. կալաթա
«
կողով»։
ՆՀԲ
նոյն րնդ
կ ա յթ։ 8 ս § § 6
1
Լ7.
32,
50
իբր բնիկ
հայ կցում է յն.
7
ձճօ$օՀ
բառին, իսկ
կաղաթ
դնում է փոխա­
ռեալ։
Հիւբշ, 353
կաղաթ
դնում է փո­
խառեալ, իսկ
կեղթ
ձևի վրայ չի խօ–
սում։
Տ0հշւէ61օ՝աէ2 8 8
28, 146, 303
և 29, 27 յն. աճօէֆօՀ
«
բաժակ»
և
սանս.
1
օքհւՈՅ–
«
պուտուկ»
բառերի
հետ՝ իբր բնիկ
հայ։
Բ6<36ՐՏ6Ո,
Հայ. գր
լեզ. 77թէ՛
կեղթ
և թէ
կաղաթ
դնում է
յունարէնից
փոխառեալ,
որ
րնդոլնոլմ
է նաև
ՑօւտՅշգ 396։ Բօէտքտտօո
րԼ2
47,
266
մերժում
է դնել
կեղթ
փոխառու­
թիւն (որովհետև
միևնոյն
բառից
երկ*1Լ
ձև չի րնդունում
ծագած) և կցում է լտ.
§1օհսՏ
«
գունդ»,
գւռ. շվեդ.
1
ա1թ
«
հաստ
մարդ» ևն
բառերին։
ԿԵՂԾ
«
շինծու,
ձևացեալ,
սուտ»,
առան­
ձին չէ գործածուած
հին լեզուի
մէջ,
բայց
արդի
գրականում
շատ է գործածական, ո–
րից են
կեղծս ի կեղծս
«
պէսպէս
սուտ
կեր­
պարանքներով»
Եզն,
կեղծիք
«
կեղծաւորու­
թիւն, պատրանք,
խաբէութիւն»
Եզն, Ոսկ,
մ. ա. 6. և յհ. ա. 1.
կեղծաւոր
ՍԳր, Վեցօր.
կեղծաւորակից
Ոսկ. մտթ. և գաղ.
կեղծա–
Fonds A.R.A.M