53
Ե Ր Թ
նշանակութիւնը
ձևացած է քրիստոնէութեան
ժամանակ՝ թարգմանաբար
յունարէնից, ուր
ունինք նոյնպէս
ՈթՏօնսՀՏ^նՀ
«
ծերագոյն.
2.
քահանայ»
(
^6ւ11
6
է, 1 ^ . ՇՈէ.
1896,
էշ
423),
որից ֆրանս.
թ1՜6էւ՜6
«
քահանայ», և
կամ ասորերէնից՝ ուր ունինք
^ – յ ֊
զ Յ Տ
«
ծե­
րանալ»
և
գ Ձ Տ Ձ
«
քահանայ», ,
ա ա
,
Դ
-
Տ1ՏՅ
«
ծերագոյն. 2, քահանայ»,
որից էլ
թրք՛
լ * ^ – " * *
^651Տ
«
տէրտէր», հմմտ. նաև
արաբ.
ՀՀ֊ձ
Տ Յ ՚ ^ Ճ
«
ծեր. 2. մահմետական
կրօնաւոր, շէյխ». նոյնպէս նաև վրաց.
է>՝ց(3^–
եօ իաւցեսի
«
մեծ կամ երէց. 2. քահանայ»
(
Մառ, աԱ,
1914, 361),֊
Հիւբշ.
444,
Առաջին անգամ
Տ Ժ Մ
6
Ճ Շ 1 ՚ , 1Ո6Տ.
47
դնում է յն.
էՏօտս;
«
սրբազան,
երէց,
քահանայ»
բառից փոխառեալ։
Նոյն բա­
ռի հետ են կցում նաև ՆՀԲ,
ԲտէշՈՈ.
23
և
Հիւնք։֊Լււ
Տ
.
Խտ.
Տէսճ. §
722
չի
րնդունում այս մեկնութիւնր,
առարկելով
թէ
յոլն Ծ արմատական
չէ։ Ուղիղ մեկ­
նութիւնը տուաւ նախ
8
ս § § 6 , 8 է ւ ՜ § .
12,
որ ընդունեցին
83
քէՈ0101Ո36, ՏէԱ(1ւ6Ո,
11 8,
39, 52,
ա11
6
ք. տ ա ,
5, 267
^6ւ1–
Խէ, 1^ՏԼ,
8, 296
ևն։֊–
յ
6
ՈՏ6Ո
գտնում է
հաթ.
ւ՜ցշտ
ձևը, որ ուզում է կապե;
երէէյ
բառի հետ, եթէ չէ «հովիւ», վերջին պա­
րագային
նոյնանում է
արածել
բառի
հետ։ Գաղտնճեան, Բիւրակն, 1899, 313
և Արևել, մամուլ, 1902, 75
ե
յաւելուա­
ծով արար.
Հ
յ.\)
1"31
Տ
«
գլխաւոր»
բառի
Հետ։ Բիւրակն, անդ, խմբ. ծան. 2 հա­
մեմատում է յն.
եաս
Ր) բառի հետ։
ԳԻՌ. — Ոզմ.
յԷւ՝Էց
«
նորրնծայ
քահանայ»,
Ալշ. Մկ. Մշ. Տփ.
էրէց
(
Տփ.յոգ.
իւփցնիր),
Հմշ.
էրէց,
սեռ.
իւփցոլ,
Զթ– ԻԿ՛
\՝
ձԿ
։
–
Նոր բառեր են՝
երէցկին
(
Ախց. Կր.
իրիցկին,
Զթ.
իւփցցփն,
Ակն. Ասլ. Խրբ. Պլ. Ռ. Սեբ.
իրիսգին,
Աչ.
իրիցղ՚ին,
Ագլ.
ըրցւո՚կի
ս
).
ե
՜
րեցփոիյ, երէցփոխան, տաներէց
(
Ախց.
տա–
հէրէց,
Պլ. Սեբ.
դանէրէցի, երիցանուկ, երի–
ցատուն, երիցացու։–
Սրանցից
երէցկին՝
նոր
առումով նշանակում է տեղ տեղ
«
րնկոյդի
ամբողջական
միջուկ», այս բառն
ունին նաև
էնկիւրիի թրքախօս
հայերը՝
1
Ո Տ § ա
ձևով և
կրկին
նշանակութեամբ։
ՓՈԽ
Քրդ.
լ / * – ^ ՝ ֊ 1 Ո Տ ;
ՒԱՈՏ
կամ
^ Օ յ ^ . » հք1;՚1տ
«
քահանայ»
(
մստէւ).
իսկ Ս.
Գրքի ՔՐԴ– թարգմանութեան
մէջ գրուած է
ուղղակի
երէց.
ինչ. Գծ. ժա. 30՝ ժր երէցան֊
ոա պը քիյանտոնէ
(
առաքեալ
առ երի­
ցուն
սն)։
+ ԵՐԹ,
ի
հլ. «գնացք, երթալր» Ոսկ. մ. բ.
1,
որից՝
երթալ
ՍԳր. կամ
երթանալ 9՛.
թագ.
ժդ. 9. բ. մակ. թ. 25. Մծբ. Եփր. ել. էջ 183,
թգ. էջ 401 և աւետ. 282,303.
երթևեկ
ՍԳր.
Վեցօր. Ոսկ. մտթ. բ. 2,
երթող
«
գնացող»
Դատ. ի. 10,
երթևեկս աոնել
Բուղ. դ. 14, 54,
երթևեկել
Եզն.,
երթումն
Նար.
ողջերթ
(
նոր
գրականում),
սերմներթոլթիւն
Վրգն. Ղևտ.
Կանոն.
—
երթալ
բայը ցոյց է տալիս նաև հե–
տըզհետէ յաւելում,
ինչ. «Օր ըստ օրե երթաս
և դժգոլնիս» (աշխ. երթալով կդժգունիս կամ
քանի կերթաս
կդժգունիս)
Եփր.թգ. 398,
«
Տունն
Դալթի երթայր և զօրանայր և տունն
Սաւուղայ երթայր և տկարանա յր»
Բ. թագ. գ.
1,
նոյն ոճը կայ նաև պրս.
<*--՝*) Րձքէ––
1՜3
ւէո
կամ թրք.
§ ւ է ճ ւ ե յ ՚ 6
«
գնալով, երթալով,
կամ
հետզհետէ»։
–
Բնիկ
հայ բառ հնխ.
61՜
էհ
արմատից,
այս արմատի
61՜(1
հ–
ձևն է ցոյց տալիս
յն.
կյյգդ.՛. «գալ», որ րստ
ա Յ( ± 6 է ՜ Ո Ձ§ 6 1 , 06Ո-
ՈԱՈ§Տ§6Տ612,
3,
ներկայացնում
է
հնագոյն
|&0–3«0–յւ>Տ1
ձևր. (սակայն
՝
Դ1ձ\ձ–, 547 և
ՑՕւՏՅՕզ,
287
չեն ընդունում և նախաձևը հա­
մարում են
*1
ք)–37
.
օ–|յւօ»
֊
սանս.
յձ-հճէք
«
հանդիպիլ,
հասնիլ», պրս.ձ~՝\
1՜
ՅՏՅ(1
«
հասնիլ»).
յն. կ/գԱՀ
բառր
Բօ1<ՕՈ1>՚,
1,
137
դնում է
Շւ՜-տէ՚Օ
նախաձևից,որ
էհնխ.ՇՀ–
«
շարժիլ»
արմատից՝
տե՚Օ
ներկայաձևով։
Յոյն բառի վրայ առանձին մի յօդուած
ունի
յ^6ւ116է,
23, 249 — 258 (
հայերէնի
վրայ
յատկաս/էս էջ 255), ուր պահելով և հաս­
տատելով
երթ =
պ՜ԼկգԱԼ
կապակցութիւնը,
յոյն բառը մեկնում է կ–՜՝Լ՚–\Յ.Ա1 կազմուած
՝
Լ
աճականով, բայց ոչ թէ
61՜–
«
նետուիլ» ար­
մատից, այլ ՏՇ1՝–«երթալ,
շարժիլ»,
որից
նաև
ՏՕ՜օ.
որ «գնալ» նշանակութեամբ
ունի
արդեն Հոմերոս։
Հմմտ. նաև ալբան.
61՚8
Յ
«
եկայ», որ փոխառեալ
V I I I ՛
«
դալ» բայի կա­
տարեալն
է։—Հի-բշ.
1
Բ, ճոշ.
10, 47։
Fonds A.R.A.M