ԿԱՐ
555
նակ առն միոջ չարագործի
և
մահապարտի՝
կապելոյ ի բանտս
արքունի,
այնպէս
շուրջ
զնոքօք
զսրահսն
փակեալս և կարկեալս
հ
ամրացուցեալս
պահեն
քուրմքն
իւրեանց՝
նգօք և փակոցօք և դռնաւիակօք»։
Այս ա~
ռաջին
ընդհանուր
իմաստից
բխում է
մաս֊
նաւոր և աւելի գործածական
նշանակութիւ­
նը՝ «րերանր
փակել»,
այն է՝
«
պապանձեց­
նել» Ես. ծբ.
15.
Ոսկ. մ. ա.
15, 16.
Կոչ. ո֊
րից
կարկիլ
«
պապանձիլ»
ՍԳր. Կոչ.
254.
Եւս. պտմ. Եփր.ծն. «յաջորդութեա՛ն
կարգր
դադարիլ,
սպառիլ»
Ելս.
պտմ. էջ
34
(
տպ.
կրկեցաւ^). կաւ՝կեցուցանել
«
պապանձեցնել»
Ոսկ. բ, կոր, «ալիքն երի յուզմունքը
դադա­
րեցնել»
Մծբ. «արեան
հոսումր
կանգնեց­
նել» Եփր, համար.
78։
Տէրվ. Նախալ.
78
հնխ.
§ՁՐ
«
մօտեց­
նել,
դիզել. Ժողովել,
ամփոփել,
կուտել»
արմատից է դնում
սանս. ^111՝ «ժողո­
վուիլ»,
§1՜ա՜ՈՅ
«
Ժողով»,
յն.
ձ
"(–1
՚
րօ>
«
ժո­
ղովել»,
ձքՕք<0է
«
ժողով»,
հյ.
կար, կա­
րուակ, կարել, կարկել, կարկամ<* կակ–
րսւմ, կարկառել, կարկառ,
գուցէ նաև եր–
կար <կհր–կսւր կամ կրսւր
և
երկայն
<կրանի։—
Հիւնք.
կարկեհան
բառից։
՛
ԿԱՐԿԵՀԱՆ (ի-ա
հլ. ըստ ՆՀԲ, բայց կայ
միայն
սեռ՛ի)
«
հրագոյն
պատուական
մի
քար է» ՍԳր. Նչ. եզեկ. Նար. որից
կարկե­
հանեայ
Ոսկ. ես։ — Ուրիշ
վկայութիւն
չկայ։
–
Արշակոլնեան
պհլ.
*1
<Ձ1՜
Ր։Ձ
8
Ձ
Ո
ձևից
փոխառե՛ալ։
Այս բառր թէև չէ աւանդուած,
բայց հաստատւում
է մի կողմից
հայերենի
և միւս
կողմից արաբ. յձ.ք յՀ՛\տ.ձ1՝ճձՀ\ձ
«
հը֊
րագո
յ ն մի ակն»,
ՀյգՀ՛
յ Հ ՛
1
<Ձէ՚1<ՁսՁՈ,
Օ֊ՀՏ՜^Տ՜
1
<Ձ1՚1<–հՁՈ
«
մեղեսիկ»
բառերի
միջոցով,
որոնք
նոյնպէս
նրանից են փոխա֊
ռեալ։ Ըստ
Լցսքշք,
որ բառիս ծագման
վր
ա
յ
ունի մի առանձին
յօդուած
(
^ Տ Լ 22, 4 3 –
46),
այս քարի
հայրենիքն
է Ցեյլոն
կղզին,
որով և բոլորի
աղբիւրն է սանս.
Օք, շ ք , ՚ ր | ^
րէՅքեշէՁՈՁ,
որից յառաջացել
են պրակրիտ
1
օ1<1<61՜ՁՁ,
թիբեթ և մոնգոլ.
ՃԸՃՇ
ՀՄ. Շատ
հին ժամանակ
բառր
անցել է
Պարսկաստան
և աոլել արշակունեան
*1
<31՚1<
Յ
Յ
Յ
Ո
ձևր։ Սրա­
նից պէտք է բաժանել
յն.
) ( 0 1 / ֊ * 7
յ
–
Ա ^
(
գոր­
ծածուած է
Ց
՛
այտ, իա.
19,
որ մեր
թարգմա­
նութեան մէջ եղել է
պղնձագոյն,
ծագում է
Բիւթանիոյ
Քաղկեդոն
քաղաքի
անունից) և
՜/.
ԾՀ/՚/^օե՝1՝.0՞յ
,
որ Կ արքեդոնի
անունից է
ծագում։
Վերջին
յոյն
բառից է ծագում ա–
սոր.
) -
յ-9
զա
-
^ք Տ ՈՅ,
թեր՛ևս և հր.
| Ո Ձ ք Լ Յ
1
<Ձ1՜
Ր
։
Ճ0Ո։
Նոյն
յունարէն ձե֊
ւերից են ծագում նաև լտ.
Շ Ձ
՚
օ հ շ մ օ Ո ա Տ
ն
ՇՅ
-
Օհշճօոատ։
Կարկեհանր մեծ
րնդունելու–
թիւն
չգտնելով՝
վաճառականութեան
մէջ
փնտռուած
առարկայ
չդարձաւ։ Այս քարը
անծանօթ է Չինացոց.
իբրև գրական փո­
խառութի՛ւն է յիշւում
թիբեթերէնի
և
մոնղո–
լերէնի
մէջ, և միայն
հայերէնն ու արա­
բերէնն են, որ նրա յիշատակը
պահում
ենէ—Հիւբշ.
167, 512,
ՀՀԲ և ՆՀԲ (որից նաև Հիւնք.)
մեկ­
նում են
կրակահան,
իբր
համեմատու­
թեամբ
հոմանիշ
կ այծ
և յն.
0–*#
ք&5
ձե~
ւերի։
Առաջին
անգամ
ուղիղ
մեկնու­
թիւնը տուաւ Գէորգ Դպիր, Գիրք մեծա­
գին և պատուական
ականց,
Պօլիս
1807,
էջ 255, որ համեմատում
է արաբ.
կէրկէհէն
ձևի հետ։
Նոյնը
յետոյ Պա՚տկ.
յ1,բՁՐ0Ա6Տ.
աւսա,
Էջ 72 և աւելի յե­
տոյ
Լ
Ձ § .
Խտ.
Տէսճ.
§ 1129։
Վերի
ձևով
Հիւբշ.
ԲշքՏ. Տէսճ.
Էշ 199,
ԿԱՐԿԻԿԱՆ
տե՛ս
Կարկինոս։
ԿԱՐԿԻՆ
տե՛ս
Կարակին։
"
ԿԱՐԿԻՆՈՍ (ի-ա
հլ. րստ ՆՀԲ, բայց ա–
ոան՚ց
վկայութեան)
«
խեցգետին
(
անասու­
նը)»
Վեցօր.
143.
Նեմես. բն. Էջ 30.
«
խոլ–
խեցգետնի,
քաղցկեղ
հիւանդութիւնը»
Լմբ,
Յայսմ. — վերջին
իմաստով
ունինք
սխալ
գրչութեամբ
կարկիկան
Յայսմ. դեկտ.
16
(
Կին
մի վիրաւորեալ
ի ստինսն,
զոր կար­
կիկան
(
այլ ձ.
կարիկան^
կոչեն)։
֊
Յ ն .
ՀօխԽւՀ
«
խեցգետին,
խեչավւառ.
2.
քաղցկեղ
հիլանղութիւնր»,
որից փոխա­
ռեալ եննաև ասոր. սՕէՏ ո՛՛ր
*
յ)
գՅքզ7ոԱՏ
(
տ. Մառ
3 8 0
13 , 32),
վրաց.
յ ծ ծ յօ Տ է ո
կարկինո։ —
Հիւբշ.
355։
Ուղիղ
մեկնեցին
նախ ՀՀԲ և ՆՀԲ,
+ ԿԱՐԿՈԻՏ, ի
հյ. «կարկուտ»
ՍԳր. Մծբ.
որից
կարկտեայ
Ոսկ. երբ.
կարկտաբեր
Եփր. պհ.
կարկտախառն
Եղիշ. յես. Շիր.
կարկտածեծ
Վստկ. Էջ 116.
կարկտածու
Fonds A.R.A.M