ԿԱՐ
֊
Լտ.
ՇՁ1՚ձւՈ31ւՏ
«
ծիրանաւոր»,
ֆրանս.
<ձ2ւ\՝ճ\ոճ\, բիւզ՛
յն.
*
տփ§ւ*^10<;, *0թ8^ձ>.է<;.
ծագում է լտ. ^Ձ^ձօ «ծխնի»
բառից,
բուն
նշանակում
է «ծխնու
վերաբերեալ»,
երկրորդաբար՝
«
գլխաւոր»,
որից էլ անցել է
«
ծիրանաւոր»
նշանակութեան։
ԿԱՐԵՆԴ.ԱՅ
կամ
ԿԱՆԵՆԶԱՅ
«
աթոռք», ու֊
նի միայն Բառ. երեմ, էջ 158։
+ ԿԱՐԹ, ի
հլ. «ձուկ
որսալու
ճանկ»
ՍԳր.
«
թռչունների
ոտքի
վրայի
ճանկր,
բիտ»
Ղևտ. ժա. 21. «ոտքի
ջղերր, ոտք,
սրունք»
նիւս. երգ. ճառրնտ.
Եփր. աւետ. 318.
«
ոտք» Ոսկ. ա. կոր. «մեծ գամ» Մագ. թղ.
59. «
փխբ. որոգայթ,
մարդ խաբող
հրապու­
րանք» Եփր. հռ. 30 (չունի
նՀԲ). ոճով աս֊
ւում է
կ ա ր թ ա ր կ ա ն ե լ
Ոսկ. փիլ. 483.
որից
կ ա Ր թ ա կ ո տ ո ր
«
ջղակոտոր,
ջարդուփշուր»
ՍԳր.
կ ա ր թ ա բ ա ր
«
կարթի
պէս»
Փիլ. լիւս.
կ ա ր թ ա ն ա ր ե ա լ
«
ոտքերր
կոտրտած» ՍԳր.
կ ա ր թ ա ձ ո ւ կ ն
Շիր.
կ ա ր թ ա ս յ ա ն
«
սռնապան,
պաճիճ»
Մխ. դտ. էջ 264.
կ ա ր թ ե լ
«
կարթով
բռնել, թակարդը
ձգել» Ոսկ. ղկ. Փիլ. Լաստ,
«
ճամբան
շեղել, մէկ կողմ
ծռիլ
երթալ»
Բ.
մակ.
ժբ. 10. Փարպ. (ըստ նորայր,
Հայկ,
բառաք. էջ 60 այսպէս է ուղղել նաև Բուղ,
դ. 24
կ ա թ ե լ
բառը, որ ուրիշները
«
կողմ»
էին թարգմանում).
կ ա ր թ ը ն կ է ց
«
ձկնորս»
Ես. ժթ. 8։ Արմատի
առաջին և
հիմնական
իմաստն է
«
կեռ»։
֊
Բնիկ
հայ բառ՝
հնխ.
^
2
քթէ1
ձևից՝ բ ֊ ի
անկումով
և
\ ֊
ի սովորական
թաւացում
ով
չառաջացած,
հնխ.
§
2
յբէ1– <§
2
քեէ1–
յառա­
ջացած է հնխ.
§
2
քե–
«
ծռել»
արմատից՝
–
է)
մասնիկով,
պարզ
արմ ատ ր երևան է գալիս
սլալ և գերմանական
լեզուների
մէջ՝
§
2
6
քԷ)–
(
քԿշհ֊)
ձևով. հմմտ. հսլ.
§1՜նես
«
կռնակ»,
§1՜նեօ–ՈՕՏԱ
«
կորաքիթ»,
ռուս.
1՝
Օթ6«7ե
«
ծը֊
ոել»,
1՝
օբ6է>
«
կուզ, սապատ,
ուռուցք,
կրռ–
նակ»,
նսլ.
§քԷ)Ձ
«
խորշոմ,
ծալք,
կնճիռ,
կուզ»,
լիթ.
§31՜եՅՈՅ, §31՝եւՈՅ
«
գռուզ մա­
զեր»,
իռլ.
§61՜եՅՇհ
«
խորշոմ եալ»,
նիսլ.
1
<01՚թՅ
«
ծալք,
կնճիռ»,
հբգ.
Օւ՜ՄՅթքօ
«
կարթ,
կեռ,
մագիլ, ճանկ» և թերևս նաև հիռլ.
§ Յ Մ ք
«
սրունքի
ոսկորը»։
նոյն արմատի
ռնգային
ձևից են հբգ.
1
Մ31Ոբք
«
կորացած, կեռ, ջղա­
ձգութիւն»,
նբգ. Խ&Ու1բՇ «գռան
կեռը»,
լեհ.
550
ԿԱՐ
§էդնձ
«
բարձրութիւն,
բլուր» ևն
(՚861՜
Ո61<61՜
369, 355,
^3՝1(Խ 332,
ԲօԽոյյ
I,
596)։
յ՜ԱՏէւ, 26ոճտբ.
80
զնդ.
1
է 3 1 ՚ 0 է Յ
«
դա­
նակ» բառի հետ կասկածով։
Տէրվ. նա֊
խալ. 70
Ո Րթ, ի յ ր ս ի թ ,
լտ.
(
ՄՅէշՏ
«
հիւ­
սուածք»,
յն. ՝ձ6.(,~3.ճօՀ «որթ,
կողով»,
սանս.
1\31՜
է–
«
հիւսել»
ձևերի հետ՝ հնխ.
1
<ՁՐէ
«
հիւսել»
արմատից։
Հիւնք.
թ ա ­
կ ա ր դ
բառից։
Տշհշք
ւ
6
ւՕաէ2
8 8 28,
303
և
29, 29
լտ.
Շ Յ Ր
Ճ
Օ
«
ծխնի»
բառի
հետ։ Սրա արմատն է հնխ.
Տզ61՜3է1
«
դառնալով
շարժիլ,
ճօճիլ», որ չի կա­
րող տալ հայ.
կ ա ր թ ,
ուստի
մերժելով՝
ուղիղ
մեկնութիւնն
է տալիս
Լւճ6ո,
ճոՈ.
Տէսճ.
էջ 36—37
(
նոյնր
կրկնում
է \ՎՅւ\ձշ 131 և 332),
ԳԻՌ.––Ոզմ.
կ ա ր թ
«
ձկան
կարթ»։
ՓՈԽ. — Վրաց.
յ*<ոօ5օ
կ ա ր թ ի , յ;><5>1>0
կ ա ր ս ի
«
ջիղ, երակ,
սրունքի գէր մասր, ո֊
լոք»,
ետյ4(օօ)«յյտ1՞օ ս ա կ ա ր թ ո ւ լ ի
«
ծնկակապ»։
ԿԱՐԺ
«
թելի
փաթոյթ»,
յիշում են
միայն
ՀՀԲ, ԱԲ և ՋԲ. որից
կ ա ր ժ ա ռ ,
«
ձ&՝յ\ճօ\Հ».
երկուսն էլ միջին
հյ. բառ (տե՛ս
նորայր,
Բռ. ֆր. 395
ա
և 433 բ)։
Թիրեաքեան,
Արիահայ
բռ. էջ205
պրս.
յ ք
§32,
որից
արաբացեալ
յ յ
գ32
«
վատ
տեսակի
մետաքս»
(
որ սա­
կայն թէ՛ ձևով և թէ
նշանակութեամբ
տարբեր է մեր
բառից)։
ԳԻՌ.–Ալշ. Ախց. Երև. Մկ. Մշ. Մրղ. Ոզմ.
Վն. Տփ. Կր. Սլմ.
կ ա ժ ,
Ակն. Խրբ. Հմշ. Ննխ.
Սեբ. Սվեդ.
գ ա ժ ,
Զթ–
դո՜ւժ,
Տիգ.
դաջ,
որից
կ ա ր ժ ա ռ , կ ա ր ժ ե լ , կ ա ժ ս լ ա ն ի ր
«
թելպանիր»
(
ննխ.
գ ա ժ - բ է ն ի ր ,
գի֊ղերը՝
դ ա ր - բ ՚ ա ն ի ր ,
անկախ
կ ա ժ , կ ա ր ժ
բառի
չգոյութեան
պատ֊
ճառալ՝
չփոթուած
կ ա ր ն
ձևի հետ),
կ ա ժ մ ա ն
Ղրբ. «վտիտ,
նիհար»։
նոյն է նաև
կ ա ն
Խն. «մանածի
թելերր»,
որից
կ ա ս ր ա ր
«
մա֊
նածի
թելերր
պատրաստելու
գործիք»։
ՓՈԽ. — Կապադովկ. յն.
1
օ5ւ Ո1323
«
մի
տեսակ
պ՛անիր»
Ւ^31՚օ1ւճ6Տ,
Օ0ք*ք>. 172.
—
հեղինակր
ի զուր է ճգնում
մեկնել այս
բառր
լտ.
ՕՅՏՇԱՏ
«
պանիր» և հյ.
կ ա շ ի ,
թրք.
գճ^Յէ։
«
փոկ»
ևն բառերով,
պատճառաբանե­
լով թէ հին ժամանակ
այս պանիրը
կաշիէ
Fonds A.R.A.M