ԵՐԵ
1
Տ
ԵՐԵ
սոլն,
Տփ.
յարասուն, յա ա ո ւն,
Հւր.
յա ա ա ն,
Խրբ.
ա յս ո ւն ,
Սեբ.
ա յս ո ւն , յարսուն,
Ակն.
էոսիւն,
Ասլ.
ե՝ոսիւն,—
արագ
համարելու
միչոցին Երև. Ախց. Արբ. համառօտելով գոր­
ծածում են
ե ո > յ է ո ։
+ ԵՐԵՐ
«
տատանում,
շարժում)) Երեմ. գ.
24.
Սիր. իզ. 10 (երկուսն
էլ ներգ.
յերեւփ
ձևով), «երերեալ, տատանեալ»
Մծբ. Եփր.
ծն.,
երերիլ
Ծն. գ. 12, 14, Եփր. ծն.,
երե­
ւումն
Ագաթ. Եփր. ծն.,
երերագին
Փարպ.,
երերուն
Մծբ. սխալմամբ
գրուած է
երր
Լմբ,
սղ. և իմ,։
=Բնիկ
հայ բառ՝ կրկնուած
եր
արմատից,
որ պարզական
ձևի տակ
պահուած է գւռ.
երկծալ
և
երուերտալ
հոմ անիշների
մէջ։ Հնխ.
պարզ արմատն է էօ.1՛–, որպահուած է մի֊
այն սանս.
լ\Հ<*\
է Յ ^ Յ
«
վ
ա
խից
դողա­
լով» բառի
մէջ։ Այնուհետև էշէ– պարզական
արմատբ
զանազան աճականներով
աճելով՝
դարձել Է էՇՀՇՏ,
է6ք611Ն էՇՐՇթ
և կրճատ էքՀՏ,
էւ՜6ՈՆ էՐ6թ
ևն։ Այս ձևերից
յառա֊անում
են
հետևեալ բառերր՝
—
1.
էէՇՏ– ձևից՝ սանս.
էէ՜Յ–
Տ3է1
«
դողալ»,
էՐՅՏէՅՏ
«
դողդոջուն»,
զնդ.
էՅՐՅ–
ՏՅւէւ
«
վախենալ»,
է31՜տէՅՈ
«
վախկոտ», հպրս
1
ճՀՏ2ւ\կ «վախենալ»,
պհլ.
էՅքՏ1էՅՈ,
պր".
0
^ – ~ > ՚ – էՅքՏ1ձՅՈ,
քրղ. էձՀՏա, աֆղան.
է31՜Ււ6–
ձՏւ\, օսս.
է՚ՅւՏԱՈ,
բելուճ.
է1՜ԱՏՅ§
«
վախենալ»
(
Ւ^Օա, §
384),
յն. ՀօԽ «վախենալ,
դողալ,
սոսկալ»,
ւ
՚
ւտթծտ
՚
ւ»
«
վախեց»,
"՜
ղԴՕՀ^ էթ՜կբտ՝*
«
վախկոտ»,
Օէէ՚յՏՅէօ;
«
անվախ», լտ.
է61՜ք60
«
վախեցնել»,
էշՈ՚Օք
«
սարսափ»,
միռլ.
էՅՐ–
ՀՏԼՇհ «վախկոտ»,
հսլ.
է1՜քՏք
«
ցնցել»,
է1§ՏՁ
ՏՇ
«
դողալ,
ցնցուիլ»,
ռուս.
1
թ Ո Շ™
«
ցնցել,
տատանել, երերացնել,
շարժել»,
1՝
բՅՇ6
«
եա
«
երերալ»,
ւ բ
^ Շ
՚
ե
«
շարժ, երկրաշարժ,
մրր–
րիկ, փոթորիկ, երկչոտ, վախկոտ»,
դյՇէՈե
«
վախենալ»,
սերբ.
էէԱՏ
«
երկրաշարժ»,
լիթ֊
էՈՏ2Ա
«
դողալ», լեթթ.
է ո Տ Յ Տ
«
դող»,
էՈՏ§է
«
դողալ, երերալ».
—
2.
էքՇա–
ձևից՝ յն. ֊Օգ<ձ
«
դողալ»,
1
թօւյւՏէ\ւ
«
դողալ»,
՜0.
թ\ւՕՅՕԱ։ «սար­
սափեցնել»,
էթօյյ
.05
«
դող»,
(*1
թՏ
|է0է<;
«
ան֊
շարժ, հանդարտ, կամաց»,
օււօտլոյւ;
«
ան­
դորր, խաղաղ»,
1(3՚
յյւՏՀ)0հ
«
վախից
դողա­
ցող, սոսկալի», լտ.
1
x61110
«
դողալ»,
էՐ6Ո10ք
«
դող»,
էքՇ1ՈԱ1սՏ
«
դողդոջ»,
լիթ.
էոաԱ,
էՐ1–
Ո13Ա, էոաէւ
«
ցրտից դողալ»,
լեթթ.
էք6Ո1յԱ,
էքՇաէ
«
հալածել, վւախցնել»,
էքՅՄ1Տ
«
վախկոտ
(
ձի)»,
գոթ.
9
ք31ՈՏէ61
«
մորեխ»,
հ. սաքս.
ւ հ ո ա ա Յ Ո
«
ցատկել»,
ալբան.
էք61Ոբ, 1X6111
«
վախենալ»,
ոլկր. էէձՈ1\՚ւկ
«
երերալ, դո­
ղալ»
3.
կշբ–
ձևից՝
հսլ.
էք6թշէՅէ1
«
դողալ»,
լտ.
Կշֆւձօ
«
վախից և կամ
աճապարանքից
աստին
անդին երթալ դալ,
արտորալ»,
էք6բւճԱՏ
«
վախէն ու աճա­
պարանքէն արտորացող, անհանգիստ»,
ֆը֊
րանս.
ա Ա տ բւՕ Տ
«
աներկիւղ»,
հսաքս.
էհքՅ •
ԵՕՈ
«
վեր վեր ցատկռտել»,
լիթ.
էՐ6թէ1
«
ու–
րախութիւնից
ոտքերը դետին զարնել», ռուս.
1՝
ՕթՕՈ61ե
«
շփոթուիլ, վախենալ»,
ք Օ բ Օ Ո ա ե
«
շտապեցնել»,
յՕթՕ Ո ւ ա Տ
«
վախկոտ, շտա­
պող» ևն (Գ1&\ձշ,
7 7 6 , 7 8 9 ,
8 0 1
Տ Յ Շ § ,
էջ 980,
982, 943, 984,
1
քՅսէո13ՈՈ. 329, Բօ1
<ՕքՈ>\
1,
7 6 0 ,
ճաօսէ–^շւ116է
ա1) –.–֊Հայերէն
Լ Ր –
ծագում է
էք6Տ–
ձևից և նրա հետ ունի ճիշտ
ա յն ձայնական
փոխյարաբերոլթիւնր,
ինչ
որ
երեք
Վհնխ.
էյ-շւշտ––
Տէրվ. նախալ. 103 գոթ.
ք6ՄՅՈ,
սանս.
1
Շ
1
Յ^Յ
ձևերի հետ՝
հնխ.
Ո
«
երերալ»
արմատից։
8
ս § ^ 6 ,
Տէր^.
13
մերժում է
գոթ. ւՇ՚ՈՕՈ «դողալ»,
ք 6Մ0
«
դող» ձևե­
րը և տալիս է ուղիղ մեկնութիւնը՝
իբր
հնխ.
էէ6Տ
արմատից,
միայն թէ նախա֊
ձևր գնում է
*
էէ6ՏՈ
և ո՛չ թէ կրկնուած
էք6Տ
արմատից։
Հիւբշ. 443 անապահով
է համարում այս մեկնութիւնը, որով­
հետև հայ բառի արմատն է
եւ՝։—
Հիւնք.
61
X0
«
թափառիլ»
բայից։
Բ Յ է ա ե Յ Ո ^ ,
ՀԱ, 1908, 85 հնխ.
բ61––
«
զարնել» ար­
մատից, որի ժառանգները
տե՛ս
ոար-յ
ՒՀՅՐՏէ,
Յուշարձան, 406 սումեր. Ու «եր­
կու», 427 ալթայ.
էւո1
«
դողալ»։
ԳԻՌ.֊Ախց. Խրբ. Մկ. Մշ. Ննխ. Պլ. Ռ. Սչ.
ԷրԷրալ,
Տիգ.
էրէրալ,
Ակն.
Սեբ.
էրրրալ,
Ասլ.
է րը ա ղ ,
Տփ.
ե ր է րմ ա ՚նի գալ,
Զթ–
իւ՝ս=–
ւ ոլ, իյալօլ,
Հճ.
իյայօլ,
Սլմ.
էօրէօրալ։
նոր
բառեր են՝
երերմանի
«
թշուառ»,
երերտկա՛,,
երերցնել, երկծալ
(
Վն.),
երուերտալ
(
Զթ՛)
«
երերալ,
շարժիլ»։ — Վերջին
երկուսր կազ­
մուած են անկախաբար՝
եր
պարզական ար­
մատից՝ նոր
մասնիկներով։
Fonds A.R.A.M