ԿԱՆ
513
ԿԱՆ
Պատւմ. տարազի
426),
նոյն բառն է
կանդիւ
(
այլ
ձ.
կանդիդ
«
զանազան
խոտերից
հիւ­
սուած պսակ՝
որ
տակառի
բերանն
են անց­
կացնում, որպէսզի
գինին
եռալու ժամա­
նակ դուրս չթափուի» Վստկ, 94։
ՆՀԲ լծ,
անիւ։
ԳԻՌ.— Ալշ. Մշ.
կանդրիվ,
Ախք.
կանոիվ
գկեչի կամ հացի ծառի փայտէ
շինուած
ձևով օղակ՝
որ
արօրի
ծայրն
են անցկաց­
նում և նրա վրայից փոկով արօրը լուծին են
միա՛ցնում»,
նոյնը ն՛աև
կանդրև.
Բբ.
Ղրբ.
կանդրիկ
Վն.
կանդրիւ
Բլ. Խտջ.
կանրեղ
Բիլթ,
կոնդակ
Ղզ՛
Երև.
Ղրբ–՛
"
ԿԱՆԵՓ (ի
հլ.ըստ ՆՀԲ, բայց առանց
վկայութեան)
«
կտաւի
բոյսը». հնագոյն ձևն
է բառիս,
որ
արդի գրականի
էլ ըն
դո
լնածն
է. որից
կանեփի
«
կանեփեայ
հաստ
ձորձ»
Յայսմ.
կանեւիոատ
«
կանեփի
հունդ»
ԱԲ.
կանեփուկ
«
մի տեսակ
բոյս»
Եզն. (ըստ Խ.
Ռ լղուր իկե ան՝
Մ ասփս
1880
յունիս
24
և
Արթինեան, Ածաշունչի
տունկերը, էջ 10
V^է6X 3§ՈԱՏ ՇՅՏէսՏ
Լ.
այսպէս կոչուած
է,
որովհետև տերևներր
նման են կանեփի տե­
րևներին
)։ —
Բառիս աւելի նոր ձևն է
կանափ
Մագ.
թղ. 231. Վստկ. 139. Բժշ.,
֊
Հնդևրոպական
և
ոչ-հնդևրոպական
լեղոլների
մէջ տարածուած
մի բառ է. ա֊
ռաջիններից
ունինք պրս. ^ձՏ՛
1
<ՅՈՅե,
Հ-յՏ՛ ՝Ճ&Ո&^, յն.
«
ձոսթէգ
աա՚խ,
(
գոր­
ծածուած
Հերոդոտոսի
մէջ՝
Դ. 74), լտ.
ՇՅՈՈՁեւՏ
(
>իտալ.
ՇՁՈՅՕՁ, ՕՅՈՅթք–,
ռում.
ճտւո&նա,
եօոՅե ա ,
ֆրանս.
շ հ Յ ա ^ շ ) ,
ան֊
գրսք.
Ո36Ո6Բ,
հի֊ղ.
ՈՅաթւ՜,
ան
Գ
լ.
հտաթ,
Հբգ,
հՅՈՅք,
գերմ. \\ձոԼ
հոլլ.
Ո6ՈՈ6թ,
հպրուս.
էոՅթւՕՏ,
լիթ.
1(
ՅՈ306Տ,
հսի
եօՈՕթ–
1
յՅ,
ռուս,
ճօաօաա, «օոօււօ,
լեհ.
էւօոօթ,
ալբան.
1
<ՅՈՅբ,
Ա Յ Ր Օ
ևն։
Ռչ֊հնղևրոպա–
կաններից
ունինք
մորդվին.
եՅՈ6՚ք,
՚
^Յոյ՚էք,
թրք.
հշոշ
^ե,
հնգ.
ե;ՅՈՅք,
ասոր.
֊։
ԼՀԱՏ>
գՅՈՅթՅ,
արաբ,
զ1ՈՈՅե,
ա–
սուր.
գՅՈՅթԱ, զՅՈՅՕԱ, զԱՈԱբԱ
են։ Այս
բոլորը ո՛չ թէ ցեղակցութեամբ,
այլ փոխա­
ռութեամբ
են ծագած արևելեան
մի
լեղուից։
ՏժՄՁճշւ–,
Բ
6
Յ
11
ՇՃ.
և
Ււշհո,
ՒՀս1էսրբք1
էջ 188 մայր
աղբ՚իլրր
ուզում են դնել
ֆին֊
Արմատական բաոարան— 33
նական
*1
<ՅՈՅ–բ1Տ
բարդութիւնը,
հմմտ. չե­
րեմիս.
Խո՚&,ն
.1
ո& «կանեփ» և
սիրյէն֊վօտ–
յաք
բւտ, բԱտ
«
կանեփ,
եղիճ»։ Բառս
Սկիւ֊
թացոց
միջոցով և հարաւային
Ռուսաստա­
նի վրայով
անցել է մի կողմից
գերմաննե­
րին և միւս կողմից յոյներին.
յոյներից
ան­
ցել է լատիններին և գերմաններից
էլ սլալ­
ներին, որոնցից
էլ լիթուանացոց։
Կանեփից
պատրաստւում
էր մի տեսակ
ոգելից
ըմպե­
լիք, որ գինու նախակարապետն
է եղած,
այսպէսով սանս.
^ Յ ^ Յ –
«
կանեփ»
(
որ
մին–
նոյն
կանեփ
բառն է, փոխառութեամբ
Հընդ֊
կաստան հասած) և օսս.
Տ Յ Ո
«
գինի»
իրար
են միանում։
Թերևս նաև
սանս.
եոՅՈ§3–
«
կանեփ»,
զնդ.
Ե Յ Ո Ո Յ –
«
կանեփ և սրանից
պատրաստուած
թմրեցուցիչ
ըմպելիքը»,
ռուս.
բ6ո11<3,
լեհ.
բւՇՈ
^Յ
«
կանեփ» ծագաՏ
են շրջմամբ
միևնոյն բառից
(\\
^Յ
1
Ճ
6
123,
Ց օ ւ տ Յ շ գ
407,
861
-1161
^
559,
ՒԱս
§6
2 0 2 ) ։
Ինչպէս
վերինների,
նոյնպէս և
հայերէն
բառի
բուն աղբիւրր յայտնի
չէ. ամէնից ա–
լելի մերձաւոր
ձևն է պարսկերէնր,
որ սա­
կայն ամբողջապէս
չի՛ յարմ արւում
հայե­
րէն բառին, հայ բառի
բուն
աղբիւրը
լինի
թերևս պահլաւականը,
բայց այս ձևն էլ ան­
ծանօթ է։
ւ
|, ւ
Առաջին անգամ ԳԴ պրս.
քէնէսյ
և
քէնէվ
ձևերի հետ։ ՆՀԲ «նոյն
անուն է
և յ՛այլ լեզուս», Ւձս\Խ
ՏԳ1 ձ՝Գ/ 42, 253
լտ.
ԸՅ Ո Ո Յ ե ւ տ ։
—
ԼՅ§ .
Խա.
Տէսձ
§ 1099 պարսիկ
ձևերից,
ԳԻՌ.֊Երև.
Կր. Տփ.
կանէփ,
Ագլ.
կա՛­
նխի,
Հմշ.
գօնիփ,
Մկ. Ռզմ. Սլմ. Վն.
կա­
նափ,
Ալշ.
կանամփ,
Խրբ.
դանամփ,
Մշ.
կանանպ,
Մրղ.
կամփ,
նոր
փոխառութեամբ
Տիգ.
ո ՚նն ա բ ,
Պլ.
խրննաբ
(
առաջինր
արա֊
բևրէնից, երկրորդր
թուրքերէնի
միջոցով)։
Նոր բառեր են
կանեփխոտ, կանափտու, կա–
նափոց, կանափիկ, կանափտիկ, կանեփե–
ոէն, կանեփնոց։
ՓՈԽ. — Գ. Փառնակ, Անահիտ
1906,
233
ալբան.
1(
ՅՈ6բ
(
իմա՛
1
<ՅՈ9բ)
և
Ղ–
Ադա֊
յեան, Աղբիւր
1889,
էջ 6 վրաց.
կանափի
հայերէնից վւոխառեալ
են դնում։
Առաջինի
համար առանձին պատճառ չկայ,
երկրորդը
թերևս
վերջաձայնի
պատճառով։
Fonds A.R.A.M