ԿԱՆ
511
ԿԱՆ
ղանա,
լազ.
ղոնա, օնա
«
արտ»
բառե֊
րի հետ։ Ղափանցնան, Տեղեկ. ինստիտ.
2, 93
վրաց.
մծվանե,
մինգր.
րծւ|անն
«
կանաչ»
բառերի
հետ։
ԳԻՌ.֊Մկ.
Մշ. Ոզմ.
Վն.
կանաչ,
Սվեդ.
դանաչ,
Ագլ. Ալշ. Ախց. Գոր. Երև. Կր. Ղրբ–
Մշ. Մրղ.
Շմ.
Ջղ.
Սլմ. Տփ.
կանանչ,
Խրբ.
Ննխ.
Պլ. Ռ. Սեբ. Սչ. Տիգ.
դանանչ,
Ասլ.
գանաչ, գանաշ,
Մղր.
կա՚նէչ,
Հճ.
գանօչ,
Զթ.
գէնաչ.
բայական
ձևով՝ Ագլ. Գոր.Ղրբ–
կնանչիլ,
Սչ.
գանանչել,
Պլ,
գանանչնալ,
գանչիլ,
Ասլ.
գանչընալ,
Խրբ.
գանչիլ։
Նոր
բառեր են՝
կանաչենի, կանաչի, կանաչիկ,
կանաչկեկ, կանաչկենի, կանաչկոտ, կա նաշ–
կրտալ, կանաչուկ, կանաչուն։
Կրկնութեամբ
ունինք
կանաչ-կակաչ, կանաչ ու կակարչ,
կանանչ-կականչ
«
դալարագեղ»։
ՓՈԽ.
—
Գւռ,
ձևից է փոխառեալ
ն. ասոր.
եՅՈՅՈԱ
«
կանաչի»
(1
ԼճՈՏւաՇՃ՚ե,
Բ
^ՕՇՏՕ֊
ճՑշօբ. օյւօտ.
էջ 60)։
ԿԱՆԱՏԻ.
նորագիւտ բառ՝ անյայտ
նշա­
նակութեամբ,
մէկ անգամ գտնում եմ գոր­
ծածուած
Մազ. թղ. 121 «Տաղմական զօ֊
բուն կան ա տ ի և արիփնոլ» (տես
իմ Հա յ.
նոր բառեր
հին մատ,
Բ. 179)։
ԿԱՆԱՓՆԻՏՈՎ
«
Պարսկ աստանի
յատուկ
մի ծառ՝ որ խնձորի նման պտուղ ունի», նո­
րագիւտ բառ, որ մէկ անգամ գտնում եմ
գործածուած
Կալիսթ. 124 «Գտաք անտառ
ծառոց որ կոչի կանափնիտով
որ ունէր պր–
տոլղ նման
խնձորոյ»։
ԿԱՆԳ,
արմա տ
առանձին
անգործածա­
կան, հին մատենագրութեան
մէջ աւան դու֊
ած է միայն -
ուն
մասնիկով
և սրանով
ա֊
ծանուցած
ձևերով, այսպէս՝
կանգուն
«
ոտքի
վրայ կանգնած»
ՍԳր. «հաստատ, որ փուլ
չէ եկած» Մծբ. Նար,
«
ուղիղ,
անթերի»
Արծր. Խոսր. «քայլելուց դաղրած, կանգ ա–
ռած» Տօն<ակ. որից
կանգնել
«
ոտքի
վր
ա
յ
կանգնեցնել,
շէնք կառուցանել»
ՍԳր. «դա­
դարիլ, զկայ առնուլ» Երգն. մտթ. Վրք. հց.
«
ապացուցանել,
փաստերով
ասածր հաս­
տատել» Ասոր. դատ. 46.
կանգնական
Ա֊
գաթ.
կանգնաւոր
Դատ.
ժե. 5. Ոսկ. մբ. 24
Կոչ.
կանգնութիւն
Սերեր,
կանգնումն
Ղկ. բ.
34.
Վեցօր. Եփր.
ծն.
դժուարականգնելի
Ոսկ,
յհ. բ. 24։ Այս բառի հետ
նոյն է նաև
կանգուն
չափր
(՛
ի-ա
կամ
ո
հլ.) ՍԳր. Փիլ.
որից
եոականգուն,
երկկանգուն
Արիստ.
ստորոգ.
կանգնաւոր
Ել. իզ. 16, 24. լզ. 20.
կանգնաչափ
Վրդն. ել. և Թուոց,
կանգնաչա­
փութիւն
Սարդ.
կանգնեան
Պատմ. աղէքս.
հինգկանգնեան
Ա. մնաց. ժա. 23. Եւս. քր.
տասնկանգնեայ
Գ. թագ. է. 10 ևն։ Կանգու­
նը հին ժամանակ
ունէր արմուկից
մինչև
մատի
ծայրի կամ մարդուս հասակի
քա­
ռորդ
երկարութիլնր.
Շ իրակացին.
արևի
համար ասում է թէ «չափ կանգնոյ
միոյ
երևի» (հրտր. Պատկ. էջ 59)։ Արգի կան­
գունը
(
արշին)
սրա կրկինն է։ Բայց
հին
ժամանակ
կային
զանազան
կանգուններ,
որոնք անունով էլ իրաիից տարբերւում
էին.
օր. հասարակ կանգուն, սրբազան
կանգուն,
հսկայից կանգուն, արքունի կանգուն, երկ­
րաչափական
կանգուն ևն, որոնց վրայ տե ս
Աւգերեան, Բացատը, չփ. և կշռ. էջ 101–—106։
Բուն հինհայկական
կանգոլնր՝
ինչպէս
ա֊
նունից երևում է, պէտք էր որ ունենար կանգ­
նած
մի մարդու
հասակի
երկարութիւնը,
այսինքն սովորական
կանգունի քառապա­
տիկը, (ըստ Որոգինէսի
և Ս. Օգոստինոսի՝
Նոյի գործածած
կանգունր հաւասար էր հա­
սարակ կանգունի վեց
անգամին,
կամ որ
նոյն \է՝ մեր հին հայկական կոչած կան գունի
Ր/շ
անգամին)։
Աւգերեան, Բցտր, չփ, և կշռ. էջ 101
կանգուն
«
արշին»
հանում է յն.
«–(/.
Ա)՝*
«
արմուկ»
բառի՞ց։ ՆՀԲ
կանգուն
«
կանգ­
նած» հանում է
կայուն
բառի՞ց,
որից
տարբեր է
կանգուն
«
արշին»։
Մորթման
26, 598
բևեռ.
§1ՈԱ1<ՁՈ1 =
կանգնել։
Լ Յ § .
Խաշո.
Տէսմ. § 1 0 9 8
կանգուն
«
արշին » դնում է պրս. <ձ)սՏ՛
1
<ՅՈ§
«
թև, բազուկ» (րստ պարսիկ
բա­
ռարանների՝
«
ձեռքի
մատների
ծայրից
մինչև կուրծքի
մէջտեղր»)։
Հիւբշ. 165
չի րնդունում այս մեկնութիւնը։
Հիւնք.
յն. 7.Ա՝է՝՚0. «եղէգ» բառից
կանգուն
(
չա­
փր) և սրանից
կանգուն
(
ածականր)։
—
1
<ՅքՏէ,
Յուշարձան 429 թթր.
6
Ո§, ՕՈ§,
«
բարձրանալ»
բառի
հետ։
Fonds A.R.A.M