մ անոր,
տարեգլուխ))
նշանակութեամբ
է
գործոլածւում և այն էլ միայն
արևմտեան
գրականում).
որից
կ ա ղ ա ն դ ա ց ո յ ց
«
օրա­
ցոյց))
Տոմար։
= 3ն.
•/.
Ղ
՝1
ձ՝)նօ
.
Հ
«
ամանոր))
բառից փո­
խառեալ. այս բառն էլ վւոխառեալ է լտ.
ԸՅ–
16
ՈՃՅ
6
«
ամսամուտ»
բառից, որ ծագում է
€Յ1Օ
«
կոչել»
բայից
( ՝
^ Յ 1 Ճ 6 112).
անցել է
նաև ուրիշ շատ լեզուների,
ինչ. ֆրանս. Օձ–
1&
ոճ6Տ,
անգլ.
ՇՅԽ Ո Ժ Տ ,
վրաց. ձ^ՏԸՁ^-Ղ"
Կ
ա
՜
լ ե ն դ ի ,
յ ՝
––
ւոՏքՕՐւծ*
կ ա լ ե ն դ ո օ ա
«
ամսա­
մուտ»,
,30(1-1-650՝
կ ա լ ա ն դ ա
«
կաղանդ»,
հսլ.
1
<Յ1ՅՈՃԱ՚,
եօ1շճն
«
նոր տարի», ռուս.
Ի10.Ո51–
յլՅ
«
ծննդեան
շաբաթը,
Ալէլու ման գալը»,
բուլգար. Կ.օ\շճձ
«
ծննդեան
տօն», ռոլմ.
ՇՕԱՈԺՅ,
ալբան.
Խ\՚–ՈՃՀ–,
լիթ.
1
<Յ1§(ԽՏ
«
ծննդեան
տօն», այստեղից
նաև
Ճ3.7168–
#3
թե
«
օրացոյց»
ևն (ՏշՀՈՇՃՇՀ
5 4 4 ) ։ —
Հիւբշ.
354։
Ուղիղ մեկնեցին նախ ՀՀԲ և ՆՀԲ,
ԳԻՌ.֊Երև.
Մկ. Սլմ. Վն.
կ ա ղ ա ն դ ,
երբ.
Ոզմ. Ռ. Աեբ.
դ ա ղ ա ն դ ,
Ասլ.
գ ա ղ ա թ , գա–
ղ ա *
(
Սչ.
դ ա ղ ա ն դ ՛ ,
Պլ.
գ ա ղ ո ՚ ն դ ,
Ախց. Կր.
կ ա ղ ը ն ա ,
Ակն.
դ ա ղ օ ն դ ,
Բլ.
կ ա խ ա ն դ ,
Մշ.
կ ա խ ն դ օ դ ,
Շիր.
կ ա ղ ի ն դ ,
Զթ՛
գ ա ղ ո ւ ն դ ,
Սվեդ,
դ ա ղ ո ւ ն դ ,
Հճ.
դ ա ղ ը ն դ է ս ,
Հմշ.
դ ա լ օ ն դ ա ւ ՝ .
այս բոլորը նշանակում
են «նոր տարի», իսկ
Ննխ.
դ ա ղ ա ն դ , գ ա ղ ը ն դ
«
կաղանդին պատ­
րաստուած
մի տեսակ քաղցրեղէն»,
Զթ՛
գ ա–
ղ բ ն դ ա ս
«
նոր տարլայ
նուէր»։
Նոր բառեր
են
կ ա ղ ա ն դ ե լ , կ ա ղ ա ն դ չ է ք ։
ԿԱՂԱՆԴԵԼ
տե՛ս
Կալանդ։
՛
ԿԱՂԱՆԴԻԿՈՆ
«
կաղանդ,
ամանոր» Տո–
մ ար։
= 3ն.
*7.0.
ճօւԳնւ7.0՝)
«
կաղանղական,
լտ.
<ա\ՇՀ\6ւ2ւ\՝\$,» ածականաձևից,
որ
սակայն
չունին ո՛չ
8
Յ111^
և ո՛չ էլ
ՏօթհօօԽտ։ -
Աճ.
ԿԱՂԱՆՉԱՆՆ
(
սեռ. ֊չանան)
«
կաթնաբեր
և թունաւոր մի բոյս.
էւէհ
^աՅԱտ,
՚
տճկ. սիւտ֊
լիւյէն (ըստ այլոց
6
Աբհ01՜ե13 Ււ61՜աՅՈՅՇք0–
113
XV,
որ տես Տիրացուեան,
Շօոէոեսէօ
334)»
Կիլրղ. թգ. (չորս անգամ), սեռ.
կ ա ­
ղ ա ն չ ա ն ա ն
Եզն. էջ 67. յետնաբար
գրուած
է
կ ա ղ ն չ ա ն , կ ա ղ ն չ ն ա ն , կ ա ղ ն ն ն ա ն ,
կ ա ղ ը ն –
չ ա ն , կ ա ղ ա ն շ ա ն , կ ա ղ ն շ ա ն , կ ա ղ շ ն ա ն , կ ա –
ղ բ ն շ ա յ , կ ա ղ շ ն ա յ ,
կ ա ղ ը ն ս ա ն ա
Գաղիան.
Բժշ. ունինք նաև
կ ա ղ շ ն ա կ
բոյսը
«
ՅՇՅՈ էհա ա
կամ
0
Ո0թ01՜ճսէՈ ՅՕՅՈէհւսա^
Բժշ. (ըստ
ՀԲուս. § 1278, տե՛ս և Տիրացուեան,
(
ՅօՈ–
էոեսէօ §
474),
որ նոյն բառն է՝ նշանակու­
թեան
շփոթմամբ։ — Բառիս հարազատ
ձևի
մասին տե՛ս Վաբղանեան ՀԱ 1921, 410։
ԳԻՌ. — Մշկ.
գ ա ղ ը շ ն ա ,
Մկ.
կ ա լ ո ն չ ր ա ն ,
երբ,
գ ա ր շ ն ա
(
Նաւասարդ
1914,
էջ 162)՝
զանազան
բոյսերի
անուններ
են, — փոխա­
բերական իմաստով է Ակն,
գ ա ղ շ ն ա
«
չոր,
վտիտ. 2. ժլատ,
կծծի»։
՛
ԿԱՂԱՊԱՐ
(
սեռ. ֊ի, րստ ՆՀԲ
ի - ա
հլ.)
«
օրինակ (թէ բարոյական
և թէ նիւթա­
կան)» Ագաթ. § 687 (նոր տ-պ.
գ ա ղ ա փ ա ր ի .
Ասող. Սարկ. Վրդն. քրզ. սրա ռամիկ ձևն
է
կ ա ղ պ ա ր
Ոսկիփ. Տաթև. հարց. 387 (գրծ.
կ ա ղ պ ա ր ա ւ
) ։
= Յն.
•
յ^X^1^68
,
.
ՕV
«
ոտքի փայտեայ կա­
ղապար» բառից փոխառեալ.
(
նուազականն
է
7
ԼԱՃԽ
ՕՕՀ
(
սեռ.
7.0/
07
ւօ8օ(;)
բառի, որ
կազմուած է
7
.5
/0՝/
«
փայտ, փայտէ բան» և
1
էօ6^
«
ոտք»
բառերի
բարդութեամբ)։
Յու–
նարէնից փոխառեալ
են նաև պհլ. \ Հ-^շ^ձ-Ի՛
9
1
<31բՅէ, 1<3՜1բսէ,
պաղ.
1
ՀՅ՜1ես§,
պրս.
ԱյՍ^
1
<31եՅ(1, 1<31եսճ
«
ձև, օրինակ, մարմին», ա–
սոր.
Հ–»֊––Հ–ՀՏ>
գ31եւ(1,
արաբ.
գՅԱե
«
կաղապար»,
որից թրք.
գ ՅԽե
(
ռմկ.
խ ա –
լ ի պ ^
և սրանից էլ բոլլգ.
1
օ1՜եբ,
սերբ.
ԱՅ-
Խբ, 1<31սք,
ռուս.
Ճ3յ1ե1՚6՜ե,
չեխ.
1
<
ՁՃ
1
ՍԵ
(861՝
Ո61<6ք 475)
ևն։ Յոյն բառի
հայ տա­
ռադարձութիւն
ր պիտի
լինէր
՚
կ ա ղ ո պ ո դ ,
ձայնաւորները
կարող են առաջին
ա
ձայնի
ազդեցութեամբ
փոխուած
լինել (հմմտ.
դ ա ­
լ ա պ ր ,
ե ր ա խ ա յ — ե ր ե խ ա յ ,
ե ր ա շ խ ա ւ ո ր — ե –
ր ե շ խ ա լ ո ր ^ ,
բայց կարող են նաև յոյն գա­
ւառական
մի ձևից յառաջացած
լինել,
ինչ­
պէս որ իրօք էլ ունինք
՜/.
Ղ\ձ.^յյ՝ձ% տարբե­
րակը փխ.
7.
ս).6սօՍ^,
սակայն
5
> Ր
ձայնա­
փոխութիւնը
ցոյց է տալիս՝ որ աւելի լաւ է,
ինչպէս
կ ա ղ ա պ ա ր ,
նոյնպէս նաև սրա կրկը֊
նակ
գ ա ղ ա փ ա ր
ձևը ծագած
համարել
հիւս,
պհլ. մի ձևից
(
հմմտ.
լ ա մ բ ա Ր
^ է —
Հիւբշ.
163,
354։
Այվազովսքի,
Յղ. հնչման 15
նոյն
ընդ
գ ա ղ ա փ ա ր
և տճկ.
գ ա լ ը պ ։
Ուղիղ
մեկնեց
Հիւբշ.
2 0 / \
Այ
36(1882), 130
Fonds A.R.A.M