ԿԱՂ
491
ԿԱՂ
ծելի
Ոսկ. ա. կոր. Թէոդ. խչ,
կաղակարծա–
լ>իւն
Լմբ. ատ, ձևերր և վրաց. փոխառու֊
թիւնները,
որոնք տե ս տակը։
= Եթէ կարելի
լինի
նոյն դնել
իւեղ
«
կաղ,
հաշմանդամ, պակասաւոր»
բառի հետ, այն
ժամանակ
ծագում է հնխ.
Տգ61
«
ծռել, կո­
րացնել» արմատից, որ տե՛ս
իւեղ
բառի
տակ։
8
ւ
–0
ՏՏ6է յ
՜
ճտ. 1834, 369
ևն վրաց.
մկելոբելի
և խպտ.
\
Տւ\,
Շ ՈՅ
1
«
կաղ»
բառերի
հետ։ նՀԲ լծ.
յն. յյձԼօզ,
՝/
օ/,)–6<։,
լտ.
Շ1ՅԱ(1ԱՏ
և հյ.
խեղ։ յ՜ստէւ,
Օւշէ.
րՀ1Մճ6
էջ 351՚և
ՒՀսւ
֊
էէ. 0x3177.
233
քրդ.
եաշե
«
կաղ» և \ա\կ՜ՁՈ «կաղալ» բա­
ռերի դէմ դնում է հյ.
կաղ,
յն.
՜/0/,
նյ36<;
և
աճճօզ։
ւ
\1
ս11շր, ճաւտո. V I
սանս.
1
ա31
՜\\
7
3
«
հաշմ» բառի հետ։
8
ս
§;^6 1
^2
32, 50
գոթ.
հ31էտ
«
կաղ»
բառին ցե­
ղակից է դնում։
Հիւբշ. 457 սրա հետ
միասին
յիշում է նաև յն.
՝/
ս)՝/,6ց
«
ծը–
ռած, կաղ», սանս.
1
աՈ1
«
ձեռքը
խեղ»,
պրս.
1
ա1
«
կոր, ծռած». բայց բոլորն էլ
կասկածով։
(
Մերժում է նաև
Բշւ6քՏՏ0Ո
1
Հ2
47, 262)։–
Հիւնք.
յն.
/
Ա
)),
օ5
«
կաղ»
բառի
հետ։
Բ6(ւ6քՏ6Ո
նպաստ
14
մերժելով
՝
Տ>Աք
§Շ
–
ի
մեկնութիւնը՝
ուզում է կցել
կալում,
կ է ս լ
ա
յ
Բ
ա
յի
հետ՜Հ — Աճառ.ՀԱ 1909, 160 տալով
խ
և
կ
ձայների
լծորդութեան
օրինակներ,
իրար է կցում
կեղ, կաղ
և
խեղ։ 1ՀՅՐՏէ,
Յուշարձան 415 մոնգոլ.
Ժօ
§օ1օՈ,
բու֊
րեաթ.
ձ 0 § 0 \ ,
(
Խ1ա1,
թունգուզ.
ձօճօ֊
1
օե,
մանչու.
ճօճօԽո
«
կազ», էջ 420
թրք–
§013ե,
էջ 426
խեղ
բառի
հետ՝
թթր.
Տ01
«
ձախ»,
Տ01օե, 001
Յ
1
<
«
ձախ֊
լիկ,
կաղ»։
ԳԻՌ.֊Ագլ. Երև. Մկ. Մշ.
Մրղ.
Ոզմ.
Ալմ.
կաղ.
Ակն. Ռ. Աեբ. Սչ.
ղաղ,
Տիգ.
ղուղ,
Շմ.
կաղ, կաղլիղՏ,
Գոր.
կ աղլիկ ,
Ղրբ–
կ աղ–
լէ
՚՚
ղ՛
(
վերջին
ձևերը
կազմուած
են
–
էիկ
մասնիկով,
հմմտ.
կուղալիկ, ձախօլիկ^).—
բայական
ձևով՝ Ագլ.
կա՛ղի աօլ,
Զթ–
Գ
ա ո օ
լ ,
ղաղոլ,
նաև Սեբ.
աղալ
(
նախաձայնի կո­
րուստով)
«
կաղալ»։
նոր բառեր են
կաղա–
կորել (կաղակուրտել, աղակորել, աղաղկու–
րել, աղակուրտել)
«
կաղի
կոյրի պէս խար֊
խավւել
մութի
մէջ»,
կ աղանք
«
կաղնիկաղ
երթալր»,
կաղալուք
«
երեխայական
մի տե­
սակ
խաղ»։
ՓՈԽ.
—
Ոլտ.
կալա
«
կաղ» (այս բառը յի­
շում է նաև
8
ս
§ § 6
1
Հ2
32, 50).
վրաց.
յ ց –
շո–
կելի
«
կաղ»,
յցշոօւ&օ" կելոբա
«
կաղա֊
լը»,
Յ յ 0 2 " ^ & 0 2 " ° մկելոբելի
«
կաղալ», այս
բառերր թէև
կեղ
ձևն ունին, բայց նշանա­
կում են «կաղ» և այսպէսով
կաղ
և
կեղ
ար­
մատականների
միջին օղակն են ձևացնում։
*
ԿԱՂԱ
«
ջուր
հանելու
դոյլ»,
նորագիւտ
բառ, որ մէկ անգամ գտնում եմՎրդն. սղ.
ծթ, էջ 202, որ մեկնելով
Սղ. ծթ. 10 «Մո­
վաբ աւազան
յուսոյ (եբր.
լուացմանդ
իմոյ»
հատուածը,
դրում է. «Մովաբ աւազան
յու­
սոյ
իմոյ, ասորին՝
կաղա
ջրահ անութ եան ի֊
մոյ, ուր զոտսն լուանան, որպէս այլ ոմն՝
Մովաբ աւազան
լուալեաց ոտից
իմոց»։
֊
Ասոր,
դչլօ
զս\շ «աշշստ,
1
Յ§ Շ ՈՅ ,
ջրաման, կոնք»
(
Ցւ
՜
Օշե.
Լ
–6
Ճ. Տ^––
321
բ)։
֊
ա.
ԿԱՂԱԼՈՅՍ
«
կոճղէզալոր
բոյս,
ծաղկի
սոխ»,
ունին
միայն
ՀՀԲ, ՋԲ և ՀԲուս.
§ 1267, իբր նոր բառ։ Սրանցից
աւելի
հին
է Վար դան
Յուն՚անեան։
Զեռբածութիւն
1671,
էջ 316։ Ենթադրել է տալիս
*
կ
ա
1
«
կոճղէզ»
ձևով մի բառ։
+ ԿԱՈ.ԱՂ
(
ներգ.
ի կաղաղիդ)
«
գազանի
որջ»
Փիլ. նխ. բ. 113. Իրեն, ցոյցք 44. Խոր.
Վրդն, ծն. որից
կաղաղանք
«
որջանոց»
Լաստ. ժգ. ժէ.
կաղաղացեալ
«
որջացեալ,
բունեալ»
Փիլ. լիւս.
կաղաղոց
«
ամբարոց»
Բառ. երեմ, էջ 153. թւում է թէ բուն նշա­
նակում է «հանգիստ»,
ինչպէս ցոյց է տալիս
կաղաղանալ
«
հանգստանալ,
խաղազիլ»
նո­
րագիւտ բառր, որ մէկ անգամ
գործածուած
եմ գտնում Տիմոթ. էջ 93 «Եւ ի վերայ մկա–
նանց ծովու ճեմեալ՝ ոտիցն ոչ գնացելոց,
իսկ
զկոհակացն
այտմունս
վերասաստելով
մրրկին
կաղաղանալ,
աներկբայապէս
է
(
գործ)
Աստուծոյ»։
(
Գիրք
թղ. էջ 285 Սա֊
հակ վարդապետ առ Փոտ
թղթի մէջ վկա֊
էութեան կոչելով
ՏիմոթԷոսի
յիշեալ
խօսքը՝
գրում է «Վերասաստելով
մրրկին
խաղաղա–
ցուցանել».
ա յսպէսով
կաղաղանալ
«
հան–
Fonds A.R.A.M