ԿԱԽ
4 8 7
ԿԱԾ
խարդ
կին»։
Բուն նշանակութիւնը
համար֊
աւմ է «սև գոյնով սոսկալի մարդ կամ ժո֊
ղովուրդ որ պարապում է կախարդութեամբ,
գնչու, չինկանա» և այս իմաստով
հմմտ.
հբգ.
տաՅէ՚շ,
գեբմ.
ՏշՒաՁքշ,
գոթ.
տ^Յւ՜էտ,
հհիւս.
Տ\
ք
3
ւ՜էէ՚,
անգսք.
Տ՝^631
՜
է,
ան գլ.
Տ\^3ւ
՜
է,
Հոլլ.
2
Ա՚31–է
«
սև» բառերի հետ
(831՜
էհօ1օ
11136,
ՃՈՄ. աօրէ. 462, ^ Յ 1 ( Խ 726, ա ս
§ 6
444,
Բօեօա\՚, 2,
535) ։֊֊
Հիւբշ.
էջ 162,
ՆՀԲ
խարդախ
բառի՞ց։
Ուղիղ
մեկ֊
նութիւնր տուաւ նախ
Լ
.
Յ§. 861էւ՚. 8Յ1<–
ե,
Լ.6Ճ.
40, 26։
Հիւնք.
ա խ տ ա ր ք
բա­
ռից. Մառ
1920, 127
կազմուած
է դնում
կ ա
մասնիկով
խարդ
արմա­
տից,
որ
գտնում է նաև
խ ա ր դ - ա խ
բա­
ռի
մէջ։
ԳԻՌ.–Մշ.
կ ա խ ա ր դ ՛ ,
Երև. Կր. Մկ. Սլմ.
կ ա խ ս ւ ր թ ,
Սչ.
գ ա խ ա ր դ ՛ ,
Պ լ.
գ ա խ ա ր թ ,
Խրբ.
դ ա խ ա ո դ ՛ .
թրքախօս
հայերից
կ ա խ ա ր դ
Ատն. (Արևելք, 1888 նոյ. 8 — 9).
Պօլսում
նշանակում է նաև «գլուխը առջևը կախած»
(
օր.
Ի՞նչ կախարդ֊կախարդ
նստեր ես. Կա­
խարդ երեսներ). Ռ.
գ ա խ ա Ր թ
«
խաբեբայ»։
"
ԿԱԽԱՐԴԱՍԱՐ, ի-ա
հլ. «կախարդ» Գծ.
բ. 19. Շիր. Երզն, մտթ. 468. «կախարդա­
կան» Ագաթ.§ 203, Փարպ.&շ. 204 ա,
= Իրանեանից փոխառեալ բառ, որ ո՛չ մի
իրանական
լեզւում աւանդուած
չէ. ենթա­
դրում է զնդ.
*
ԿՅXV3
^^83ՏՅ^Ձհ-,
որ
կազ֊
մ ուած է
զնդ.
*1
<ՅXV3^^8շ-
«
կախարդ»
և
ՏՅւ՜Յհ–
=պհլ. պրս.
Տ31՛
«
գլուխ»
բառերից,
Իբրև
«
գլուխ կախարդաց»,
հմմտ
հյ.
ա ղ ա ն ­
դ ա ս ա ր
«
աղանդապետ,
աղանդաւորներէ
գլուխ»։—Հիւբշ.
236։
ՆՀԲ «իբր կախարդանս
արարօղ կամ
կախարղասարաս
և կամ գիտակ
կա­
խարդութեան
սարօք
իւրովք»։
Հիւնք.
բարդուած
պրս.
Տ31՜
բառով՝
համեմատ
պրս.
(1
ւ
\՚
Տ31՜
«
խեռ, վատթար, ժանտ»
ձևի,
ԿԱԽ11Ս
«
կարոս
կամ կապնդեղ
բոյսր».
ունի միայն Տիրոյեան, Հանրագրութ. 217 և
448 (
տառասխալ
չէ.) աղբիւրր
անյայտ,
ԿԱԽՐԱՀԱՆ.
անստոյգ
բառ. մէկ անգամ
ունի Վստկ. 221, որ խօսելով
վայրահաջ
շան մասին ասում է. «Ի կախրահան
ձանձ֊
րացուցանէ
զմարդն,
որ ի ձեռն
սուտ և
ընդ
վայր
հաջելոյն
աւերեալ
լինի» (այլ
ձձ. ի կահրա խանկաբուացընէ,
ի կահրա֊
խան խանկարուացնէ)։
Գէորգ Դպիր՝ Վստկ.
248
կախրահան
մեկնում է «շան րնդ վայր
և երկար
հ աջելն», իսկ
Ալիշան, էջ 221
ի
կահրա
«
բռնի,
ընդվայր»։
֊
ք-ԿԱԾԱՆ, ի-ա
հլ. «նեղ
անցք» Օրբ.
հրտր, էմ, էջ 293, Վրդն. երգ. Տօնակ. Տաթև.
ձմ. խդ. որից
կածանել
«
մի նեղ
անցքից
ներ ս մտնել
(
լոյսի համար ասուած)» Վրդն.
երգ.
նրբակածան
«
նեղ ճանապարհ»
Երզն.
ոտ. երկն, էջ 57.
—
մհյ.
կածնել
«
հողի մէջ
խողովակաձև
մի նեղ անցք բանալ» Վստկ.
29։
֊
Բնիկ
հայ բառ՝ հնխ,
§
2
3
§ ՚ –
արմատից,
որի
ժառանգորդներն
են նսլ.
§ 3 2
«
ճամ­
բայ, կածան,
ձիւնի մէջ բացուած
նեղ
անցք», սերբ,
§ 2 2
«
հոլն, անցք»,
բայական
գոբծածութեամբ
§221է1
«
հունով
անցնիլ,
կոխոտել,
տրորել
(
աղբը,
խաղողը,
ձիւնը
ևն)», բուլղար.
§ 3 2 ՚ ե
«
կոխել
անցնիլ», հսլ.
12–
§32ւէւ
«
փճացնել,
ապականել», ռուս.
«
ՅՐՅ
>1(6«ւ6
«
աղտեղում, ապականում»։
Հա­
յերէնը ծագում է հնխ.
§
2
Ց § ՚ –
կամ
§
2
3
§ ՚ –
ձևից, իսկ սլաւեաններր
§
2
3
§ ՚ –
կամ
§
2
0
§ ՚ –
ձևից։
Հունգ.
§ 3 2
«
հետք» և
§ 3 2 օ 1 ո 1
«
կո­
խել, անցնիլ» փոխառեալ
են
սլաւեաններից
(861–
Ո
61
<61– 293):
ՆՀԲ ռմկ.
կան
«
նուրբ» բառից։
Ուղիղ
մեկնութիւնր տուաւ
Լւժ6Ո,
Խա. Տէսձ.
73։
ԳԻՌ.
—
Ղրբ–
կա՛ծան, կա՛ծան,
Գոր.
կէ–
ծան
«
նեղ անցք, կիրճ լեռների
կամ ան­
տառների
մէջ. 2. ձիւնի մէջ բացուած արա­
հետ. 3. փխբ– թուրքերի
գլխին
ածիլուած
նեղ շերտ, որ ճակատից
մինչև ծոծրակն է
գնում. 4. ծծկ. թուրք, որից
համառօտեալ
է
Ղրբ–
ծա նի
«
թուրք»
(
նաև
Ղ
ա
Ր
ա
Դ
ա
ղ,
Թալրիզ, Շամ ախի),
միայն
իբրև ծածկալե­
զու։
ՓՈԽ. — Վրաց. ձ–՝$––°
կածանի
«
փշէ
ցանկապատ»։
ԿԱԾԱՆՔ
«
զարդ կանանց»,
որից
կածնել
«
զարդարուիլ»,
աղբիւրն է Քաջունի, Ե. 112,
որի աղբիւրր անյայտ է։
Fonds A.R.A.M