ԿԱԹ
480
ԿԱԹ
Աեբ.
գաթէլ,
Պլ.
գաթէլ, գաթիլ,
Հմշ.
դա–
թուշ,
Ղրբ.
կաթիլ,
Խրբ.
<յ՚աթիլ,
Մշ.
կա–
տալ,
Ագլ.
կ ր թթ ° լ ։
֊՛
որ բառեր և նորի–
մաստներ են՝
կաթիլ
«
պտուղը
հասունանա­
լով ծառից
ինքնին
ընկնել. 2. վայր
ընկնել,
դետին, գլորուիլ»,
կաթուկ
«
հասունանալով
ինքնին ընկած պտուղ»,
կաթինք, կաթունք
«
անձրևից
կտուրի
կաթիլը»,
կաթլանք
«
կայլակ»,
կրկնութեամբ՝
կաթկթիլ, կաթկը–
թուք, կաթկթեցնել։
Կրճատ
ձևով է Ղրբ.
մի ՚ կ ա
«
մի քիլ» (իմա՛
մի՛ կաթ^)»
ՓՈԽ.—Ուտ.
կատ
«
կաթիլ, կայլակ»,
կատ–
փեսուն
«
կաթիլ,
կայլակել»։
ԿԱԹ
«
պղինձ»,
ունի
միայն Բառ. երեմ,
էջ 152.
—
արդեօք
կաթսայ
բա՞ռն է։
ԿԱԹԱԼԻԿԷ
տե ս Կաթողիկէ։
՛
ԿԱԹԱՐՈՍ, ի-ա
հլ. «մաքուր» (այս ա֊
նունն էին տալիս իրենց՝ նա լա տ ե ան աղան­
դաւորները)
Եւս. պտմ, էջ 505. Սերեր, էջ
90.
Ոսկ. եփես, էջ 822. իբրև հասարակ ա–
նուն՝ Բ՝էոդ. մայրագ. էջ 147 («Որք կաթա­
րոսք արտաքուստ
երևին») և Բառ. երեմ,
էջ 152
(՚
կաթարւսյ
«
սուրբ»
ձևով)։
–֊–
Յն.
7.5
է&0ւՕՕՀ
(
արական),
7.5
(9
օէն01
(
ի ֊
գական)
«
մաքուր, անբիծ», որից վախառեալ
է նաև լտ.
ՇՅէՈ31՜ԱՏ։—
Հի֊ԲՀ–
353։
Ուղիղ մեկնեցին նախ ՀՀԲ և ՆՀԲ։
՛
ԿԱԹԵԴՐ, ի-ա
հլ. «նստարան,
աթոռ,
գահ», մէկ անգամ Ագաթ,
§
159.
ուրիշ վը֊
կայութիւն
չկայ։
֊֊–
Յն.
7
է(~սՏՕՕ0է
«
նստարան, աթոռ», որից
փոխառեալ են նաև լտ.
0
ՁէՒւ6(1է՜Ձ
«
աթոռ»,
ֆրանս. Շ&էհշձ
՚
ւ
«
եպիսկոպոսանիստ ե֊
կեղեցի»,
ռուս.
ւ օ Փ շ ^ ք ՚ Ձ
«
եպիսկոպոսա­
նիստ (աթոռ կամ եկեղեցի),
ուսումնական
ամբիոն (համալսարանում)»
ևն։ Կազմուած
Է
7.0
ւա
մասնիկով
տՏօտւ
«
նիստ, աթոռ» բա­
ռից։
Ուղիղ մեկնեցին նախ ՀՀԲ ևՆՀԲ,
ԿԱԹԵԼ,
անստոյգ բառ. մէկ անդամ
ունի
Բոլզ. դ. 24 «Ընդ այլ կաթել ասպատակ
(
աշխարհն
Հայոց
առնէին»։
ՆՀԲ, ՋԲ և ԱԲ
մեկնում են «կողմ», իսկ Նորայր,
Հայկ,
բառաք. էջ 60, Կոր. վրդ. էջ 352 և Բառ,
ֆր. (տե՛ս
01՜
ՕՇՈ6է
բառի տակ) ուղղում է
կարյ՜եալ
«
ճանապարհը
ծռելով,
քշւՏՅՈէ ԱՈ
ՇՀՕՇւՂՇէ»,
ինչպէս
նոյն
հեղինակը
քիչ յե­
տոյ գրում է «ընդ այլ
դիմեալ՝
ասպատակս
կապէին». հմմտ, նաև՝ «Եւ անտի
կարթեցին
իբր քսան վտաւանաւ» Բ, մկ. ժբ, 10. «Յայլ
կողմն կարթեալ»
Փարպ։
ՆՀԲ բառ պրս.
ցաթ, քԷթ, քոթ,
այ­
սինքն
«
կողմն»,
ուստի
կատապան
«
կողմնապետ»։
ԿԱԹԻԼ
տե ս Կաթ։
ԿԱԹԼՈԻԿ
«
սուղ ինչ առասպել)),
ունի մի­
այն րառ. երեմ, էշ 152*Ի
ս
Լ Լ^^ԼԸ
ձ
ա
յ
տ
՜
նի չէ,
+ ԿԱԹՆ, ն
հլ.
(–
թին,
֊
թ ա մ ք , ֊ թ ա ն ց )
«
կաթ» ԱԳր, որից
կաթնաբեր
Ոսկ. մտթ.
կաթնակեր
Եզն. Յերոն. կամ
կաթնկեր
Եբբ.
ե. 13.
կաթնակերագոյն
Կոչ.
կաթնասուն
Նար. Շար.
կ աթնա բ ոյծ
Յհ. իմ. երև.
կաթ­
նածուծ
Եղիշ. հայր մեր.
իշկաթնուկ
Առաք,
լծ. սահմ. 540. նոր բառեր են
կաթնավա–
քւ ա ո, կաթնավանաոուհի, կաթնաման, կա–
թրնտու, կաթնատամ, կաթնատնտեսութիւն,
կաթնեղեն, կաթնատուն, կաթնահատութիւն
ևն,
= Բնիկ հայ բառ, որ ծագում է հնխ.
§
2
3–
1
շ1<է–
ձևից, սրա միակ ժառանգներն են յն.
՜
քօ^X^
(
սեռ. ^ձճօւ^օգ),
հոմեր.
Հ1ձ"Հ՚Հ֊
կրետ. %04ղօՀ և հլտ.
1
ՅԺ
6, 1
ՅԺ1,
լա.
1
ՁՇ
(
սեռ.
1
ՁշէյՏ)
«
կաթ». լատինականից են
փոխառեալ
իռլ.
1
շշհէ,
կորն.
1
Զ1է,
կիմր.
11
Ձ6էհ.
իսկ լատիներէնի
ածանցներն են
ֆրանս.
13
ւէ,
իտալ. \&էէշ, սպան.
16
ՇՈ6
ևն։
Հնխ.
§
2
Ձ
1
Ձ
1
Ժ–
տոլել Է նախ յն.
*–
ՀԱ1՚1*1՛
(
որ պահուած Էսեռականում) և սրանից
վերջաձայնի
անկումով
*
ք
01/.«/–
^>
ՀՃ^Ա
(
հմմտ.
Օ
&
սէհւօէ,
Լ Յ
քա
0 6
աօէ,
Էջ 124.
տե՛ս և
801
ՏՅՇգ 139, 1 1 0 2 ) ։
Նոյնպիսի ան­
կումով և առաջին
ձայների կորուստով ձևա­
ցել Է լտ.
*
§13Շէ>13Շէ>13Շ
(
հմմտ.
Տօ1ո1–
Տ6Ո
1
Ր
ՃՈ2.
19, 3 1
և
^ Յ
1
Ճ
6
4 0 3 ) ։
Հայերէ­
նի մէջհնխ.
^
2
3131
<է–
նման
սղումներով
տոլել է նախ
§
2
Յ Ա
> ՚ կ ա ղթ ,
որ աւելի
կրր֊
ճատուելով
դարձաւ
կաթ
և
–
ն
մասնիկով^
կաթն։
Հնագոյն
՚
կ ա ղ թ
ձևը պահում է դեռ
Ագլ.
կաիյց,
որի մէջ վերջաձայն
թ
փոխուած
է ո ֊ ի (հմմտ.
խեղդ—հեղձ, խայտ—խայծ,
փոխինդ—փոխինձ,
Ղրբ–
կլոնդրակ, կլպընդ–
Fonds A.R.A.M