–3
ն.
՚
էյ՚ՀՂ՝է՚յ՝) «նուագարան)),
բուն նշանա­
կում է «գործիք)) և ծագում է
Տքւ/քՕ^
«
գործ»
բառից, յունարէնից են փոխառեալ նաև լտ.
01՜
§ՅՈԱ1Ո,
ֆրանս.
01՜
§Ա6,
պրս. արաբ.
ՕյյՒ֊^յ՝
Տւէ
ՅՈԱՈ,
ռուս.
օբՐՁԱ՚հ,
վրաց.
(•
դ
&
քօ
;
>6ո
որղանո
/
ձ2/< 5ո/1/
բառի
հարազատ
տառադարձութիւնն
էր
ՈՐգանոն
(
հմմտ.
III*–
կանռն
ձևր), որ յետոյ
երդ
բառից ազ֊
դուելով՝ տուաւ
երգեհոն, երգիոն
ձևերր։ Իսկ
ղանոն
արաբական
ձևից է։
Առաջին անգամ ԳԳ դնում է պրս.
Է Ր –
ղէնուն
ձևից փոխառեալ։
ՆՀԲ տալիս է
ուղիղ
մեկնութիւնր։
ԵՐԳՈԻՆԻԼ
«
գեղեցկանալ)).
ունի
միայն
Բառ. երեմ, էջ 91։
Եք"1՝,
ո
հլ. «տանիքի լուսամուտ,
երգրք»
Եզն. Ագաթ. Եղիշ., «տուն, տնւոր,
տնեցիք»
Ել. ժբ. 3. Ագաթ.Բուզ. գ. 55, որից՝
երդա­
կից
«
տնկից» Ել, գ. 22,
երդաշէն
«
տնա­
րար» Ոսկ. եփես.,
երդահամար
«
տների
թիւը, ծխահաշիլ»
Զենոբ.,
երդումարդ
«
տրն֊
լոր»
Յհ. կթ. 113. Վրղն. պտմ. Կանոն.
1
.
Ր-
դաւոր
«
տնեցիք, տուն» ԱԲ։
ԲւՇէ6է,
2, 244
իռլ.
31-
է
«
տուն»,
էմին,
Հայ
հեթ. կրօնր, հայ թրգմ.
Յոյս,
1875, 347
և
ճշՕճ աՕ,
276
համե­
մատում է անգլ.
Ււ631՜էհ
«
վառարան»
բառի հետ.
ար,
եր
արմատը
գտնում է
նաև
երկինք, երկիր, այրել, արեդ,
ՕՐ,
ե–
ոալ
բառերի
մէջ։
Հիւնք. (ինչպէս նաև
Թիրեաքեան, Բազմ. 1913, 340) թրք. )/Ա–
լ՚ձ «տեղ, վայր»։
6
ս § § 6 ,
1
Բ,
1, 443
սանս.
§1՜Ւ13–,
զնդ.
քՀ6Ր6(1հՅ–
բառերի հետ հա­
մեմատելով՝
հայր դնում է
*
դերդ–
նա­
խաձևից։ Պատահական
նմանութիւն ո։֊
նին գերմ.
Ո61՜ճ,
հ. սաքս.
Ո61՜էհ,
անգլ.
Ո631՚էհ,
Հոլլ.
ՈՅՅւ՜ճ
«
վառարան, տուն,
երդ» և հյ.
երտ
«
խանձող»,
որովհետև
գերմանական
բառերր ծագում են հնխ.
Գ&Հ– «վառել» արմատից (տե՛ս
XV
Ձ1
Ժ
Շ
130,
ա ս § 6
215)։
Պատահական
նմա­
նութիւն
ունի լտ.
Յէւ՜ա1՜Ո
«
հռովմ՛էական
տան գլխաւոր սենեակը, որի կտրի
մ էի
տեղում գտնւում էր երդիքր».
համար֊
ւում է
ՅէՏք–
«
մուր» բառից ածան ցուս I՝
(
եթէ
սակայն ետրուսկէրեն
չէ),
1
ւ1
՜
Ո0Աէ–
յՈ6Ո16է, 80։
ԳԻՌ.–Մշ.
յ է ր դ ի կ ,
Սեր.
յ է ր դ ՚ ի գ ,
Ախց.
Կր.
էրթիք,
Ալշ.
յէ-՚տիկ,
Ջղ.
յերթիկ,
Վն,
էրտիս.
Խոր.
էրթիւ
;
.
Ա՛մ.
էրլ>իս,
Սրո.
Է Ր –
տիս, էրծիս,
Տփ.
է՝րթիկ,
հիրթ,
հի՚րթիկ,
Ոզմ.
հէրտէս,
Երև.
հ է ՚ ո թի կ ,
Գոր.
հէրթ,
Ղրբ.
հիւրթ,
Մկ.
հիլրտիւս,
բո\որն էլ ծագում են
երդ, երղիք,
հյց,
երդիս
ձևերից։ Նոր բառեր
են՝
աներդիք, երդիբնակ, երդմոլիյ, երդիս–
կալ, երդկակալ, երդկակոհ, երդկատակ.—
շատ սղոլա ծ մի ձև է Ագլ.
ր Ր բ ա ն ա կ
«
երդիքի
ծակր», որ յառաջանում է
երդիբնակ
ձևից։
ՓՈԽ. — Վրաց.
շ^տօ
-
դ
երդո
«
տափակ
տանիք
կամ կտուր, նաւի տախտակամած»,
մինգր.
ը>օ
(–)՞
ւՕՅ
երթորա
«
աւան,
գիւղախումբ»։
+ ԵՐԴՈԻՄՆ
(
սեռ.
֊
դ մ ա ն յ
«
երդում» ՍԳր.
Բուղ., «անձին
նզովք» ՍԳր., որից՝
երդնույ
(
կտր.
երդուայ,
հրմ.
երդուի
՚
ր,
դերբ,
երդու­
եալէ
ՍԳր. Եզն,,
երդումնել
Ոսկ. մ. գ. 25,
Լրդմնեցոլցանել
ՍԳր.,
երդմնեցուցշոլթիւն
Մ
Մ աշտ, 238 — 9,
երդմնի
«
երդում» Բ. մակ.
ժգ. 23. Մծբ. Եփր. եբր. «ուխտադիր))
Ա. մակ.
է. 15. Եւս. քր.,
երդմնստութիւն
Իմ. ժգ. 25,
ստերդումն
ՍԳր., Եփր. պհ.,
երդմնաղանց
Մխ. Երեմ.,
երդմնակեր
Մանդ.,
երդոլիլ
Վրք.
հց.,
շատերդումն
Սիրաք. իգ. 12. իէ. 15,
երդմնադրուժ
(
նոր գրականի մէջ) ևն։ Հայ
բառերի բուն արմատն է
*
երդու,
ինչպէս ցո^ց
են տալիս
երդուայ, երդուի՚ր, երդուեալ
ձևե֊
Րր,
ինչպէս նաև յետին
երդուիլ
և գւռ.
էր–
դուընալ
ձևերր։ Ըստ այսմ
երդնուլ
ծագում
է հնագոյն
*
երդոլնուլ
բայից և
երդումն՝
հնա­
գոյն
Դրդուումն
ձևից։
––֊
Բնիկ հայբառ՝ հնխ.
61
՜
էս–
արմատից,
հմմտ. օսս.
31՜
ճ, 31
՜
է
«
երդում, ուխտ» և թեր­
ևս նաև հսլ.
ւ՜օէս, ւ
՜
օէՅ
«
ուխտ»,
^օէ^է^
Տ 6
«
երդնուլ»։
—
Հիւբշ. 443 և
1
Բ,
ճոշ.
10, 45։
Առա ջին անգամ
65
էէւշ1ւ.
ճ ո ՇՅ ,
78,
295
համեմատեց
օսս. ձևերի հետ։
Բ ւ օ
է6է,
2, 452
և աՈշէ
Տ Ա Ճ Ս ՛ ,
66, 271
ալելացնում են սլաւական
ձևերր։
Հիւնք.
երիդ
բառից։ —Սլալական
ձևերր Ւ\(հ\\–
1
տէ, 1՝4ՏԼ,
9, 142
համեմատում է սանս.
\
^ՅէՅ
«
պատուէր, կամք,
կարգադրու֊
թիւն, ուխտ, խոստում» և զնդ.
Աք\՚ՅէՅ–
Fonds A.R.A.M