աւԻԾ
471
բառի՞ց։
^ ս 1 1
6
ք >
1
ՀսհոՏ
Ա.
Տշհ161Շհ.
8
էւ՜^.
5, 383
արաբ.
Ա Լ ձ ձ
ձսճճո
«
ծուխ, ծխախոտ»
ձևի հետ է համեմա­
տում և կարծում է թէ արաբ, բառն էլ
հնդևրոպականից
է փոխառեալ։ Տէրվ.
Նախ ալ.
89
հնխ.
(
Յհս
«
փչել,
ծխել»
արմատից է դնում
հյ.
ծուխ, ծծումբ,
յն.
&6
էՑ,
սանս,
ձհս,
ճհսաՁ,
լա.
քշ–
ւ
՜
ՈԱՏ
«
ծուխ»,
յն.
ՕտՏէՇ^
«
ծծումբ»։ Մառ
3 8 0
7, 73
պրս.
ձսձ
«
ծուխ»
բառից։
Հիւնք.
ածուխ
բառից։
Գ. Փառ֊
նակ, Անահիտ
1903, 130
սանս.
<1հս,
յն.
&
սա
բառերի
հետ։
ԲՅէ ա եՅՈ^
ՀԱ
1908, 247
հնխ.
ձ§՚Շ
«
բերել»
արմա­
տից։
ՒՀՅ
1՜
ՏԼ,
Յուշարձան
425
թրք. թթր.
ԽՈՀ* «մթութիւն»։
Բ6ւ61՜ՏՏ0Ո,
Խ.
Ա.
1
ԿէՈ.
Տէսձ.
83
հնխ.
§՚6Ա–
արմատից,
որից նաև սանս.
յ՝\^Ձ13է1
«
բոցավառիլ,
փայլիլ», ^ճ\ճ– «բոց»,
իճ\<ւ
«
լոյս,
բոց, ջահ», պալի
յ31՚0
«
ջերմ»,
հյ.
ծա­
ւ՛ալ
ևն։ Պ ատահական
նմանութիւն
ու­
նին արաբ.
Հ֊
ձՅXX,
ձսXX
«
ծխա­
խոտ»,
0
Ա.– (3
11
X311
«
ծխախոտ»,
ձ.ձյւձ––
է^ՅXճՅXՅ
«
ծուխր
վանել»,
^
^
^
>
ճ ս XXՅX
«
ծխագոյն,
թուխ
դոյնոփ»
(
Կամուս, թրք. թբգմ. Ա.
540)։
ԳԻՌ.֊Ալշ.
Երև. Կր. Մշ. Մրղ. Շմ. Սլմ.
«՛
ախ,
Սեբ. Տիգ.
ծուխ,
Գոր. Ղրբ.
ծօխ,
Ագլ.
ծօհ
«
մուխ».
ծածկալեզուով՝
Պլ,
ծուխ
և
Ոզմ.
ծօւխ
«
ծխախոտ».—բայական
ձևով ու­
նինք Ոզմ.
ծխիլ,
Տիգ.
ձխխալ.—
հետաքրքը֊
րական ձև Է Ագլ.
ծ ո ա ՚մա ծ
«
ծխահամած».—
բոլոր բարբառներում
Էլ կայ
ծուխ
«
քահա­
նայի երդ, հովուելիք տունր». այսպէս
են՝
Ախց. Տփ.
ծախ,
Ննխ. Պլ. Ռ.
ձա խ
ևն։–
Նոր բառեր են
ծխախեղդ, ծխահամ, ծխա­
համել, ծխահարիլ, ծխահարկ, ծխաման,
ծխերդիս, ծխրտալ
ևն։
*
ԾՈԻԾ, Ո
հլ. «ծծելու
նիւթ» Գ. մակ. ե.
28.
«
մի տեսակ
հա՞րկ»
Արձ.
1041
թուից
(
Վիմ. տար. էջ
22).
որից
ծուծք
«
քթի եր­
կու ծակերր,
ռնգունք» Եփր.
Բ. կոր.
91.
Անան. յովն,
ծծել
ՍԳր. Վեցօր. Եզն.
ծծու­
մ բ ն
Վրդն. սղ.
ծծինք
«
ծծած տեղ» ԱԲ.
թա­
րախածուծ
Յհ. իմ. պալլ.
ոսլղածուծ
Տօնակ.
ո-սլղածուծ առնել
Թուոց, իղ.
8.
Վրդն. սղ.
կաթնածուծ
Եղիշ.
Հայր
մեր.
կովածուծ
Նոնն.
մեղրածուծ
Գաղիան.
ծծան
(
նոր
բառ)։ Արմատիս
երկրորդ
ձևն է
ծ ի ծ
«
ստինք» Ոսկիփ. Վստկ. 60. Տաթև. ձմ. ղը.
որից
ծծակ
«
ծծի պէս ուռեցք
կոկորդում»
Ատ. լեհ.
ծծկեր, ծ ծմայր
(
նոր
բառեր)։
֊֊–
Փոխառեալ
է կովկասեան
լեզուներից.
հմմտ. վրաց.
Ժ՚ը)ժ՚յ) ձուձա
«
ծիծ,
ստինքի
պտուկ»,
6՝
շ)ձ<–)Հա
ձոլձութա,
(.«
ցւՏ՚յ-Տ^րւլյ–ծօ
ձաձա-մծովարի,
9
ժ՚յ–ւյց&օտ6օ
մձուձեբիա–
նի
«
դիեցիկ
մանուկ»,
Յօ–8է)՝յ|) ժ յ մամա–
մօուծե
«
հայր սնուցիչ, կառավարիչ, երախա­
յի վերակացու»,
շօշ յօ^–3օ)շ()ց
դեդա-մձեձե
«
ստնտու, ծծմայր», 6օ4տ
ծիձա
«
ստնտու»,
^(ոցօ> ծովա, ^ ո ց 6 ՝ ծովնա
«
ծծել,
ծծումն»,
^«)^Տօ ծուծնա
«
ծծել»,
յծ1ո^ք՝յ–^յձ դամո–
ծուծվա
«
ծծելով
դուրս քաշել»,
Հ)Հ$–՝$–
ծոլ–
ծընվա
«
ծծելով
հանել»,
^ ՚ ց ^ Յ ^ ծուծվա
«
խոնաւացնել,
թրջել»,
^–֊30
օ;
> ծովերա
«
ծիծ
տալ»,
^ ՚ ց ^ օ ծուծի
«
արատ»,
6
<շ)է)՚յյէ Յ ^ ո ց է
ձաձուս հսծովս
«
ծիծ է ուտում»,
Յշժ՚շ)
6՝
ֆք>0
մեձաձոլրի
«
դիեցիկ
մանկիկ». ^՝Հ)–
ծաա
«
հիւթ,
հոյզ»,
լա զ.
ծ ա
«
ծծել»,
ծուծոնու
«
ծծել»,
ցիցի, ցիցիփ
«
ծիծ», ավար,
ծօէդէ
«
ծծել»
ևն։ Նման հնչիւնով բառեր շատ կան
զանազան
լեզուների
մէջ. հմ՛մտ. նբգ.
21
է26,
հիւս. գերմ.
էւէէՇ,
հգերմ.
էսէէՅ, էԱւՅ,
ան֊
Գրսք.
էւէ,
յգ.
էւէէՅՏ,
իտալ.
էշէէ՚Յ, 21223, 262"
2010,
լեհ.
Շ^Շ,
խրվաթ.
Շ26Շ26ե,
դալմատ.
Շ21Շ23,
հունդ.
էՏ6էտ,
օսթյաք.
է^Աք/1,
գնչ.
ցիցա,
ռում. \\\ձ, օսս.
ջէք Է, ցիցի,
քրդ–
<ձԼ~֊.^֊֊.
01
Շ11(
(
Աւետարանի
թարգմանութեան
մէջ
ջրջբք–
ինչ. Ու ժր աւ, ջրջըքռա քօ ժր
դառա շիր տան «Եվ ստեանցն որ դիեցուցին
զքեզ»
Ղուկ. մա.
27),
ալբան,
ցիցէ,
յն.
է11&6;,
եբր. \՝Հ
2
Մ,
արաբ. ֊
յյ 2123՛։,
ասուր.
2126
«
ծիծ, ծծել», ինչպէս նաև ա֊
ճ&գՏ «կնոջ ստինք» (որի հա֊
բաբ.
• ֊
Ս՜է
մար Կամուս, թրք. թբգմ. Բ.
242
առում Է
թէ հարազատ
արաբերէն չէ) ևն։ Այս բա­
ռերից ոմանք բնաձայն
են, ոմանք պատա­
հական
նմանութիւն
ունին և ոմանք էլ փո­
խառեալ
(861
՚
Ո61<61՜ 1 2 9 ) ։
Հայերէնր կով­
կասեան րնտանիքից փոխառեալ
ենք դնում
այն պատճառով, որ այստեղ
ենք֊
գտնում
Fonds A.R.A.M