կուտ,
Տ1եՅ, Տ^ետե
«
ծեփ»
ևն։
՚
Հափան֊
ցեան, Տեղեկ. ինստ. 2, 92 վրաց.
ծեբա
բառից
փոխառեալ։
ԳԻՌ.֊Ալշ.
Մշ. Ջղ. Վն.
ծեփ,
Ախց. Կր.
Շմ. Ալմ.
ծէփ,
Ննխ. Պլ. Ռ. Սեբ.
ձէփ,
Աչ.
ձեփ,
Ասլ.
ձէ՝փ,
Մկ.
ծիփ,
Ջթ.
«
իփ,
Ագլ.
ծէօփ.—
բայական ձևով՝ Ջղ.
ծեփել,
Ալմ.
ծէ–
փել,
Ախց.
Երև. Կր.Մրղ.
ծէփէլ,
Աչ.
ձեփել,
Ննխ. Պլ. Ռ. Սեբ.
ձէփէլ,
Ասլ,
ձէփէ՝լ,
Հմշ.
ձէփոլշ,
Շմ. Ոզմ. Տփ.
ծէփիլ,
Ագլ.
ծա
՚
փիլ, ^.ծիփ ել,
Հճ.
ձիփել,
Աթ.
ձի –
փիլ։ —
Այ" բառերր գալա ռականն եր ում ունին
նաև
ուրիշ իմաստներ.
այսպէս՝
ծեփ
Ալշ.
Բլ, «աման
կպցնելու կոծիկ»,
ծեփել
Մրղ,
Ալմ. «կոտրած
ամանը կոծիկով
կպցնել»,
Հմշ. «որևէ ծակ խցկել, թխմել»,
Երև. Ղզ–
Ղրբ. Նբ. Տփ. «տափակ
ձեռքով զարնել, խը֊
փել»։
Նոր բառեր են՝
ծեփքար, ծեփկալ,
ծեփան, ծեփունք, ծեփծփել։
ԾԵՔ
«
ծուռ, թիւր», արմատ
առանձին
ան­
գործածական,
որից
ծեքել
«
ծռել,
ծռմռկել,
խօսքը խեղաթիւրել»
Ոսկ. ես. և հռ. Կիւրղ.
ել, «ցնդաբանել»
Մագ.
թղ. 237, «ծած­
կել»^ Մազ, գամագտ. (րստ Մէնէվիշ. ՀԱ.
1911, 378,
որին հակառակ է Աճառեան
ՀԱ
1923, 250).
ծեքաբանել
«
կատակաբանել»
Մագ. թղ. 221.
ծեքածուռ.
ճաոընտ. = Պտմ,
սահ. 11.
ծեքական
Երգն. քեր.
ծեքծեքել
«
խեղաթիւրել»
ՓԲ.
ծեքենայ
կամ
ծենքենայ
«
ծռմռած՝
ցիթի
փիթի արտասանած բառ
կամ վանկ»
(
յունարէն
արտասանութեան
համար առուած,
անշուշտ
հեգենայ
բառի
նմանութեամբ)
ճառրնտ. = Պտմ. սահ. 8։
ՆՀԲ
թեքել
բայիցն Պատկ.
1430.716,30֊
83916,
էջ 14 կցում է
թեքել
բային։
Հիւնք.
հեգել, հեգենայ
ձևերից։
*
ԾԷՍ (ի
հլ. ըստ ՆՀԲ, բայց առանց վը ֊
կայութեան)
«
արարողութիւն»
Ոսկիփ. հը–
նոլմ ուրիշ ածանցներ
չկան
այս բառից,
նոր գրականում են կազմուած՝
ծիսական,
ծիսարան, ծիսակատարոլթիւն,
հայածէս,
յունածէս, լատինածէս
ևն։
= Փոխ առեալ է վրացերէնից. հմմտ. վը–
րաց,
^ցեօ
ծեսի
«
կարգ,
բնութեան
օ–
րէնք, կարգադրութիւն,
կանոն, եկեղեցա­
կան ծէս, սովորութիւն,
բնութիւն, բարք»,
^ցե՝
ծեսա
«
կոչել,
անուանել,
կարգել,
հաստատել, կանոն դնել»,
^$եյյ&;> ծեսեբա
«
կարգագրել,
կանոնաւորել,
կարգաւորել»,
ձ֊^չ,եշ&՝ գ ածեսեբա
«
կանոն, հաստատու­
թիւն, հրաման, կարդ» կամ բայական
գոր֊
օածոլթեամբ՝
«
հաստատել, կարգել, կանո­
նաւորել»,
յշ6^յ)եչ|ձտ գ անծեսեբա
«
կար­
գադրութիւն, կարգադրել,
կանոնաւորել»,
Յ^-^օ^Օ
մոծեսե
«
րնկերոլթեան
անդամ,
քահանայ, աբեղայ, կրօնաւոր», Հ^^ո
Ո ւ–
ծեսո
«
անկարգ, խառնակ, անկանոն»,
ՀՀ^ը–
եքոծծ ա ծ եսոբա
«
խառնակութիւն,
անկար­
գութիւն»։
Հայերէն
բառր յետին, ռամիկ և
գործածութեան
մէջ չմտած
մի ձև է. մինչ­
դեռ վրացերէնր
ցոյց է տալիս ճոխ ու կեն­
դանի գործածութիւն։
Բացի սրանից
վրացին
ունի բառիս
ն ախանշան ա կութիւն ը. հմմտ.
^<յետ ծեսա
«
կոչել,
անուանել,
կարգել,
հաստատել»։ Այս սլատճառով
չի
կարող
վրացին
հայերէնից փոխառեալ
լինել, այլ
ընդհակառակը։
—
Աճ,
ՆՀԲ յն.
1
)
=0(ւ6;
«
ծէս» բառից փոխա­
ռեալ. նոյն է նաև վրաց.
ծէ՛սի։
1
^ս1–
161, 1
Հսհոտ ս. Տժւ161օհ. 8ե–§.
5, 383
դնում է
(11
Ը
արմատից,
որից և
հան­
դէս։
Ալիշան, Հին հալ. էջ 448
Զևս
դից
անունից։
Չ ուբին ով, Բռ. վրաց.֊ռուս,
էջ 1673 վրացին
հայերէնից փոխա­
ռեալ է համարում, Մառ \ \ Ի ձ \ 1918.
347
իբր ՛անեզական բառ՝ վր՛աց,
ծ ղ ՚ վ
«
կարգել,
յօրինել» արմատի
հետ։
ԳԻՌ.–Ախց. Ջղ. Տփ.
ծէս,
Սչ.
ձես։
ԾԻԱԾԱԿ
«
խայտառակ»,
ունի միայն
Բառ.
երեմ, էջ 149։
ԾԻԱԾԱՆ, ի-ա
հլ. «ծիրանի գօտի, աղեղ­
նակ» Կիւրղ. ծն. Յայտ. ժ. 1. Փարպ. Արծր.
«
լուսնի բակ»
Հին բռ. որից
ծիածանածա­
ւալ
Յիշ. ոսկ. յհ. (գրաած է
ծիանածաւայ.
թերևս
ուղղել պէտք է այս ձևով)
էֆիմ.
էջ 331 — 334 զանազանում է
ծիածան
«
ա֊
ղեղնակ» և
ծիածանդ
«
օդերևոյթ».
վերջին
բառը գործածում է 16 անգամ։
ՀՀԲ
ծիր ածան։
նՀԲ «ծիր ածեալ, ա֊
ծօղ և այն՝
որպէս
ծիրանազարդ»,
Հիւնք. ւն
'5
^^07|]).^
«
ծամակալ,
թագ,
պսակ»
բառից։
Fonds A.R.A.M