ե »
31
էէ ԼԻ ընդունում
(
անձնական)։
ՏՇՈ6Ա6–
1
օ՝աէշ, 8 8 , 29, 33
և
55
ռուս,
Ոթ67ե
«
քրտնիլ, պղպջալ, խմորիլ,
եփիլ, այ֊
բիլ», լիթ,
բ11՜1(6
«
հացի
փուռ)), յն,
յԱԱ/յէթ՚/յքԱ
«
այրել»։
Վերի
մեկնութիւնը
տուաւ
Լ ւ ճ շ Ո ,
Ճա1.
Տէսճ.
83—85։
Սագըզեան, ՀԱ, 1909, 336
գեոալ =
սու֊
մեր. XIX «օձ»։
ւ^ՅՐտէ,
Յոլշարձ. 408
եռալ
= սումեր,
Աք
«
տաքութիւն, այ­
րել, կրակ», 409
ղեոուն=
սումեր.
՚
ձ՚Ա
«
օձ»,
^
6
ւ116է, 1ՈՏԼ,
23, 254
դարձեալ
կցում է սանս.
ՏՁ1՜բՁէւ,
լտ.
Տ61՜թ0
և յն,
Տ07է0
բառերին, որոնց արմատն է
Տ6է
՜
բ–
և որովհետև
հայերէնը
չունի
թ,
ուստի
բ
աճական է, պարզ արմատն է
Տ61՜–,
որից
վեդ.
Տ1ՏՁ1ՎԼ ՁՏՅՐՁէ
«
յախ ուռն գնալ,
հոսիլ» և
Տ
աճականով
էլ՝
Տ6Ր -Տ,
որից
հյ.
եռալ
(
նոյնը
Տաօսէ-^ՈԽէ,
8 9 0 ֊ –
891.
ընդունում է լտ. &1՝1՝0––գոթ.
311՜֊
261
Տ,
բայց չի ընդունում սանս.
ՄՅՏ^Յէւ.
իսկ
Ր օ Խ ա > ՚ ,
2, 502 /
քք/ռ^
է
Տ61
–
բ–
«
սողալ» իբր պարզ
արմատ)։
ԳԻՌ.— Վն.
յեոալ,
Երև. Սլմ.
յէոալ,
Ախց,
0
զմ.
յէոալ
«
ջուրի եռալ, մարմնի
մ արմ ա֊
ջել, քոր գալ», Ակն. Մկ, Մշ,
էո֊ալ,
Ալշ.
եռալ
«
եփիլ, մարմաջել»,
Մրղ.
յէոոալ, յաոոալ,
Ախց.
ւէո. գ՛ալ
և Ալշ.
յ է ո յ ի գ ՚ ա լ
«
մարմաջել»,
Տփ,
յիր գալ
«
եռ գալ», Կր.Սչ,
յ է ո ք
«
մարմնի
մարմաջ, քոր», ննխ.
էոք,
Խրբ.
Ո1ոք
«
քոր»,
Տիգ.
եռալ,
Պլ,
էոալ
«
ջրի
եփուիլր»,
էոք
«
մարմաջ»։
—
Չշվաթելու
համար
եոալ
բայի
կրկին նշանակութիւններր՝
բարբառներից մի
քանիսի մէջ յառաջացել
է տարբերացում,
առաջին
եււալ
«
եփուիլ» նշանակութեան
հա­
մար պահուած է նախնական
ձևր, իսկ երկ­
րորդական
«
քոր գալ» նշանակութեան հա­
մար կազմուած է
կեււալ
ձևը։ Սրա նախա­
ձայնը ուրիշ բան չէ, եթե ոչ սահմանականի
ն
նախամասնիկր, որ իր ծագումը
կորցնե­
լուց յետոյ՝ իբր անբաժան մաս համարուե­
լովն կպել է բառին։ (Խոնարհւում է
կը կեււա,
կր կեռար, կեռաց
ևն)։ Հմմտ. Ախց. Կր.
կե–
ոալ,
Խրբ. ննխ. Պլ, Ալ.
գէոալ,
Ասլ.
գէ՝ռալ,
Սեբ,
գ1
՜
Ոռալ
(
այս բարբառում
եռալ
«
եփուի/»
բառր ջնջուած է), Հճ.
գէրօլ,
որոնք
բոլոր
նշանակում են «քոր գալ, մարմաջիր)։
նոյն
ԵՌԱ
երևոյթը տեղի է ունեցած
նաև Զ,ե յթունի
բարբառում՝
աղրնօիլ
բառի վրայ։ Այս բառն
էլ իր առաջին իմաստից
դուրս ստացած
լհ–
նելով «մարմնի
եռալ, քոր գալ» իմաստը,
առաջին նշանակութեան
համար պահում է իր
իսկական ձևր, իսկ երկրորդ
նշանակութեան
համար ալելացնում է կրկնակ
կ
մասնիկը,
այսպէս՝
աղոնճհցօվ
«
աղանձուեց»,
բայց
գօ–
գաղընձրլ
«
քոր
գալ»։
Հետաքրքրական
է
նկատել, որ գաւառականներ
ում
եռք
«
ջոլրի
եփ գալր»
նշանակութիւնը
կորած
լինելով՝
եռք
«
քոր, մարմաջ» բառի վրայ
կ
յաւելուա֊
ծր տեղի չէ ունեցած, որովհետև այս պարա­
գային
շփոթութեան վախ չկար.
այսպւ՜։։՝
Խրբ. ննխ. Պլ. Սչ, իսկ Ասլ.
գէ՝ո.ք
հետևել է
գէ՝ռալ
բային։–
Զեռալ
ձևից ունինք
գէռ էլ–
լնլ
«
գլորիլ»
Խտջ,։
—
^եռ
արմատ ր ցոյց են
տալիս Շմ.
հեռ կ՛ալ
«
եփուիլ»,
Ղրբ–
ո
է
ո
գ ա լ
«
եռալ,
եփուիլ. 2. կսկծալ,
սաստիկ
ցաւիլ»,
հէ՚ոալ
«
ցաւիլ, կսկծալ. 2. կարեկ­
ցիլ, խղճալ»,
ոէո
«
ցաւ»,
6
Է Ուքան
«
եռման,
եփ, խիստ տաք»,
ո ռ ա ՚ ց ա ծ
«
թանապուր»
(
ի ֊
մա՛
եռացածի» —
նոր բառեր են՝
եռալ
Երև.
«
շարժիլ, երթալ» (օր. Խեցգետինր
ծուռ է ե–
ռում), «շարժիլ, երերալ»
(
օր. Սկի սիրտր չի
տալի տեղիցր
եռայ.
նոյնր
հմմտ. Զքր–
ւ-արկ. Ա 59՝ Իսկ մանուկն բնաւ ո՛չ խօսէր և
ո՛չ եռայր, կարծեցին թէ սպանեալ է).—
եռ-եփ ելլել, եռկծալ, եռձիւթ, եռման, եռս
«
զայրոյթ»
(
այս պարադային
այլ է թրք.
հ է ր ս յ , եռռւերտալ
«
շարժիլ,
երերալ»,
եռ–
ջրուիլ, եռցաւ, եռցնել
(
նաև «իրար
զօդել»,
հմմտ. վերը
եռալ
«
սիրով միանալ,
զօդիլ))),
եռք, եռքոտ, եռքար, եռքոր
ևն։
ԵՌԱՆԴ
(
սեռ.֊\ւ)
«
երէկ չէ՝ նախորդ
օրը»
ՍԳր. Փարպ., որից՝
եռանդեան
«
նախորդ
օրոլայ» Մագ. ճառընտ. ունինք նաև
յ
նախ­
դիրով՝
յեռանդ, յե ռ անդ ե ան
Վրք. հց.,
յ ե –
ռանդուստ
«
նախորդ
օրուանից» Եփր. ել. էջ
140 (
չունի
նՀԲ)։
ՀՀԲ և նՀԲ հանում են
եռ
«
երեք» և
անդ
բառերից
(
երիւք
աւուրբք
անդր
կամ յերիկէ և անդր)։
Այսպիսի
կազ­
մութեան
համար կարելի էր համեմա­
տել
յն.
1(31
X7) 71(յ.Տ(>0(,
լտ.
ՈԱճւԱՏ է6Ր–
էԽտ
«
նախորդ
օրր, եռանդ» և հյ.
վաղ–
Fonds A.R.A.M