Ե1Ւ
30
ԵՌ
Եւս. պտմ.,
տապեռանդն
Եփր. դտ. 335,
սրտեռանդն
նար. երգ.,
որդնեոաց
նքս.
ր. մկ. Եփր.,
կրկնեռաց
նար.,
ջերմեոան–
դրն
Ագաթ. Սերեր. (կայ և
ջերմեռանդ
ախտ
էֆիմ. 5 0 ) ,
եռորական
«
եռման, շատ
տաք»
Մ ագ, թղ. 79. սխալ գրչութեամբ է
երք
«
շան մի տեսակ ցաւ կամ քոս» Վստկ.։ —
նոյն արմատից
զ
նախդիրով
կազմուած է
(
| 1
Ճ
(
> ւււ|
«
սաստիկ
եռալ, վխտալ,
յուզոլիլ
(
Գ°ՐՔՒ> է
ոլ
ՐՐ> "Րդերի, ցանկութեան
համար
ասուած են)» ՍԳր. Վեցօր. Եփր, թգ. և ել.
Ագաթ., որից՝
զեռացուցանել
Եփր. ծն.,
զեո–
նուլ
«
եփ գալ (չուրի)»
Վրք. հց. Ա. 258
(
չու֊
նի նՀԲ),
դեոուն
«
եփուն, խիստ տաք»
Փիլ.
ել., «սողուն, ճճի, միչատ» ՍԳր, Եզն. (հմմտ.
յն.
Տ01
՝
Ա)
«
շարժիլ, երերալ» և սրանից
Տթ1էՏ10\՛
«
սողուն,
զեռուն»,
լտ.
1՜6
բ0, 1՝6բէօ
«
զե֊
ռալ» և
Ր6թէւ1շ
«
սողուն,
զեռուն»)։
—
Դար­
ձեալ
նոյն արմատից
հ
սաստկականով՝
հեււ
«
նախանձ, ոխ, կռիւ» ՍԳր, (տես
վարը)։
֊
Բնիկ
հայ բառ՝
հնխ,
61՜
Տ–
արմատից,
հմտ. սանս,
ՄՁՏ^՚Յէւ
«
կատաղիլ,
զայրա­
նալ»,
ՄՅՏ^Յ
«
չարասրտութիւն,
ոխ»,
Մ Տ
^ Յ
«
նախանձ»,
զնդ.
31
՜9
Տ^ՅՈէ–
«
նա­
խանձոտ»,
91
՜3
տ1
«
նախանձ»,
պրս.
3–
ՈւտԿ. կամ
1
"
ՅՏ1<
«
նախանձ»,
յն. հոմեր.
ձ՚օւ՜ղ
«
անէծք»,
"
ճ\յ՝ք\՚, «կռուի աստոլածր, Արէս»,
Աթ՜ղ «բռնութիւն»,
Տ1է–7.ք>Տ10՚.
«
անիրաւու­
թիւն, չարագործութիւն»,
լատ.
ՕՈ՜Օ
«
թավւա–
ռիլ, սլքտկալ, շարժիլ (մոլորակների),
սխա–
լիբ,
61
՞1՝01՛
«
րնթացք,
շարժում
(
օր. գետի,
մոլորակի)»,
գոթ.
ՅՄ2Շ1Տ,
հբգ.
ՄՈ,
գերմ.
11
X611
«
սխալիլ»,
հ. սաքս.
ՄՈՅՈ
«
խանգա­
րել»,
11"1"1
«
բարկացած, կռուարար», անգսք.
601՜1
՜6,
)/
^VՇ «բարկացած»,
601՜
Տ13Ո, ^1՜Տ13Ո
«
չարր կամենալ»,
լեթթ. Շ1՝10Տ «զայրացած,
ցաւալի»,
61՜6
ՏէէեՅ
«
զայրոյթ»,
փռիւգ. կյ\ձ.Օ.՝1
«
կռիւ»
(
^ Ձ
1
Ճ
6 ,
258,
Ցօւ տ Յշ գ ,
76,
աս–
§6,
230)։
Այո բառերը բաժանւում են երկու
խումբի. առաջին
խումբր՝ որի մէջ մտնում
են արիական,
յոյն, լեթթ. անգսք. փռիւգ. ձե֊
վերր և հ. սաքս.
1
Ո՜1,
ցոյց են տալիս
«
կռիւ,
բարկութիւն, ոխ, նախանձ»
նշանակութիւ֊
նր, իսկ երկրորդ խումբր՝ որի մէջ մտնում
են լտ. գոթ. ձևերր և հ. սաքս.
1
քք13Ո,
ց
ո
յց
են տալիս «շարժիլ, երերալ, տատանիլ, սխա­
լիլ» նշանակութիւնը։
Երկու խում բերը նա­
խապէս երկու տարբեր արմատների
ծնունդ
էին համարլում,
բա՛յց հիմայ, և յատկապէս
գերմ՚անագէտների
կողմից,
համարլում են
մէկ արմ ատ։
Միութեան կապը հաստատում
է օր. անգսք.
161՜1՜6,
որ նշանակում է թէ՛
«
զայրացած» և թէ «սխալուած,
մոլորուած»։
Իբր նոյնպիսի
ապացոյց է ծառայում նաև
հայերէնը (ըստ
Լւէ16Ո, ճոՈ. ՏէսԺ.
էչ 8 3 ֊
8 5 ) ,
ուր
եռալ
և
դեռալ՝
միացնում են իրենց
մէչ «շարժիլ, երերալ, հոգեպէս
բորբոքուիլ,
գրգռուիլ»
նշանակութիւննեըը։
Ըստ
Լւճ6Ո–/՛
այստեղ է պատկանում նաև
Տեռ,
որ ճիշտ
արիական բառերի իմաստն
ունի։ Ղ.արաբա֊
ղի բարբառում
եռալ
բառը
հեռալ
ձևն ունի,
ինչ որապացուցանում է
եռ
և
հեռ
արմատ­
ների
նոյնութիւնը։
Հայերէնի
մէչ
եռալ
ունի
նաև «եփուիլ»
նիւթական
նշանակութիլնր,
որ միւս լեզուներում
չկայ և որթւում է թէ
նոյնպէս նախնական է (հմմտ.
այրիլ
և
զ ա յ ­
ր անա լ է
(
ԲօԽա^, 1, 150)։
Ինճիճեան, Հնախ. Գ. 22
զեռուն
հա­
մարում է բնաձայն։
նՀԲ
(՜
տռփալ
բառի
տակ)
հռա^ — լծ.
յն.
Տթօւա
«
տռփալ»։
էմին, Հայ հեթ. կրօն, թրգմ. Յոյս. 1875,
347
և ա՛լ՝.
^.00X0X3,
էչ 276 արմատր
գնում է
ար,
որից նաև
երկինք, երկիր,
արեվ, այրել,
ՕՐ
,
երդ։
Տէրվ. նախալ, 106
գոթ.
VՅ^IՈյՅՈ
«
տաքացնել»,
Vս1^Ո
«
ե֊
ռալ»,
լիթ.
՝\
Ո1՜է1
«
եփել»,
յն. օ1ա
«
տապ», սանս.
ս11(3
«
հրդեհ», լատ.
VIII–
ՇՅՈԱՏ
«
հրոյ
դիք» և հյ.
վառել, վառ
ձևերի հետ՝ հնխ.
\
ք31՜
«
վառել,
եռալ»
արմատից։
ՇՅՈ1Ո1, Տէ.
61
^111.
26
իսլ.
7
Ո Յ
«
փայլիլ», պելասգ.
Ա1՝6
«
հրդեհ»,
լտ.
1
ՄՕ
«
այրել»։
^Ա
11
ՇՐ
,
ճոո. VI.
թ–
9
սանս.
31՝
Տ,
յն. ԱՕՕ՚ղ՝) «արու» բա­
ռերի հետ։
8
ս ց ց 6 , 1<2,
32, 66
սանս.
ւ՜նէ
՜
Յ
«
կիզիչ»,
լիթ.
V^^է^
«
եփել»,
հսլ.
\
ք1՜էէ1
«
եռալ»։
Հիւնք.
եոալ֊-^ե. Տքփօ),
իսկ
զ ե ո ա լ =
ԼԽ.-—
^
6
ւ 1 1
6
է , ^ Տ Լ ,
8,
165
զեռուն
բառր թէև
եռ
արմատից է
դնում, բայց այս
ե ռ
արմատր համա­
րում է (տարբեր
եռալ
«
եփիլ»
ձևից)
հնխ.
ՏՇւ՚բ
«
սողալ»
արմատից, հմմտ.
լտ.
Տ61՜բ6ՈՏ։
Այս կարծիքր
այժմ
ինքն
Fonds A.R.A.M